Khúc mùa thu - Phú Quang

le vieux guitariste aveugle - Picasso

Phú Quang có mấy bản nhạc phổ thơ về thu

1. Mùa Thu Giấu Em. Theo như Phú Quang kể đâu đó thì ông phổ từ bài thơ Em và Thu của Thanh Tùng để tặng người vợ của ông hiện nay, người đã đem đến cho ông tình yêu và sự thông cảm.


đọc thơ: Em va Thu(click)

thơ Thanh Tùng

Chỉ mùa thu mới cất em sâu đến thế
Sớm nay em bỗng trở về
Em vụt tới rung cây đổ lá
Bốc bụi mờ trắng cả bao la
Nỗi chia xa se lạnh đá bên thềm

Em đạp lên tất cả
Rồi ngã vào anh theo cách ngã của mùa thu
Rồi hôn lên anh theo cách hôn dài của gió
Thấm vào anh, vật vã trên anh
Bứt xuống trong anh bừa bãi lá vàng

Da thịt em đâu? Mềm dịu em đâu?
Anh hốt hoảng bới tìm trong lá quẩn
Trong những vòm cây vun vút chuyển màu
Trong những vạt bụi bồng bềnh ảo giác
Chóng mặt khi bất ngờ đổ xuống
Cả một trời vô tận sắc vàng
Nơi mảnh lá dấu màu mắt em sầu đắng
Gió đến ào cuốn phía xa xăm.

Đừng nhầm Thanh Tùng này với nhạc sĩ Thanh Tùng - thấy trên nhaccuatui có nơi ghi thơ Nguyễn Đình Bảng, nhạc Thanh Tùng Tác giả bài thơ Thanh Tùng tên thật Doãn Tùng, sinh 1935 tại Nam Định nhưng lớn lên tại Hải Phòng,  sinh sống bằng nghề khuân vác, rồi công nhân đóng tàu, rồi bỏ công nhân đi bán sách vỉa hè ..
Nổi tiếng với bài thơ đã được Nguyễn Đình Bảng phổ nhạc.

Thời Hoa Đỏ

Bài thơ viết năm 1972, khi ông đến tiễn người vợ cũ vừa mất vì đau tim. Chia tay bao nhiêu năm, hóa ra ông chẳng thể quên người vợ đã bỏ ông ra đi với người khác .. 

đọc thơ: Thời hoa đỏ

Dưới màu hoa như lửa cháy khát khao
Anh nắm tay em bước dọc con đường vắng
Chỉ có tiếng ve sôi chẳng cho trưa hè yên tĩnh
Chẳng chịu cho lòng ta yên
Anh mải mê về một màu mây xa
Về cánh buồm bay qua ô cửa nhỏ
Về cái vẻ thần kỳ của ngày xưa
Em hát một câu thơ cũ
Cái say mê một thời thiếu nữ
Mỗi mùa hoa đỏ về
Hoa như mưa rơi rơi
Cánh mỏng manh tan tác đỏ tươi
Như máu ứa một thời trai trẻ
Hoa như mưa rơi rơi
Như tháng ngày xưa ta dại khờ
Ta nhìn sâu vào mắt nhau
Mà thấy lòng đau xót
Trong câu thơ của em
Anh không có mặt
Câu thơ hát về một thời yêu đương tha thiết
Anh đâu buồn mà chỉ tiếc
Em không đi hết những ngày đắm say
Hoa cứ rơi ồn ào như tuổi trẻ
Không cho ai có thể lạnh tanh
Hoa đặt vào lòng chúng ta một vệt đỏ
Như vết xước của trái tim
Sau bài hát rồi em lặng im
Cái lặng im rực màu hoa đỏ
Anh biết mình vô nghĩa đi bên em
Sau bài hát rồi em như thể
Em của thời hoa đỏ ngày xưa
Sau bài hát rồi anh cũng thế
Anh của thời trai trẻ ngày xưa.

Rất lâu về sau, ông còn viết những câu thơ đắng đót

Bây giờ tôi ăn một nửa
Nửa dành cho những ngày xưa
Bây giờ tôi đi giật lùi
Tình yêu ở phía sau tôi...

Cũng xin nói thêm đừng nhầm Lệ Thu hát Thời Hoa Đỏ với Lệ Thu (Bùi Thị Oanh) nổi tiếng trước 1975, hiện ở Mỹ.

Lệ Thu hát Thời Hoa Đỏ họ Nguyễn, người Vĩnh Long, học Đại học Mỹ thuật Sàigòn, cuối thập niên 197x thường đi hát với Nhã Phương trong nhóm Hy Vọng, năm 1995 qua Pháp học rồi lấy chồng và hiện sống ở đấy.

Ngoài bài Mùa Thu Giấu Em, Phú Quang còn phổ của Thanh Tùng hai bài nữa là Người Về và

Hà Nội Ngày Trở Về

đọc thơ: Hà Nội

thơ Thanh Tùng

Hà Nội ơi, tôi đã cất giữ người cẩn thận
Như dưới làn da kia dẫu đã héo nhàu, máu vẫn âm thầm chảy
Hà Nội ơi, nguồn mộng mơ dày như cỏ mùa xuân
Mỗi khi tôi thấy mình xơ xác
Tôi lại về đánh cắp
Dẫu một chút bóng đêm trên đường phố Khâm Thiên
Dẫu một mảnh lá vàng còn ướt nước Hồ Gươm
Tôi rung lên mỗi khi chạm bóng cửa ô
Như được chạm vào vai gầy áo mẹ
Tôi bé nhỏ và tôi vẫn thế
Trái tim luôn xao động
Như bên trong vẫn đầy ắp sóng Hồ Tây

Vội vã trở về, vội vã ra đi
Chẳng kịp nhận ra từng con phố
Nhưng trong tôi vững bền đến thế
Những chiếc lá nhìn tôi vẫn mắt tuổi học trò
Những vòm cổ nghiêng xuống tôi hơi ấm
Thầm thì lời của rêu phong
Sâu đến nỗi bàng hoàng lạc tới ngàn năm

Những chiều thu hăm hở tôi đi
Hồn đánh võng với hơi giăng thấp thoáng
Từ gốc cây già đến mặt hồ sương
Từ ngàn xưa đến tận hôm nay
Quán ngập lá và mắt em đen thế
Rượu không say, chỉ đủ để buồn thôi!

Tôi vẫn về Hà Nội của tôi
Sau những ngày dài khô khốc
Để thẫn thờ uống từng vết nắng mưa
Chạy mệt nhoài trên những quảng trường sạm gió
Mỗi lần ra đi
Nặng nề như có chửa
Và vội vàng của một kẻ tham lam
Vì bất cứ vòm cây nào trên những đại lộ
Cũng có thể đòi tôi trả lại màu xanh!

2. Đâu Phải Bởi Mùa Thu được viết theo ý thơ của Giáng Vân, được Hồng Thanh Quang khen là một trong những bản nhạc hay nhất viết về Thu.



đọc thơ: Yên Tĩnh

Giáng Vân

Mặt trời trưa đã quá đỉnh đầu
Vách đá chắn ngang điều muốn nói
Em ru gì cho đá núi
Đá núi trụi trần vết tạc của thời gian
Em ru gì cho dòng sông
Dòng sông chẳng khi nào ngừng lặng
Sóng cuộn lên nỗi khát khao vô bờ
Sóng rất biết nơi mình đi và đến

Em ru gì cho anh
Mặt trời linh thiêng mặt trời giông tố
Đã mệt mỏi rồi đã bao nỗi âu lo
Trên gương mặt anh hằn lên nỗi khổ
Khiến câu hát cất lên bỗng tắt nửa chừng
Em yêu anh như yêu cuộc đời cực nhọc
Có tuổi thơ em buồn bã dịu dàng
Sáng lung linh vầng ánh sáng thiên thần
Niềm hạnh phúc muôn đời có thật
Xin đừng trách em nhiều
Cũng xin đừng day dứt
Cây lá có rơi nhiều xin đừng hỏi mùa thu
Lặng nghe anh
Yên tĩnh – lời ru

Cũng trong buổi phỏng vấn ấy, Phú Quang kể câu chuyện phiếm xung quanh bản nhạc:

- Với bài hát này thì đã có một chuyện thật là: hồi đó, bỗng một hôm nhạc sỹ Cao Việt Bách tới bảo, Phú Quang biết không, mình phải nói là rất can đảm… Hỏi có chuyện gì mà rất can đảm, thì ông ấy nói tiếp: Mình đã cho dựng bài Không phải bởi mùa thu của Phú Quang!. Tôi rất ngạc nhiên: Tại  sao thế lại là can đảm? Ông ấy bảo, bài ấy có nhiều vấn đề lắm(?!). Sau này tôi biết là Hội, hay là Cục nghiệp vụ gì đó của Bộ Văn hóa họp mấy buổi liền để khẳng định xem là bài này có chống phá cách mạng không (cười).
- Ngày xưa chúng ta vẫn hay ngây thơ kiểu ấy.

- Tôi có đùa với các anh ấy là như thế này, tôi thương các anh quá và tôi thương ngân sách quá, các anh phí tiền của ngân sách để đi ngồi họp bàn chuyện vớ vẩn. Cái thứ nhất, các anh cứ nói là mùa thu đồng nghĩa cách mạng, thế nên ai khen mùa thu thì các anh bảo là khen cách mạng, ai chê mùa thu thì anh bảo chê cách mạng (?!). Nhưng các anh đã nhầm vì cách mạng chỉ sinh ra vào mùa thu, chứ không phải là cách mạng “đẻ” ra mùa thu. Đấy là cái nhầm lẫn thứ nhất. Cái nhầm lẫn thứ hai, nếu mùa thu là cách mạng thì bài này của tôi phải được trao huân chương! Họ hỏi tại sao lại thế, thì tôi đáp vì tôi bênh cách mạng đến thế là cùng, nếu mùa thu là cách mạng thì tôi bênh đến thế là cùng, đến lá rơi xuống rồi mà tôi vẫn bảo không phải bởi mùa thu (cười sảng khoái).

Phạm Duy ko may mắn như thế: Hồi trước 1975 ở Nam khi Mùa Thu Chết ra đời ông bị nhóm SV tranh đấu lên án thậm tệ .. thôi dành khi nào làm entry về nhạc Thu của Phạm Duy hãy nói về câu chuyện từng ồn ào một dạo này 

Trong cuộc phỏng vấn trên, Hồng Thanh Quang có nhận xét Đâu Phải Bởi Mùa Thu là một trong những ca khúc hay nhất về mùa thu. Thật ra, ca khúc hay nhất của Phú Quang viết về mùa thu phải là ca khúc ông đã viết tặng chính Hồng Thanh Quang

3. Khúc Mùa Thu

Khúc Mùa Thu là bài thơ Hồng Thanh Quang viết tặng vợ là ca sĩ Lê Dung, được Phú Quang phổ nhạc và tặng hai người vào thời kỳ tình yêu của họ đang ở thời kỳ mật ngọt.

Cuộc tình cuối cùng đã tan vỡ vì theo Phú Quang "tình yêu ấy đẹp đến mức không có thật, đến mức nếu nó tồn tại lâu dài ở giữa cuộc đời này thì sẽ là điều phi lý". Còn lại với thời gian là những câu thơ ray rứt (lạ thế, những câu thơ viết trong lúc đắm say mà sao ray rứt làm vậy ?), quyện vào nét nhạc của Phú Quang qua giọng hát Lê Dung càng thêm thắt lòng

Khúc Mùa Thu
thơ Hồng Thanh Quang

Đã biết ta giờ không trẻ nữa
Sao thương ai ở mãi cung Hằng
Lời nguyện cũ trên đầu như nguyệt quế
Chẳng chịu nhoà khi tới giữa mùa trăng

Tôi đã yêu như chết là hạnh phúc
Tôi đã quên mình chỉ để nghĩ về em
Người đàn bà giấu đêm vào trong tóc
Có điều chi em mải miết đi tìm?

Tôi đã đến cùng em và tôi biết
Em cũng là như mọi người thôi
Nhưng chưa hết cuộc yêu tôi đã hiểu
Em ám ảnh tôi trọn một kiếp người

Ngay cả nếu âm thầm em hoá đá
Bầu lặng yên cũng đã vỡ rồi
Mênh mông quá khoảng trống này ai lấp
Khi thanh âm cũng bất lực như lời

Sẽ chỉ còn quầng thu thuở ấy
Nỗi cô đơn vằng vặc giữa trời
Người đàn bà giấu đêm vào trong tóc
Em tìm gì khi thất vọng về tôi?

Chàng và nàng chung sống. Vì lí do gì đấy, nàng thường đêm đêm khóc thầm. Chàng dỗ dành mọi nhẽ, trìu mến thiết tha .. Nhưng sao giọng thơ vẫn nghe ra có gì chông chênh day dứt .. Phải chăng chàng cũng hiểu rồi thì .. chẳng ai có thể làm gì hơn được, dù tình yêu vẫn đấy, tràn đầy ... Mỗi khi nghe bản nhạc này không hiểu sao lại nhớ đến câu thơ của Bùi Giáng

Anh đau đớn nhưng không bao giờ khóc
Nuốt lệ vào cho vĩnh viễn yêu thương ..