Quảng Trị trong tôi

Tôi sẽ về ăn nem chợ Sãi
Món quê hương thèm đến nao lòng

Xa quê, ngoài những nơi chốn kỷ niệm: giếng nước gốc đa, con sông nơi mối tình đầu tôi đã đánh rơi, người ta thường nhớ đến những món ăn chỉ riêng quê nhà có. Quảng Trị có khá nhiều món đặc sản được truyền tụng:

Nem chợ Sãi, vải La Vang
Khoai Quán Ngang, dầu tràm Đại Nại
Gạo Phước Điền, chiêng Sắc Tứ
Khoai từ Trà Bát, quạt chợ Sông
Cá bống Bích La, gà Trại Lộc...

Còn nữa: bánh ướt Phương Lang, mắm đam Trà Trì, lòng thả Diên Sanh, .. Nhưng nói thật lòng, kể cho vui vậy thôi, chả mấy món kể trên đây đủ tầm vượt ra khỏi ranh giới Quảng Trị, kể cả món số 1 - nem chợ Sãi, thì cũng phải ra Quảng Trị hỏi thăm bạn bè mới được giới thiệu ăn cho biết.

Thật ra Quảng Trị có hai món đặc sản theo tôi là xứng tầm quốc gia, nhưng lại ít được nhắc đến,

Một, là cá dở. Gọi cá dở, nhưng ngon tuyệt, Chả biết tả làm sao, song so với các loại cá ngon quen thuộc như cá chim, cá thu, cá lăng, cá lóc, cá bống, cá chép, .. chả cá nào bì được. Tra cứu trên mạng, thấy loại cá này được gắn với Quảng Bình. Tuy nhiên tôi nhớ vào những năm cuối 197x, đầu 198x vào chợ Đông Hà bao giờ cũng có thể mua được cá dở, trong khi cũng thời điểm ấy có dịp ra Đồng Hới, Ba Đồn nhiều lần, tìm đỏ mắt ko ra một khúc. Tìm ở Hà Tĩnh, Huế cũng ko thấy có loại cá này. Giá cá lúc ấy ở chợ Đông Hà khá rẻ, ko nhớ cụ thể nhưng so sánh thì chỉ ngang với giá cá thu, cá chim. Ai ngờ hiện nay nghe nói giá 4, 5 trăm ngàn/kg mà ko phải khi nào cũng có. Với giá như này thì e là ăn cá dở ko phải vì bản thân con cá dở nữa rồi.

Hai, là nước mắm. Có dịp đi qua nhiều địa phương nổi tiếng về nước mắm: Thuận An - Huế, Nam Ô - Đà nẳng, Nha Trang, Phan Thiết, Phước Hải, .. ra đến tận Dương Đông, An Thới ở Phú Quốc ... phía bắc cũng đã ra đến Nghệ An, nơi từng có những con thuyền chở nước mắm nổi tiếng nặng mùi, được Cao Bá Quát ví von câu thơ thi xã con thuyền Nghệ An .. tôi chưa thấy nơi nào có nước mắm ngon như nước mắm ở vùng biển Cửa Việt, Quảng Trị. Hồi 1987 có dịp về đấy. Ngay hôm đầu, bạn cho ăn thịt ba chỉ chấm nước mắm nhà làm lấy. Hơn mười ngày còn lại ở nhà bạn, đến bữa cơm chỉ xin chén nhỏ nước mắm nguyên chất ko pha chế thêm bất kì gì, kèm trái ớt xanh .. tôm mực thịt cá gì gì nhường hết cho bạn, thế mà bữa nào bụng đã no căng, miệng vẫn còn muốn ăn thêm ... Tết vừa rồi, bạn gởi vào cho một chai 3 xị, dùng thật dè sẻn, nhưng tháng trước cũng đã hết rồi. Nghe bạn kể có cô Hằng mắm ruốc người Quảng Trị qua Úc du học lấy xong cái MS về quê lập hảng làm nước mắm, đã có chi nhánh ở Saigon. Bảo con gái tìm mua, nó cứ hẹn rày hẹn mai .. e là có người xúi nó quên, bởi nghe tên lang băm nào đó bảo ăn nước mắm ko tốt cho ngượi bị tension cao ..

Nghe Quảng Trị Trong Tôi, Nguyễn Tất Tùng phổ thơ Tạ Nghi Lễ



Bài thơ sau lấy trên một trang nhacso.net, ko phải ca từ của bản nhạc, nhưng ko rõ có phải là nguyên tác bài thơ của Tạ Nghi Lễ ko.

...Nếu một mai phải xa Quảng Trị
Nhớ quá chừng em bé Triệu Phong
Trên lưng trâu tay cầm sách học
Lời mẹ ru mài sắt nên kim
Gửi ước mơ bay cùng cánh diều...

Ôi thương quá đi thôi
Đất Vĩnh Linh tấm lòng chung thuỷ
Áo nâu sờn mẹ vẫn dạy con
Đói cho sạch rách cho thơm
Nghĩa tình nào hơn mất mạ bú dì

Nếu một mai phải xa Quảng Trị
Tôi sẽ mang theo gió cát Hải Lăng
Hoa yêu thương trên đồi vẫn nở
Như nghĩa tào khang chồng vợ Đông Hà
Cam Lộ ghi sâu tình người với đất .

Nếu một mai phải xa Quảng Trị
Lưu lạc phương Nam ngày tháng nổi trôi
Nhớ quê hương như gà nhớ mẹ
Nhớ tiếng quê mình trọ trẹ thân thương
Xa Quảng Trị sao đành ?!.

...Nếu một mai phải xa Quảng Trị
Tôi sẽ mang theo nắm đất quê hương..

Mời nghe một số bản nhạc viết về Quảng Trị

Bông súng . tranh Lê Bá Đảng