Tình quê

tranh Phương Bình

Hôm qua nghe Quê Nghèo, Bà Mẹ Gio Linh của Phạm Duy viết tại Quảng Bình, Quảng Trị năm 1948. Khi trở ra đến Vinh, năm 1949 Phạm Duy viết Bà Mẹ Chiến Sĩ, sau này khi về rời bỏ kháng chiến về Saigon ông đổi tựa là Bà Mẹ Quê, và viết thêm hai bài Vợ Chồng Quê và Em Bé Quê thành một bô ba Quê, được Tinh Hoa phát hành năm 1954

Vườn rau, vườn rau xanh ngắt một mầu
Có đàn, có đàn gà con nương náu
Mẹ quê, mẹ quê vất vất vả trăm chiều
Nuôi đàn, nuôi một đàn con chắt chiu
Bà bà mẹ quê !
Gà gáy trên đầu ngọn tre
Bà bà mẹ quê !
Chợ sớm đi chưa thấy về
Chờ nụ cười con, và đồng quà ngon.

Bà Mẹ Quê - Quang Linh


lyrics

Vườn rau, vườn rau xanh ngắt một mầu
Có đàn, có đàn gà con nương náu
Mẹ quê, mẹ quê vất vất vả trăm chiều
Nuôi đàn, nuôi một đàn con chắt chiu
Bà bà mẹ quê !
Gà gáy trên đầu ngọn tre
Bà bà mẹ quê !
Chợ sớm đi chưa thấy về
Chờ nụ cười con, và đồng quà ngon.

Trời mưa, trời mưa ướt áo mẹ già
Mưa nhiều, mưa nhiều càng tươi bông lúa
Trời soi, trời soi bốc khói sân nhà
Nắng nhiều nắng nhiều thì phơi lúa ra
Bà bà mẹ quê ! Đêm sớm không nề hà chi
Bà bà mẹ quê ! Ngày tháng không ao ước gì
Nhỏ giọt mồ hôi, vì đời trẻ vui.

Miệng khô, miệng khô nhớ bát nước đầy
Nhớ bà, nhớ bà mẹ quê xưa ấy
Mùa đông, mùa đông manh chiếu thân gầy
Cháu bà, cháu bà ngủ ngon giấc say.
Bà bà mẹ quê !
Chân bước ra đời cõi xa
Bà bà mẹ quê !
Từ lúc quê hương xóa nhòa
Nhớ về miền quê, mà giọt lệ sa

Vợ Chồng Quê

Chàng là thanh niên mạch sống khơi trên luống cầy
Nói năng hiền lành như thóc với khoai
Nàng là con gái nết na trong xóm
Nước da đen ròn với nụ cười son ...



và  Em Bé Quê

Ai bảo chăn trâu là khổ
Chăn trâu sướng lắm chứ
Ngồi mình trâu, phất ngọn cờ lau
Và miệng hát nghêu ngao
Vui thú không quên học đâu...

Vợ Chồng Quê với nét nhạc ngũ cung xứ Bắc, mô tả đời sống lam lũ nhưng đầm ấm của cặp vợ chồng vùng quê sông Hồng. Năm 1954, từ bài thơ Chầy Tre Cối Đất của Hồ Hán Sơn Phạm Duy viết Tình Nghèo với âm hưởng dân ca Huế để mô tả mối tình của một cặp vợ chồng nơi miền Trung sỏi đá

Nhớ nhớ thuở nào
Anh cầy thuê
Em dắt trâu
Ðôi ta cùng gặp nhau dưới cầu
Bóng mát dưới cầu.
Nhớ nhớ thuở nào
Anh làm công
Em gánh rong
Miếng trầu cau nên đôi vợ chồng...



đọc thơ Hồ Hán Sơn: Chầy Tre Cối Đất

Nhớ thuở
Anh cày thuê
Em chăn trâu
Bóng mát dưới cầu
Quen nhau
Một cỗ trầu cau
Nên đôi vợ chồng
Túp lều tre nứa
Dựng cuối vườn làng
Hai mùa lúa chín, ngô vàng
Chày tre cối đất nhịp nhàng đã vui !
Thế rồi !
Mõ giục từng hồi
Giặc tràn mấy xứ
Lúa khoai màu mỡ
Ai không tiếc ruộng tiếc đồng
Đường quê thiên hạ tiễn chồng
Em đưa anh ra lính
Giặc vào anh đánh
Giặc tan anh về
làm sao đuổi hết giặc đi
Để cho cối đất chầy tre nhịp nhàng
Bao giờ
Giặc chết trên ngàn
Giặc tàn ngoài bể
Nhớ lời Em nhé !
Và, cánh đồng quê
Dù, không may
Anh cứ về
Ai cười: người đuổi giặc
Ai ghét: kẻ thương binh
Còn làng còn nước còn Anh
Còn đồng ruộng cũ còn tình lứa đôi
Em vui !
Nước nhà độc lập
Đường quê tấp nập
trai tráng về làng
Hai mùa lúa chín ngô vàng
Chày tre cối đất nhịp nhàng như xưa

Đến 1957 Phạm Duy viết tiếp Hò Lơ với nét nhạc ngũ cung hơi oán, mô tả đời sông cặp vợ chồng nơi miền sông nước Cửu Long, hoàn tất một bô ba các cặp vợ chồng quê ở ba miền đất nước.



Album nhạc Phạm Duy của hai anh em Tuấn Ngọc - Khánh Hà