HÁT VANG BÀI XÍCH LÔ
Người lên non ẩn dật,
Chuyên đốn củi đốt than.
Ta ẩn trong lòng phố,
Đạp xích lô lang thang.
Khi gặp khách ta chở,
Lúc vắng khách ta nằm.
Có tiền ta uống rượu,
Không tiền ta hát ngâm.
Mặc ai lùi xuống chó,
Mặc ai tiến lên voi,
Ta giữ lòng thanh bạch
Giữa hai vầng sáng soi.
Đã lâu rồi quên hết
Những thị phi giang hồ
Từng đêm ngồi gõ nhịp
Hát vang bài xích lô.
Tác giả bài thơ là Phương xích lô. Phương "xích lô" bởi vì nhà thơ tên Phương và làm nghề đạp xích lô.
 |
| (1951 - 2001) |
Phương xích lô tên thật Nguyễn Văn Phương, sinh 1951. Từng theo học Văn Khoa Huế. Sau giải phóng, không nghề không nghiệp, ông chạy xe đạp ôm kiếm sống. Sau có tiền, mua xích lô chạy .. Vất vả, nhưng cũng qua ngày
GIỌT NƯỚC HƯƠNG GIANG
Hạt muối hòa tan trong ly nước
Tôi cũng hòa tan giữa cuộc đời
Làm tên phu xe qua ngày tháng
Chở bao tiếng khóc lẫn nụ cười
Vắng khách đôi khi về chở gió
Không tiền, không bạc vẫn cười vang
Dừng lại bên cầu nghe nước chảy
Chợt thấy mình: một giọt nước Hương Giang.
Nhờ có dáng đẹp, thỉnh thoảng lại được thuê ngồi mẫu cho sv tập vẽ, có thêm món tiền nuôi vợ con. Vợ ông yêu thơ, biết chơi đàn tranh, yêu chồng và ông cũng yêu thương vợ rất mực, khoe
Vợ tôi Trần Thị Lệ Hằng
Đầu lòng sinh được hai nàng xinh xinh
Ngày dạp xe, tối về vẫn giúp vợ
GÁNH NƯỚC
Nửa khuya
Gánh nước dưới trăng
Hai thùng
Mơ
Thực
Thăng bằng trên vai
Có trăng
Đêm cũng như ngày
Có thơ
Bể khổ cũng đầy niềm vui.
Yêu vợ, yêu thơ, và có một công việc lương thiện để nuôi hai niềm đam mê ấy, ông thấy cuộc đời thật hạnh phúc
THANH BÌNH
Ngã người
Trên chiếc xích lô
Lắng nghe
Bao tiếng xô bồ
Vây quanh
Nhìn lên
Một mảng trời xanh
Thấy mình
Còn chút thanh bình
Trong tâm.
Nhưng chút thanh bình ấy cũng đã sớm mất. Người bạn thân thiết chiều chiều đến nhà đối ẩm với ông, không những hâm mộ thơ ông mà còn "hâm mộ" luôn vợ ông, và buồn là vợ ông cũng thế. Cuối cùng cũng phải ra tòa, ở đấy sau khi hòa giải không thành, quan tòa hỏi ông có muốn nói gì không, ông chỉ xin đọc bài thơ
THƠ ĐỌC TRƯỚC TÒA
Em đến với ta trong thời lãng đãng
Khi em mơ mộng,
không nghĩ gì tiền
Qua bao năm cọ xát cùng cơm áo
Em bảo ta chính hẫu
Một thằng điên
Thế là em lôi ta
như lôi một con trâu
ra tòa ly dị
Tình yêu ta gặp buổi thiên tai
Trong khổ đau thơ ta càng vút dậy
Em bỏ ta....
Ta bỗng hóa thiên tài.
"Hóa thiên tài" là cách nói dóc cho đỡ giận, đỡ buồn. Còn sự thực thì kể từ mất vợ, mất luôn con, ông bắt đầu đi vào những cơn say bét nhè, rồi bỏ luôn chiếc xích lô đã một thời giúp ông
Rơi xuống cuộc đời không chao đảo
Vững vàng ba bánh đỡ: xích lô.
và làm những những trò ngông nghênh không ai chịu cho thấu - say nằm vệ đường, nửa đêm đập cửa nhà bạn xin rượu, cởi truồng đi rông ngoài phố .. Nhà thơ Ngô Minh kể lại:
"Từ đó Phương như một người điên, đi lang thang ăn mày rượu của đời… Nhiều người ghét bỏ, xa lánh Phương. C̣òn với ai hiểu cảnh ngộ của Phương đều ứa nước mắt. Phương chỉ dở điên dở dại khi uống rượu. C̣òn khi làm thơ thì Phương lại trở lại là Phương xích lô dân dã, tinh tế và bản lĩnh.
Thơ của Phương làm trong thời gian cuối đời, đầy men rượu, nhưng cũng đầy đớn đau thân phận:
Thưa em
Tôi đă khuyết rồi
Đêm nao chú Cuội khèo rơi trái rằm
(Thưa em).
Hay:
Ta say hề, đêm nay ta xỉn
Đành mượn cỏ cây thế chiếu giường
Ngạo nghễ gối đầu lên đỉnh Ngự
Ngang tàng xuôi cẳng dọc sông Hương…"
(Độc túy hành)
(Ngô Minh - Cay đắng cuộc đời một nhà thơ đường phố).
Ông buồn bã tự vẽ mình
CHÂN DUNG TỰ HỌA
Ngồi buồn
vẽ cái thằng tôi
Thằng tôi vô định
mấy thời tỉnh điên
Tục chẳng tục
tiên không tiên
Lúc vui xuống phố
khi phiền lên non
Trang thơ mấy chữ cỏn con
Chảy bao năm tháng chưa mòn gian nan
Anh em bốn bể cưu mang
Chén cơm manh áo – cơ hàn cũng qua
Sống lang thang chẳng cửa nhà
Chết không đất táng làm ma phiêu bồng
Ra đi có
Trở về không
Những gì lỡ mượn
Trả cùng một giây.
"Sống lang thang chẳng cửa nhà / Chết không đất táng làm ma phiêu bồng". Câu thơ thực vận vào với ông. Một ngày hè 2001, ông ra thăm bạn ở Quảng Trị. Đi qua một mương nước thấy bọn trẻ đang cởi truồng tắm, ông thích quá, cũng cởi áo quần nhảy xuống .. và đi luôn "một giây" thành mãi mãi ...
Trên chiếc bị xách để lại trên bờ mương còn một chai rượu đã cạn, và hai bài thơ vừa viết, trong đó có bài Chạng Vạng.
CHẠNG VẠNG
Chạng vạng đất,
chạng vạng trời.
Tình tôi chạng vạng trong thời xa em.
Mắt nhìn
chạng vạng hơi men
Miệng đời chạng vạng
chê khen tiếng lời.
Tuổi tên chạng vạng
Quên rồi
Đường đi chạng vạng
biết nơi mô về
Tháng ngày chạng vạng
cơn mê
Oán ân chạng vạng
Bạn bè thờ ơ
Đôi khi chạng vạng vần thơ
Làm sao sáng đến bến bờ tương lai
Xin trăng sáng trọn đêm dài
Vén màn chạng vạng phủ dày hồn tôi.
Sau khi mất bạn bè lo mồ mả cho ông, một cái mả hình hoa sen, bia khắc bài thơ
Thiên Thu Ca
Ta ngồi giữa cõi vàng muôn hoan khúc
Lắng nghe trời vỗ nhẹ cỏ xanh mơn
Nắng không chết khi đời đang nô nức
Ta quên ta như mây loãng trong vườn.
Trên đồi khói người vây quanh điệu nhạc
Có thấy ta thoáng hiện ở ven hồ
Hay hồn người bây giờ là Đà Lạt?
Thác vô tư chảy mạnh cuốn âu lo.
Ôi lá xanh trổ đầy trong ánh mắt
Người nhìn ta phút âu yếm xuất thần
Khoảnh khắc đó thông tình cao chất ngất
Chim thiên thu về đậu chỉ đôi lần.
Mai sau này người gặp ta lần nữa
Một thây ma tái sắc cạn linh hồn
Đã qua rồi một thời bừng ánh lửa
Còn thương ta xin người hãy giùm chôn.
Ngày mở cửa mả, Ngô Minh có viết một bài lục bát rất cảm động:
TRƯỚC MỘ PHƯƠNG XÍCH LÔ
Phương ơi!
thế cũng là sang
hoa sen một đoá, bia vàng tuổi tên
tưởng không mà có mới nên
Phương nằm nghĩ lại ngày đêm đừng buồn
Cháy mộ Phương
lửa men Chuồn
bạn bè đông đủ thơ buồn chuyền tay
giàu nghèo cũng nấm này thôi
phơ phơ lau trắng bên trời gió đưa
Đi ăn mày rượu nuôi thơ
ngắm sông Phương ngỡ nguồn xưa Rượu Trời
rồi Phương say trọn kiếp người
câu thơ gửi lại thay lời biệt ly
Đôi câu cũng đã có chi (*)
còn hơn bao kẻ chết vì lợi danh
Phương là giọt nước Hương Giang
xích lô chở gió lên ngàn tìm thơ…
Huế, 29 tháng Tư Nhâm Ngọ
Ngày mở cửa mả Phương
N.M
------------
* Phương Xích Lô (Nguyễn Văn Phương), nhà thơ trẻ Huế
* Ý thơ Nguyễn Công Trứ: Nào có danh gì với núi sông
Bạn bè cũng gom góp thơ ông rải rác đó đây in được hai tập:
- Chở Gió, nxb Thuận Hóa, 2002
- Xích Lô Hành, nxb Hội Nhà Văn, 2007.
Bài Chạng Vạng cũng được một người bạn của ông phổ thơ và tự trình bày, mời nghe.
THƠ ĐỌC TRƯỚC TÒA
Em đến với ta trong thời lãng đãng
Khi em mơ mộng,
không nghĩ gì tiền
Qua bao năm cọ xát cùng cơm áo
Em bảo ta chính hẫu
Một thằng điên
Thế là em lôi ta
như lôi một con trâu
ra tòa ly dị
Tình yêu ta gặp buổi thiên tai
Trong khổ đau thơ ta càng vút dậy
Em bỏ ta....
Ta bỗng hóa thiên tài.
"Hóa thiên tài" là cách nói dóc cho đỡ giận, đỡ buồn. Còn sự thực thì kể từ mất vợ, mất luôn con, ông bắt đầu đi vào những cơn say bét nhè, rồi bỏ luôn chiếc xích lô đã một thời giúp ông
Rơi xuống cuộc đời không chao đảo
Vững vàng ba bánh đỡ: xích lô.
và làm những những trò ngông nghênh không ai chịu cho thấu - say nằm vệ đường, nửa đêm đập cửa nhà bạn xin rượu, cởi truồng đi rông ngoài phố .. Nhà thơ Ngô Minh kể lại:
"Từ đó Phương như một người điên, đi lang thang ăn mày rượu của đời… Nhiều người ghét bỏ, xa lánh Phương. C̣òn với ai hiểu cảnh ngộ của Phương đều ứa nước mắt. Phương chỉ dở điên dở dại khi uống rượu. C̣òn khi làm thơ thì Phương lại trở lại là Phương xích lô dân dã, tinh tế và bản lĩnh.
Thơ của Phương làm trong thời gian cuối đời, đầy men rượu, nhưng cũng đầy đớn đau thân phận:
Thưa em
Tôi đă khuyết rồi
Đêm nao chú Cuội khèo rơi trái rằm
(Thưa em).
Hay:
Ta say hề, đêm nay ta xỉn
Đành mượn cỏ cây thế chiếu giường
Ngạo nghễ gối đầu lên đỉnh Ngự
Ngang tàng xuôi cẳng dọc sông Hương…"
(Độc túy hành)
(Ngô Minh - Cay đắng cuộc đời một nhà thơ đường phố).
Ông buồn bã tự vẽ mình
CHÂN DUNG TỰ HỌA
Ngồi buồn
vẽ cái thằng tôi
Thằng tôi vô định
mấy thời tỉnh điên
Tục chẳng tục
tiên không tiên
Lúc vui xuống phố
khi phiền lên non
Trang thơ mấy chữ cỏn con
Chảy bao năm tháng chưa mòn gian nan
Anh em bốn bể cưu mang
Chén cơm manh áo – cơ hàn cũng qua
Sống lang thang chẳng cửa nhà
Chết không đất táng làm ma phiêu bồng
Ra đi có
Trở về không
Những gì lỡ mượn
Trả cùng một giây.
"Sống lang thang chẳng cửa nhà / Chết không đất táng làm ma phiêu bồng". Câu thơ thực vận vào với ông. Một ngày hè 2001, ông ra thăm bạn ở Quảng Trị. Đi qua một mương nước thấy bọn trẻ đang cởi truồng tắm, ông thích quá, cũng cởi áo quần nhảy xuống .. và đi luôn "một giây" thành mãi mãi ...
Trên chiếc bị xách để lại trên bờ mương còn một chai rượu đã cạn, và hai bài thơ vừa viết, trong đó có bài Chạng Vạng.
CHẠNG VẠNG
Chạng vạng đất,
chạng vạng trời.
Tình tôi chạng vạng trong thời xa em.
Mắt nhìn
chạng vạng hơi men
Miệng đời chạng vạng
chê khen tiếng lời.
Tuổi tên chạng vạng
Quên rồi
Đường đi chạng vạng
biết nơi mô về
Tháng ngày chạng vạng
cơn mê
Oán ân chạng vạng
Bạn bè thờ ơ
Đôi khi chạng vạng vần thơ
Làm sao sáng đến bến bờ tương lai
Xin trăng sáng trọn đêm dài
Vén màn chạng vạng phủ dày hồn tôi.
Sau khi mất bạn bè lo mồ mả cho ông, một cái mả hình hoa sen, bia khắc bài thơ
Thiên Thu Ca
Ta ngồi giữa cõi vàng muôn hoan khúc
Lắng nghe trời vỗ nhẹ cỏ xanh mơn
Nắng không chết khi đời đang nô nức
Ta quên ta như mây loãng trong vườn.
Trên đồi khói người vây quanh điệu nhạc
Có thấy ta thoáng hiện ở ven hồ
Hay hồn người bây giờ là Đà Lạt?
Thác vô tư chảy mạnh cuốn âu lo.
Ôi lá xanh trổ đầy trong ánh mắt
Người nhìn ta phút âu yếm xuất thần
Khoảnh khắc đó thông tình cao chất ngất
Chim thiên thu về đậu chỉ đôi lần.
Mai sau này người gặp ta lần nữa
Một thây ma tái sắc cạn linh hồn
Đã qua rồi một thời bừng ánh lửa
Còn thương ta xin người hãy giùm chôn.
Ngày mở cửa mả, Ngô Minh có viết một bài lục bát rất cảm động:
TRƯỚC MỘ PHƯƠNG XÍCH LÔ
Phương ơi!
thế cũng là sang
hoa sen một đoá, bia vàng tuổi tên
tưởng không mà có mới nên
Phương nằm nghĩ lại ngày đêm đừng buồn
Cháy mộ Phương
lửa men Chuồn
bạn bè đông đủ thơ buồn chuyền tay
giàu nghèo cũng nấm này thôi
phơ phơ lau trắng bên trời gió đưa
Đi ăn mày rượu nuôi thơ
ngắm sông Phương ngỡ nguồn xưa Rượu Trời
rồi Phương say trọn kiếp người
câu thơ gửi lại thay lời biệt ly
Đôi câu cũng đã có chi (*)
còn hơn bao kẻ chết vì lợi danh
Phương là giọt nước Hương Giang
xích lô chở gió lên ngàn tìm thơ…
Huế, 29 tháng Tư Nhâm Ngọ
Ngày mở cửa mả Phương
N.M
------------
* Phương Xích Lô (Nguyễn Văn Phương), nhà thơ trẻ Huế
* Ý thơ Nguyễn Công Trứ: Nào có danh gì với núi sông
Bạn bè cũng gom góp thơ ông rải rác đó đây in được hai tập:
- Chở Gió, nxb Thuận Hóa, 2002
- Xích Lô Hành, nxb Hội Nhà Văn, 2007.
Bài Chạng Vạng cũng được một người bạn của ông phổ thơ và tự trình bày, mời nghe.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Chú ý: chỉ cần dán link vào, không cần gõ thẻ khi post
Hình (file có đuôi jpg, jpeg, png, bmp, gif ),
Nhạc (file có đuôi mp3 hoặc từ trang web nhaccuatui),
Video (từ Youtube)
Đổi cỡ, màu chữ:
[color="red"][size="20"] chữ cỡ 20 màu đỏ [/size][/color]
(màu dùng mã hexa hoặc tiếng Anh: red, blue, green, violet, gold ..)
Giới thiệu link: <a href="link"> tên link </a>
Chữ đậm <b> chữ đậm</b>
Chữ nghiêng: <i> chữ nghiêng </i>
Chèn Yahoo smiley (click Chèn emoticons để xem phím tắt)
Đã thêm mấy smiley nhưng chưa rảnh thêm vào bảng chèn. Phím tắt:
:-/ bối rối ;) nháy mắt ;;) đá lông nheo
:"> thẹn :X yêu thế =(( tan nát cõi lòng
Chú ý Nếu nút Trả lời ko hoạt động, xin chịu khó lên thanh địa chỉ, gõ thêm vào cuối (ngay sau html) ?m=1 rồi nhấn Enter, nút Trả lời sẽ ok. (29/11/18)