Chương trình Tạp chí âm nhạc của RFI do Tuấn Thảo thực hiện, thứ Bảy 24/1/2015
"I’m not in Love" là bài hát tiêu biểu nhất của ban nhạc 10cc. Được phát hành vào mùa hè năm 1975, tức cách đây đúng 40 năm, bản nhạc này gần đây ăn khách trở lại nhờ được chọn làm tình khúc chủ đề của bộ phim khoa học viễn tưởng Mỹ Guardians of the Galaxy (Vệ Binh dải Ngân hà).
Thành công của bộ phim Guardians of the Galaxy giúp cho lớp trẻ thời nay khám phá lại "I’m not in Love", một trong những bản nhạc slow lãng mạn ướt át nhất những năm 1970. Được trích từ album thứ ba của ban nhạc rock người Anh, nhạc phẩm "I’m not in Love" do hai thành viên của nhóm là Eric Stewart và Graham Gouldman sáng tác.
Bài hát này được viết theo điệu bossa nova chậm, phá cách trong cả cấu trúc lẫn nhịp điệu, bớt phần đảo phách nhịp lẻ và độc đáo ở chỗ dùng hợp xướng đa âm làm điểm nhấn. Bản nhạc có lối hoà âm quyền quyện lớp lớp, tựa như những đợt sóng âm thanh liên tục nối tiếp, có chỗ nhã nốt thì thầm như rì rào sóng lặng, để rồi cuồn cuộn lúc đỉnh điểm cao trào, tựa như ngọn sóng thần đang dâng lên cao, tạo ra những bức tường dày đặc âm thanh phủ lớp.
Lối sáng tác cũng như cách hoà âm của nhóm 10cc ảnh hưởng sâu đậm cho lớp nghệ sĩ sau này. Ngoài việc đoạt giải thưởng Ivor Novello của vương quốc Anh dành cho sáng tác hay nhất (cả giai điệu lẫn ca từ), bài I’m not in Love còn được tạp chí Billboard đưa vào danh sách 100 tình khúc hay nhất mọi thời đại. Cũng nhờ vào bài này mà nhóm 10cc đã ký (với hãng đĩa Phonogram) hợp đồng 5 năm trị giá một triệu Anh kim, được xem như một kỷ lục thời bấy giờ.
Nhóm 10cc là một trong những ban nhạc rock người Anh thành công nhất trong những năm 1970. Ba trong số bốn thành viên của nhóm này quen biết nhau từ thời thơ ấu : sống cùng chỗ, học cùng trường ở vùng ngoại ô thành phố Manchester. Trước khi ban nhạc ra đời, mỗi thành viên từng sáng tác và chơi nhạc trong nhiều nhóm khác nhau. Họ tập hợp lại nhân một đợt ghi âm cho nam ca sĩ người Mỹ Neil Sedaka. Do khá tâm đầu hợp ý, cho nên 4 thành viên mới quyết định lập nhóm, để cùng đi biểu diễn với nhau trước khi chính thức lấy nghệ danh 10cc, kể từ năm 1972 trở đi.
Nét đặc trưng của nhóm 10cc là mỗi thành viên đều biết sáng tác và biết chơi nhiều nhạc khí. Thế mạnh của họ nằm ở chỗ lưỡng cực đa âm do ban nhạc này có đến hai êkíp sáng tác. Nhóm sáng tác đầu tiên gồm hai thành viên Kevin Godley và Lol Creme, họ rất giỏi về kỹ thuật hoà âm và chuyên tìm tòi nghệ thuật qua sở trường thử nghiệm âm thanh. Sau này khi ban nhạc rã đám, Kevin Godley chuyển qua ngành sản xuất và quay video ca nhạc. Còn Lol Crème dấn thân sáng tác nhạc phim và tham gia vào ban nhạc nổi tiếng Art of Noise.
Nhóm tác giả thứ nhì gồm Eric Stewart và Graham Gouldman chuyên sáng tác ca ca khúc phổ thông và thương mại hơn. Ngoài chất giọng khá đặc biệt, Eric Stewart còn giỏi chơi đàn dây và đàn phím điện tử, cho nên sau đó anh đã hợp tác với Paul McCartney (thành viên nhóm Tứ Quái The Beatles) từ giữa những năm 1980 trở đi.
Còn Graham Gouldman lại có cái tài soạn giai điệu (melody maker), nghe một lần là nhớ ngay. Chính Graham Gouldman đã sáng tác nhạc phẩm No Milk Today (từng được chuyển ngữ sang tiếng Việt là "Hôm nay không sữa", một ca khúc ăn khách lần đầu tiên vào năm 1966 qua phần trình bày của nhóm Herman's Hermits. Vài năm sau, Graham Gouldman cũng có ghi âm một phiên bản khác với chính sáng tác của mình.
Sự thành công vượt bực của tình khúc I’m not in Love cũng làm rạn nứt sự đoàn kết ban đầu của ban nhạc 10cc. Bất đồng quan điểm giữa hai phe ngày càng rõ nét dẫn đến sự đối chọi giữa một bên là sáng tác ‘’nghệ thuật’’ và một bên là soạn nhạc ‘’thương mại’’. Vào năm 1976, hai thành viên Kevin Godley và Lol Creme tách ra khỏi nhóm để khởi nghiệp solo.
Hai thành viên còn lại là Eric Stewart và Graham Gouldman tiếp tục hoạt động với nghệ danh 10cc, họ hợp tác với nhau trên 6 album, ghi âm với một số nhạc sĩ khác. Nhưng vầng hào quang của 10cc bắt đầu lu mờ, một khi đã mất đi cực thử nghiệm âm thanh, cực sang tác còn lại không đủ sức sáng tạo để tìm ra lối hoà âm độc đáo.
Nhóm 10cc chính thức rã đám vào năm 1984, tuy mỗi người tiếp tục với sự nghiệp riêng nhưng không có thành viên nào thật sự lặp lại được thành tích rực rỡ của bài I’m not in Love, trích từ album thứ ba thứ ba của nhóm. Mãi đến hơn một thập niên sau, tức là vào năm 1995, ban nhạc này mới tái hợp để ghi âm và lưu diễn. Tính tổng cộng trong suốt sự nghiệp, nhóm 10cc đã ghi âm 11 album phòng thu và 4 tuyển tập. Thế nhưng sự nghiệp của họ nhiều lần bị gián đoạn, và khi nhóm này có tour biểu diễn vào năm 2011, nhưng thật ra chỉ có Graham Gouldman là thành viên sáng lập duy nhất hoạt động cho tới tận bây giờ.
Nhạc phẩm I’m not in Love đã ảnh hưởng khá sâu dậm đến giới nghệ sĩ cùng thời hay thế hệ đi sau. Cung cách sáng tác của nhóm 10cc đã gợi hứng cho Billy Joel viết bài Just The Way You Are cũng như là John Miles với tình khúc Music Was My First Love. Trong chương trình hôm nay, có phần liên khúc do RFI thực hiện gồm ca khúc của nhóm 10cc với bài hát của John Miles. Về mặt phối khí, lối hoà âm quyền quyện lớp lớp tạo ra những âm điệu thanh thoát bay bổng, cũng mở đường cho trường phái rock phiêu diêu, hầu như cùng thời với các nhóm Pink Floyd và Alan Parsons Project mà sau đó sẽ ảnh hưởng tới ca khúc Need You Know của nhóm Lady Antebellum.
Tình khúc I’m not in Love tính đến nay đã bán hơn 15 triệu bản, có đến hàng trăm phiên bản khác nhau, chuyển ngữ sang khá nhiều thứ tiếng kể cả tiếng Pháp, tiếng Ý hay Tây Ban Nha. Điều đáng ghi nhận là các phiên bản chuyển ngữ đều dịch rất thoát trong ý tứ lẫn ca từ và đôi khi nội dung bản dịch chẳng ăn nhập gì so với bản gốc.
Trong nguyên tác, bài I’m not in Love thật ra nói lên tâm trạng của một kẻ si tình, ngoài miệng luôn nói rằng không hề yêu ai, nhưng trong thâm tâm lại tự dối mình. Tựa đề bài hát I’m not in Love cực kỳ đơn giản, nhưng coi vậy mà khó dịch vì đó là một câu có nội dung hoàn toàn phản nghĩa, ngược ý. Nói một đằng hiểu một nẻo : bài hát cho dù không dùng tu từ nghịch dụ, mà vẫn nói lên được những xung đột giữa một bên là con tim và một bên là lý trí, chỉ có ngữ cảnh mới giúp ta hiểu được bao nghịch lý tình si.
Thành công của bộ phim Guardians of the Galaxy giúp cho lớp trẻ thời nay khám phá lại "I’m not in Love", một trong những bản nhạc slow lãng mạn ướt át nhất những năm 1970. Được trích từ album thứ ba của ban nhạc rock người Anh, nhạc phẩm "I’m not in Love" do hai thành viên của nhóm là Eric Stewart và Graham Gouldman sáng tác.
Bài hát này được viết theo điệu bossa nova chậm, phá cách trong cả cấu trúc lẫn nhịp điệu, bớt phần đảo phách nhịp lẻ và độc đáo ở chỗ dùng hợp xướng đa âm làm điểm nhấn. Bản nhạc có lối hoà âm quyền quyện lớp lớp, tựa như những đợt sóng âm thanh liên tục nối tiếp, có chỗ nhã nốt thì thầm như rì rào sóng lặng, để rồi cuồn cuộn lúc đỉnh điểm cao trào, tựa như ngọn sóng thần đang dâng lên cao, tạo ra những bức tường dày đặc âm thanh phủ lớp.
Lối sáng tác cũng như cách hoà âm của nhóm 10cc ảnh hưởng sâu đậm cho lớp nghệ sĩ sau này. Ngoài việc đoạt giải thưởng Ivor Novello của vương quốc Anh dành cho sáng tác hay nhất (cả giai điệu lẫn ca từ), bài I’m not in Love còn được tạp chí Billboard đưa vào danh sách 100 tình khúc hay nhất mọi thời đại. Cũng nhờ vào bài này mà nhóm 10cc đã ký (với hãng đĩa Phonogram) hợp đồng 5 năm trị giá một triệu Anh kim, được xem như một kỷ lục thời bấy giờ.
Nhóm 10cc là một trong những ban nhạc rock người Anh thành công nhất trong những năm 1970. Ba trong số bốn thành viên của nhóm này quen biết nhau từ thời thơ ấu : sống cùng chỗ, học cùng trường ở vùng ngoại ô thành phố Manchester. Trước khi ban nhạc ra đời, mỗi thành viên từng sáng tác và chơi nhạc trong nhiều nhóm khác nhau. Họ tập hợp lại nhân một đợt ghi âm cho nam ca sĩ người Mỹ Neil Sedaka. Do khá tâm đầu hợp ý, cho nên 4 thành viên mới quyết định lập nhóm, để cùng đi biểu diễn với nhau trước khi chính thức lấy nghệ danh 10cc, kể từ năm 1972 trở đi.
Nét đặc trưng của nhóm 10cc là mỗi thành viên đều biết sáng tác và biết chơi nhiều nhạc khí. Thế mạnh của họ nằm ở chỗ lưỡng cực đa âm do ban nhạc này có đến hai êkíp sáng tác. Nhóm sáng tác đầu tiên gồm hai thành viên Kevin Godley và Lol Creme, họ rất giỏi về kỹ thuật hoà âm và chuyên tìm tòi nghệ thuật qua sở trường thử nghiệm âm thanh. Sau này khi ban nhạc rã đám, Kevin Godley chuyển qua ngành sản xuất và quay video ca nhạc. Còn Lol Crème dấn thân sáng tác nhạc phim và tham gia vào ban nhạc nổi tiếng Art of Noise.
Nhóm tác giả thứ nhì gồm Eric Stewart và Graham Gouldman chuyên sáng tác ca ca khúc phổ thông và thương mại hơn. Ngoài chất giọng khá đặc biệt, Eric Stewart còn giỏi chơi đàn dây và đàn phím điện tử, cho nên sau đó anh đã hợp tác với Paul McCartney (thành viên nhóm Tứ Quái The Beatles) từ giữa những năm 1980 trở đi.
Còn Graham Gouldman lại có cái tài soạn giai điệu (melody maker), nghe một lần là nhớ ngay. Chính Graham Gouldman đã sáng tác nhạc phẩm No Milk Today (từng được chuyển ngữ sang tiếng Việt là "Hôm nay không sữa", một ca khúc ăn khách lần đầu tiên vào năm 1966 qua phần trình bày của nhóm Herman's Hermits. Vài năm sau, Graham Gouldman cũng có ghi âm một phiên bản khác với chính sáng tác của mình.
Sự thành công vượt bực của tình khúc I’m not in Love cũng làm rạn nứt sự đoàn kết ban đầu của ban nhạc 10cc. Bất đồng quan điểm giữa hai phe ngày càng rõ nét dẫn đến sự đối chọi giữa một bên là sáng tác ‘’nghệ thuật’’ và một bên là soạn nhạc ‘’thương mại’’. Vào năm 1976, hai thành viên Kevin Godley và Lol Creme tách ra khỏi nhóm để khởi nghiệp solo.
Hai thành viên còn lại là Eric Stewart và Graham Gouldman tiếp tục hoạt động với nghệ danh 10cc, họ hợp tác với nhau trên 6 album, ghi âm với một số nhạc sĩ khác. Nhưng vầng hào quang của 10cc bắt đầu lu mờ, một khi đã mất đi cực thử nghiệm âm thanh, cực sang tác còn lại không đủ sức sáng tạo để tìm ra lối hoà âm độc đáo.
Nhóm 10cc chính thức rã đám vào năm 1984, tuy mỗi người tiếp tục với sự nghiệp riêng nhưng không có thành viên nào thật sự lặp lại được thành tích rực rỡ của bài I’m not in Love, trích từ album thứ ba thứ ba của nhóm. Mãi đến hơn một thập niên sau, tức là vào năm 1995, ban nhạc này mới tái hợp để ghi âm và lưu diễn. Tính tổng cộng trong suốt sự nghiệp, nhóm 10cc đã ghi âm 11 album phòng thu và 4 tuyển tập. Thế nhưng sự nghiệp của họ nhiều lần bị gián đoạn, và khi nhóm này có tour biểu diễn vào năm 2011, nhưng thật ra chỉ có Graham Gouldman là thành viên sáng lập duy nhất hoạt động cho tới tận bây giờ.
Nhạc phẩm I’m not in Love đã ảnh hưởng khá sâu dậm đến giới nghệ sĩ cùng thời hay thế hệ đi sau. Cung cách sáng tác của nhóm 10cc đã gợi hứng cho Billy Joel viết bài Just The Way You Are cũng như là John Miles với tình khúc Music Was My First Love. Trong chương trình hôm nay, có phần liên khúc do RFI thực hiện gồm ca khúc của nhóm 10cc với bài hát của John Miles. Về mặt phối khí, lối hoà âm quyền quyện lớp lớp tạo ra những âm điệu thanh thoát bay bổng, cũng mở đường cho trường phái rock phiêu diêu, hầu như cùng thời với các nhóm Pink Floyd và Alan Parsons Project mà sau đó sẽ ảnh hưởng tới ca khúc Need You Know của nhóm Lady Antebellum.
Tình khúc I’m not in Love tính đến nay đã bán hơn 15 triệu bản, có đến hàng trăm phiên bản khác nhau, chuyển ngữ sang khá nhiều thứ tiếng kể cả tiếng Pháp, tiếng Ý hay Tây Ban Nha. Điều đáng ghi nhận là các phiên bản chuyển ngữ đều dịch rất thoát trong ý tứ lẫn ca từ và đôi khi nội dung bản dịch chẳng ăn nhập gì so với bản gốc.
Trong nguyên tác, bài I’m not in Love thật ra nói lên tâm trạng của một kẻ si tình, ngoài miệng luôn nói rằng không hề yêu ai, nhưng trong thâm tâm lại tự dối mình. Tựa đề bài hát I’m not in Love cực kỳ đơn giản, nhưng coi vậy mà khó dịch vì đó là một câu có nội dung hoàn toàn phản nghĩa, ngược ý. Nói một đằng hiểu một nẻo : bài hát cho dù không dùng tu từ nghịch dụ, mà vẫn nói lên được những xung đột giữa một bên là con tim và một bên là lý trí, chỉ có ngữ cảnh mới giúp ta hiểu được bao nghịch lý tình si.
Tuấn Thảo (RFI)
Nghe thêm một album của ban nhạc rock này
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Chú ý: chỉ cần dán link vào, không cần gõ thẻ khi post
Hình (file có đuôi jpg, jpeg, png, bmp, gif ),
Nhạc (file có đuôi mp3 hoặc từ trang web nhaccuatui),
Video (từ Youtube)
Đổi cỡ, màu chữ:
[color="red"][size="20"] chữ cỡ 20 màu đỏ [/size][/color]
(màu dùng mã hexa hoặc tiếng Anh: red, blue, green, violet, gold ..)
Giới thiệu link: <a href="link"> tên link </a>
Chữ đậm <b> chữ đậm</b>
Chữ nghiêng: <i> chữ nghiêng </i>
Chèn Yahoo smiley (click Chèn emoticons để xem phím tắt)
Đã thêm mấy smiley nhưng chưa rảnh thêm vào bảng chèn. Phím tắt:
:-/ bối rối ;) nháy mắt ;;) đá lông nheo
:"> thẹn :X yêu thế =(( tan nát cõi lòng
Chú ý Nếu nút Trả lời ko hoạt động, xin chịu khó lên thanh địa chỉ, gõ thêm vào cuối (ngay sau html) ?m=1 rồi nhấn Enter, nút Trả lời sẽ ok. (29/11/18)