Guantanamera

Guantanamera tiếng Tây-Ban-Nha có nghĩa người phụ nữ ở Guantanamo, do José Fernández Diaz (1908-1979), thường được biết đến dưới tên gọi  Joseito Fernandez, một ca nhạc sĩ Cuba, sáng tác vào khoảng năm 1929.



Ca từ bằng tiếng Tây Ban Nha, dịch qua tiếng Anh (gúc được trên mạng)

I am a truthful man from the land of the palm trees.
And before dying, I want to share these poems of my soul.
My poems are soft green. My poems are also flaming red.
My poems are like a wounded fawn seeking refuge in the forest.
...

With the poor people of this earth I want to share my fate.
The streams of the mountains please me more than the sea.

Tôi là người chân thật đến từ xứ dừa
Trước khi chết, tôi muốn gởi lại mấy vần thơ
Lúc xanh dịu, khi đỏ rực
Như con nai bị thương tìm nơi trú ẩn
...

Tôi muốn sẻ chia với những người khốn quẩn
Suối trong rừng còn thú hơn đại dương

Burning flight - sơn dầu Afremov

Dịch tạm, đại khái thế. Đây là lời mới, được đưa vào sau này. Nguyên tác bài hát kể về một mối tình lãng mạn nhưng chẳng đi đến đâu với một phụ nữ ở Guantanamo, một thành phố ở đông nam Cuba, gần một căn cứ hải quân Mỹ với trại giam Guantanamo nổi tiếng. Vào khoảng đầu thập niên 196x, Julián Orbón (1925 - 1991) thay lời gốc bằng thơ của Jose Marti (1953 - 1895) nhà thơ đồng thời là anh hùng dân tộc của Cuba trong cuộc vận động chống ách cai trị của Tây Ban Nha hồi thế kỷ XIX, và từ đó bài hát gần như là quốc ca không chính thức của Cuba. Bài hát sau đó được Peter Seeger nhạc sĩ và cũng là một đảng viên của đảng CS Mỹ chỉnh lí và dự định dùng hát trong phong trào hòa bình thời gian khủng hoảng tên lửa Cuba (1962).
Bài hát được Seeger thu âm trong album We Shall Overcome (1963)



Năm 1966 bản nhạc được nhóm The Sandpipers thu lại và leo lên đến thứ 9 trong Billboard Hot 100 của Mỹ, thứ 7 trong bảng xếp hạng của Anh. Đây cũng là những năm tháng chiến tranh Việt Nam leo thang, ở Mỹ bài hát được các nhóm phản chiến ca vang trong các cuộc biểu tình, đình công  ..



Cho đến nay, bản nhạc đã được rất nhiều ca sĩ nổi tiếng khắp thế giới cover, và mới đây được dùng làm nhạc nền cho một game bóng đá Pro Evolution Soccer 2014 của Konami.

Celia Cruz - nữ hoàng nhạc salsa



Julio Iglesias



Joe Dassin & Nana Mouskouri



Guantanamera trong điệu Rumba



Ở Việt Nam, nước cùng với Cuba chia nhau ngày đêm canh giữ hòa bình thế giới nên Goatanamera cũng rất phổ biến, có cả lời Việt do Lê Vinh Phúc viết.



Paul Mauriat

Note: Về bài hát này, vi.wikipedia cho thông tin

Nhạc của bài hát được viết hoàn toàn bởi José Fernández Diaz, thường được biết đến dưới tên gọi Joseíto Fernández, người nhiều lần tự tuyên bố là tác giả bản nhạc, và cũng là người đã sử dụng thường xuyên bản nhạc trong các chương trình phát thanh của ông ta. Một số nhà nghiên cứu lại cho rằng cấu trúc bài hát là của Herminio "El Diablo" García Wilson, người được cho là một đồng tác giả. Người thừa kế của García đã đưa đòi hỏi ra tòa nhưng thua kiện vì tòa án tối cao Cuba cho rằng Fernández là tác giả duy nhất của bài hát và năm sáng tác là 1993.

Đoạn trên đây có lẻ lấy lại từ en.wiki, và câu bôi xanh ở trên trong bản en.wiki là:

García's heirs took the matter to court decades later but lost the case: the Supreme Court of Cuba credited Fernández as the sole composer of the music in 1993.

Ở bản tiếng Anh, năm 1993 là năm tòa xử, ko phải năm sáng tác ca khúc. Ai đấy viết mục từ này trên vi.wiki nhầm. Fernández mất từ năm 1979, làm sao sáng tác năm 1993 ? Hôm trước lấy thông tin từ vi.wiki ko check lại, nên bị hố. Khá nhiều trang mạng tiếng Việt cũng lấy thông tin từ vi.wiki và bị sai như thế.