Come back to Sorrento

Torna a Surriento được biết nhiều hơn dưới tên tiếng Anh Come back to Sorrento do nhạc sĩ người Ý Ernesto de Curtis sáng tác từ hơn 100 năm trước.

Có khá nhiều lời Việt cho bản nhạc nổi tiếng này, trong đó bản của Phạm Duy phổ thông hơn cả.

Trần Thái Hòa và Ngọc Hạ trình bày, lời Việt Phạm Duy


Lời Việt Phạm Duy

Nhạc sĩ Phạm Duy kể lại trong Hồi Ký I

“Bản ca nổi danh của nước Ý là COME BACK TO SORRENTO cũng được tôi soạn lời Việt với cái tên TRỞ VỀ MÁI NHÀ XƯA tại Chợ Neo, Thanh Hoá. Lời ca nói lên phần nào sự mệt mỏi của con người trong kháng chiến, mơ tới ngày được trở về với cái bình thường của mình. Bài này có thêm chút không khí Bồ Tùng Linh vì tôi là người Á Ðông:

Về đây khi mái tóc còn xanh xanh
Về đây với mầu gió ngày lang thang
Về đây với xác hiu hắt lạnh lùng
Ôi lãng du quay về điêu tàn.
Về đây nghe tiếng hú hồn mê oan.
Về đây lắng trầm khúc nhạc truy hoan.
Về đây nhé ! Cắm xong chiếc thuyền hồn
Ôi thoáng nghe dây lòng tiếc đờn.
Mái tóc nhà lưu luyến vạt trăng xanh.
Nếu mưa về yêu lấy hạt long lanh.
Chờ mong nắng cho tươi đời xuân xanh.
Người xa vắng biết đâu nấm nhà buồn
Ðốt ánh đèn in bóng vào rêu xanh.
Sẽ thấy cười tan vỡ hồn đêm thanh.
Và nghe thấy kiếp xưa bước nhẹ về
Ðang khóc than trên đường não nề.
Ðâu tiếng đàn ngoài hiên mưa ?
Và đâu bướm tơ, vui cùng mùa ?
Một mùa Xuân mới, mắt êm nắng hào hoa.
(Thôi nhé đừng hoài âm xưa
Giọt mưa đã gieo trên thềm nhà
Người ngồi im bóng, lắng nghe tháng ngày qua)

Quang Thọ - Đăng Dương - Trọng Tấn trình bày


Lời Việt phổ biến ở miền Bắc trước 1975

Biển hiền hòa lớp sóng đẹp bao la
Lòng ta như rộn vang ngàn câu ca
Cả đất nước xinh tươi như mộng đờị
Lưu luyến trong tâm hồn bao người

Biển dập dìu nhô cánh buồm xa xa
Sông uốn khúc trôi mãi tận nơi đâu
Đàn chim én tha phưong cuối trời chiều
Như mắt em xanh dịu, yêu kiều.

(Trở về đây khi mái tóc còn xanh xanh
Về đây với ngàn gió chiều lang thang
Về đây với ấu thơ chốn tuyệt vời
đã khắc sâu trong lòng bao người)

Khắp trên đồi cây cối mọc xanh tươi,
khắp trong vườn ánh nắng tràn nơi nơị
Tình đất nước ngát trong mùi hương say,
Lòng ta khó quên được chốn này

Nếu ta từ biệt đất này đi xa,
khác chi từ biệt với người yêu ta,
phải xa chốn quê hương đã nặng thề.
Ai lẽ đâu không mong trở về

Xin chớ quên tình ai,
để cho nhớ nhung trong lòng hoài,
trở về Surriento,
hãy về người ơi!
Nguồn: http://hale-stone.blogspot.com

Nguyên tác tiếng Ý Torna a Surriento có nghĩa là Về lại Surriento. Surriento là một thị trấn nhỏ trên vịnh Napoli, miền Nam Ý. Có giai thoại kể rằng bản nhạc do Ernesto De Curtis phổ từ một bài thơ của người anh là Giovanni Battista (gọi tắt là Giambattista) De Curtis sáng tác vào năm 1902 khi Thủ Tướng Ý bấy giờ về thăm Surriento, và bản nhạc như một món quà dành đón tiếp vị khách quí. Tuy nhiên những tài liệu gần đây cho thấy bản nhạc đã được hai anh em nhà Curtis sáng tác từ 1894, trước chuyến thăm của vị Thủ Tướng những 8 năm. (*)

Bản nhạc đã nhanh chóng vượt ra khỏi thị trấn Surriento bé nhỏ, trở thánh một trong những bản nhạc cổ điển được ưa chuộng nhất trên kháp thế giới. Thị trấn Surriento bé nhỏ ngày xưa nay đã trở thành điểm du lịch nổi tiếng, và tượng Curtis được dựng ở đấy để tôn vinh người làm rạng danh thị trấn bé nhỏ này, dù De Curtis thực ra gốc gác không phải ở Surriento, mà là người Napoli.

Nguyên tác tiếng Ý và bản dịch tiếng Việt

TORNA A SURRIENTO Vide 'o mare quant'è bello. Spira tantu sentimento, Comme tu a chi tiene mente, Ca scetato 'o faie sunnà. Guarda, guá, chisto ciardino. Siente, sié sti sciure arance, Nu profumo accussì fino Dinto 'o core se ne va. E tu dice: "Í parto, ađio!" T'alluntane a stu core, Da sta terra de l'ammore Tiene 'o core 'e nun turnà? Ma nun me lassà, Nun darme stu turmiento! Torna a Surriento, Famme campà! Vide 'o mare de Surriento, Che tesoro tene 'nfunno, Chie ha girato tutto 'o mummo Nun l'ha visto comm'a ccà. Guarda attuorno sti Sserene, Ca te vonno tantu bene Te vulessero vasà. E tu dice: "Í parto, ađio!" T'alluntane a stu core, Da sta terra de l'ammore Tiene 'o core 'e nun turnà? Ma nun me lassà, Nun darme stu turmiento! Torna a Surriento, Famme campà!

1 Xin hãy nhìn ra biển kìa ! Đẹp biết là bao ! Sao mà nó gợi trong ta những cảm xúc mạnh mẽ đến thế ! Mà cũng chả khác gì nguồn xúc cảm anh gieo vào lòng  biển khơi bởi nó cũng nghĩ về anh ! Anh khiến cho nó mộng mơ ngay khi nó còn thức giấc ! (1) Nhìn kìa, hãy nhìn những thửa vườn kia ! Hãy ngửi mùi hoa từ những cây cam đó ! mùi hương thanh khiết đến độ nó đi thẳng vào lòng anh ! Ấy thế mà anh nói :”Tôi ra đi đây, xin giã từ !” Anh lìa xa tấm lòng này ! Anh lìa xa mảnh đất của thương yêu này ! Anh có chắc là không cảm thấy rồi  có ngày sẽ quay trở lại nơi đây hay sao anh ? Nhưng mà này, đừng bỏ tôi nhé ! Đừng làm cho tôi đau buồn như thế nhé ! Hãy trở lại Surriento Cho tôi có cái lẽ để mà sống ! 2. Hãy nhìn ra biển Surriento kìa ! với ngần ấy của báu duới đáy sâu. Ngay cả những ai từng chu du khắp địa cầu cũng chưa từng thấy cái gì đẹp đẽ như vầy ! Hãy nhìn quanh mà xem những nàng ngư nữ kia ! (2) Họ nhìn anh như thể anh đã hớp hồn họ Họ yêu anh đến thế Họ ước ao đuợc hôn anh Ấy thế mà anh (đành lòng) nói câu:”Tôi đi đây, xin giã từ ! (Trở lại như ở cuối đoạn 1, sau câu :”….. xin giã từ”, và hết.)

(1) Chú thích của người dịch: Ý là khi biển xôn xao gợn sóng thì là nó “thức” còn khi nó lặng im thì là nó “ngủ” !

(2) Chú thích của người dịch: Tất nhiên những “ngư nữ” kia cũng chả ai khác hơn là các cô gái Ý lượn lờ dọc theo bãi biển!

(Thanh Trang, dịch nghĩa từ bản tiếng Anh của một anh bạn người Ý)
Nguồn: Viết về bài hát Come back to Surrento 4friendsonline.net)

Mời nghe nguyên tác qua một số giọng ca tài danh ..

Luciano Pavarotti


Andreas Bocelli 


Andre Rieu & The Three Tenors


Frank Sinatra


Nghe trumpet solo
Frank Cosenza Trumpet solo


Richard Clayderman



---------------
(*) Hoài Nam. Những ca khúc ngoại quốc lời Việt. t-van.net