21/2/15

Nụ hoa vàng mùa xuân . thơ Kim Tuấn

Xuân về, nghe Hồ Hoàng Yến ca bản nhạc xuân nổi tiếng từ hồi đầu 196x



Trời đất. cô ca sĩ xinh đẹp nhưng hát "Đất mẹ đầy cỏ lúa" !!.

Bản nhạc Nguyễn Hiền phổ bài thơ Nụ Hoa Vàng Mùa Xuân của Kim Tuấn. Mời nghe Thanh Loan ngâm bài thơ trong một chương trình Đến với bài thơ hay của VTV Huế



click đọc thơ: Nụ Hoa Vàng Ngày Xuân

Anh cho em mùa xuân
Nụ hoa vàng mới nở
Chiều đông nào nhung nhớ
Ðường lao xao lá đầy
Chân bước mòn vỉa phố
Mắt buồn vin ngọn cây

Anh cho em mùa xuân
Mùa xuân này tất cả
Lộc non vừa trẩy lá
Thơ còn thương cõi đời
Con chim mừng ríu rít
Vui khói chiều chơi vơi

Ðất mẹ gầy có lúa
Ðồng ta xanh mấy mùa
Con trâu từ đồng cỏ
Giục mõ về rộn khua
Ngoài đê diều thẳng cánh
Trong xóm vang chuông chùa

Chiều in vào bóng núi
Câu hát hò vẳng đưa
Tóc mẹ già mây bạc
Trăng chờ trong liếp dừa
Con sông dài mấy nhánh
Cát trắng bờ quê xưa...

Anh cho em mùa xuân
Bàn tay thơm sữa ngọt
Dải đất liền chim hót
Người yêu nhau trọn đời
Mái nhà ai mới lợp
Trẻ đùa vui nơi nơi

Hết buồn mưa phố nhỏ
Hẹn cho nhau cuộc đời
Khi hoa vàng sắp nở
Trời sắp sang mùa xuân
Anh cho em tất cả
Tình yêu non nước này

Bài thơ còn xao xuyến
Nắng vàng trên ngọn cây...


Kim Tuấn
1961

nhà thơ Kim Tuấn
(1938 - 2003)
Kim Tuấn tên thật là Nguyễn Phước Vĩnh Khuê, sinh năm 1938 tại Huế, quê Hà Tĩnh, hậu duệ 5 đời Tùng Thiện Vương Miên Thẩm. Thuở nhỏ sống với gia đình ở Phan Thiết, lớn lên vào Sài Gòn học. Có thơ đăng báo từ 1960. Mất năm 2003 do nhồi máu cơ tim tại Sài Gòn.

Ông có khoảng 20 bài thơ được phổ nhạc, trong đó được biết đến nhiều hơn cả là Anh cho em mùa xuân (Nguyễn Hiền) và Những bước chân âm thầm (Y Vân)

Về bài Nụ Hoa Vàng Ngày Xuân, Kim Tuấn cho biết:

Tôi làm bài thơ này để nhớ về quê mẹ : Hà Tĩnh - vùng đất sỏi đá nhiều hơn cơm gạo với mơ ước “Ðất mẹ gầy có lúa” - có lúa chứ không phải cỏ lúa như nhiều người vẫn hát nhầm (cỏ lúa thì phải nhổ đi chứ ai lại mơ ước có thêm!). Bài thơ này tôi sáng tác vào đầu thập niên 1960, sau đó in trong tập Ngàn Thương (chung với Ðịnh Giang) và được nhạc sĩ Nguyễn Hiền phổ thành ca khúc. Ðã có nhiều ca sĩ thể hiện bài hát này nhưng tôi thích giọng ca của Hà Thanh hơn cả và điều làm tôi ray rứt là cho tới nay vẫn chưa nói được với nữ ca sĩ này một lời cám ơn...” (theo Nguyễn Mạnh Trinh)

Nghe nhạc sĩ Nguyễn Hiền kể lại với Thy Nga (RFA) về nguồn gốc nhạc phẩm Anh cho em mùa Xuân trong một chương trình của RFA hôm 22/2/2010

*
Mỗi độ Xuân về, nhạc bản “Anh cho em mùa Xuân” lại vang lên các nơi, và hầu như người Việt nào cũng có thể hát theo. Thy Nga xin gởi đến quý thính giả câu chuyện về xuất xứ lời ca trong nhạc phẩm ấy.



click để đọc nếu ko muốn nghe radio
Xuất xứ bản nhạc

Với giai điệu rộn ràng của một ca khúc Xuân, bài hát này đặc biệt được mến chuộng là do lời ca thiết tha yêu thương, mang hình ảnh quê hương với những mong ước đơn sơ hiền hòa.

Đã gần năm mươi năm nay, “Anh cho em mùa Xuân” trở nên nhạc khúc không thể thiếu khi nhà nhà đón Xuân sang.

Theo tài liệu thì vào Tết Đinh Hợi năm 2007, Tuổi Trẻ Online (là một trang báo mạng trong nước) tổ chức cuộc thi bình chọn ca khúc Xuân hay nhất. Kết quả là bài “Anh cho em mùa Xuân” đứng đầu. Điều đáng nói là cuộc thi do một tờ báo trong nước tổ chức, mà bài “Anh cho em mùa Xuân” là một nhạc phẩm được viết ở miền Nam trước 1975.

Tác giả Nguyễn Hiền là một nhạc sĩ miền Nam. Cơ duyên đưa đến tay ông bài thơ “Nụ hoa vàng ngày Xuân” của nhà thơ Kim Tuấn vào đầu Xuân 1962. Trong không khí Xuân tràn trề, những câu thơ dễ thương gây cảm hứng để nhạc sĩ Nguyễn Hiền phổ ngay thành bài “Anh cho em mùa Xuân” như chúng ta biết sau này.

Nhà thơ Kim Tuấn thì từng ở trong quân đội Việt Nam Cộng Hòa, và làm phóng viên chiến trường.

Từ năm 1988, nhạc sĩ Nguyễn Hiền ra hải ngoại định cư ở Quận Cam (thủ phủ người Việt tỵ nạn) nơi ông tham gia hăng hái sinh hoạt cộng đồng.

Nhạc bản “Anh cho em mùa Xuân” xuất xứ như vậy nhưng đã vượt mọi giới hạn và được dân chúng trong nước mến chuộng tới mức chọn là Ca khúc Xuân hay nhất, trên tất cả những bài ca khác.

Nhà thơ Kim Tuấn lìa trần vào đêm Trung Thu 2003 tại Saigon. Do ông có nhiều bài thơ được phổ nhạc, Thy Nga đã dành một chương trình âm nhạc tưởng nhớ ông. Trong chương trình đó, Thy Nga đã phỏng vấn nhạc sĩ Nguyễn Hiền về tình cảnh ông viết nên bài “Anh cho em mùa Xuân”. Nhạc sĩ Nguyễn Hiền thuật lại:

Nói về bản nhạc ấy, xuất xứ của nó là vào năm 1962, mùng 5 Tết hãy còn hương vị Tết, tôi đi làm, thấy có một tập thơ để trước bàn tôi ở văn phòng, nhan đề là 40 bài thơ của Vương Đức Lệ, Định Giang, Kim Tuấn và một nhà thơ khác.

Lật xem thì tôi thấy có bài thơ 5 chữ tên là “Nụ hoa vàng ngày Xuân” thấy hay hay thì tôi mới nảy ý phổ nhạc. Tôi hoàn tất trong buổi sáng hôm đó. Đến sáng hôm sau thì có một nhà thơ trẻ, xưng danh là Kim Tuấn “Đến gặp anh để hỏi thăm là hôm qua có để cái tập 40 bài thơ thì anh đã nhận được chưa?

Tôi bảo “Nhận được rồi, mà có một bài chắc là của anh, tên nó là “Nụ hoa vàng ngày Xuân” thì tôi đã phổ rồi nhưng mà tôi đặt tựa đề, lấy câu thơ đầu là “Anh cho em mùa Xuân”.

Nghe thế, anh ấy rất vui mừng.

Cái bài ấy, thơ 5 chữ, nét nhạc đầu tiên thì tôi dùng ba câu

Anh cho em mùa Xuân
Nụ hoa vàng mới nở
Chiều Đông nào nhung nhớ


thì buồn cười là ghép 3 câu thơ thành một câu nhạc. Từ cái ý nhạc ấy, chúng tôi phát triển.

Nó cũng là cái duyên văn nghệ cho tôi hoàn thành bài đó. Giám đốc hãng dĩa Asia bảo đưa để cho Lệ Thanh hát thâu vào dĩa. Thế rồi đài phát thanh cũng trình bày, thành ra tên tuổi của Kim Tuấn tự nhiên được mọi người biết đến.

Từ đó, quan hệ giữa tôi với anh ấy rất là vui vẻ và trong cái duyên văn nghệ.”

Kỷ niệm với nhà thơ Kim Tuấn

Thời gian đó, Kim Tuấn ở Pleiku, là giáo sư Anh văn đồng thời là thông dịch viên tại Quân Đoàn 2 tuy nhiên ông vẫn làm thơ đăng đều đặn trên các tờ báo văn học.

Sau biến cố 1975 thì ông xuống ở hẳn tại Saigon, đi dạy tiếng Anh, và dạy nghề cho những trẻ bụi đời tại Khánh Hội. Mãi đến năm 1990, ông mới xuất bản tập thơ “Thời của trái tim hồng” trong đó, thay lời bạt, Kim Tuấn nói “đôi điều với bạn yêu thơ” về đời mình, về lý do vì sao không làm thơ trong một thời gian dài:

Gần 15 năm nay, tôi rất ít làm thơ. Thơ để làm gì giữa những mưu toan của cuộc sống. Bởi vậy nếu có dăm bài thơ trong 15 năm ấy chính là lúc tôi yêu thơ vô cùng, chính là lúc trái tim-thơ-tôi thúc bách tôi phải biến những lời phán truyền của nó thành con chữ. Xin bạn hiểu cho, tại sao lại chỉ có những bài thơ tình yêu …”

Nhạc sĩ Nguyễn Hiền kể tiếp về kỷ niệm với nhà thơ Kim Tuấn:

“Tôi cũng bị ở lại mất 13 năm. Trong thời gian đó, anh Kim Tuấn hay gặp tôi. Đạp xe đạp ở ngoài đường gặp nhau thì kéo vào quán cà-phê tâm sự.

Ba ngày trước khi tôi có giấy máy bay để đi sang Hoa Kỳ năm 1988, chúng tôi có một cái kỷ niệm riêng là anh ấy rủ tôi đi uống cà-phê sữa và cacao của Hoà Lan mà đối với ở Việt Nam lúc đó thì nó là món sang trọng. Anh ấy mua mấy điếu thuốc có cán (cười) đãi mình thì cũng là vui vẻ. Lúc bấy giờ là chia tay nhau, và đó là buổi cuối cùng chúng tôi gặp nhau. Đến bây giờ thì nhận được tin anh ấy mất.”

Đêm Trung Thu 2003, Kim Tuấn đi dự lễ phát quà cho trẻ em nghèo tại trường ông dạy học, trở về thì bị stroke và qua đời.

Đất mẹ gầy cỏ lúa
đồng ta xanh mấy mùa
Con trâu từ đồng cỏ
giục mõ về rộn khua
Ngoài đê diều thẳng cánh
trong xóm vang chuông chùa
chiều in vào bóng núi
câu hát hò vẳng đưa
Tóc mẹ già mây bạc
trăng chờ trong liếp dừa


(trích bài thơ “Nụ hoa vàng ngày Xuân”)

Bài thơ cũng như nhạc khúc ấy dường như đem cả khung trời mùa Xuân quê nhà đến với những người Việt xa quê hương.

Nhạc sĩ Nguyễn Hiền từ trần ngày 23 tháng 12, 2005 tại Quận Cam, Nam California.

Nguồn: RFA
Audio lấy lại từ trang giadinhhoangtrong.org

Trong bài phỏng vấn, nhạc sĩ đã rất thú vị nhắc đến chuyện ghép 3 câu thơ đầu thành một câu nhạc, ko cần thay đổi gì. Mà ko nhắc đến chuyện ông thay đối một số câu thơ, những thay đổi khiến người nghe thú vị ko kém.

... những câu nào không giữ nguyên được thì nhạc sĩ Nguyễn Hiền bèn thay đổi chút ít, trong lúc vẫn giữ ý chính của câu thơ. Lạ một điều, những câu ông đổi nghe rất thơ, và có phần... thơ hơn cả tác giả bài thơ. Chẳng hạn:
    "Con chim mừng ríu rít" đổi thành "bầy chim lùa vạt nắng"
    "Ngoài đê diều thẳng cánh" đổi thành "ngoài đê diều căng gió"
    "Câu hát hò vẳng đưa" đổi thành "thoảng câu hò đôi lứa"
    "Trẻ đùa vui nơi nơi" đổi thành "trẻ nô đùa khắp trời"
    "Nắng vàng trên ngọn cây" đổi thành "rung nắng vàng ban mai"
    Người nhạc sĩ đã "làm mới" thơ, đã làm thơ "thơ" thêm một lần nữa.

Phổ nhạc cho thơ, do yêu cầu về nhạc điệu, thường nhạc sĩ ko chỉ thay chữ, nhiều khi còn phải thêm câu.

"Nhạc chan hòa đây đó", câu hát ấy không thấy trong thơ Kim Tuấn. Hơn thế nữa, "nhạc, thơ tràn muôn lối", câu hát cuối của bài hát ấy cũng không thấy trong thơ Kim Tuấn. Trong "Nụ hoa vàng ngày xuân" không có câu nào nói đến "nhạc" cả. Vậy thì những câu ấy ở đâu ra, nếu không phải là... thơ của Nguyễn Hiền. Trong nhạc có thơ, trong thơ có nhạc. Nhạc quyện vào thơ, thơ quấn lấy nhạc. Nhạc thơ, thơ nhạc đã hòa làm một.
    "Anh cho em mùa xuân. Nhạc, thơ tràn muôn lối..."
Câu kết ở phần coda ấy là một "biệt lệ",  (hiếm khi được sử dụng trong nhạc thuật của ông) trong số những bài nhạc vẫn được ông soạn theo khuôn mẫu "cổ điển" với cấu trúc khá cân phương. Những chuỗi nốt nhạc rải đều và nốt ngân cuối rướn cao như bay lên cùng mùa xuân và tan loãng trong không, vẽ lên một nét nhạc đẹp. Cái hay của phần coda ấy là cái hay của một kết thúc đẹp, tròn đầy, gói trọn tình ý của bài nhạc.

(..)

Tâm hồn nhạc sĩ Nguyễn Hiền vốn nhạy bén với thơ, dễ bắt được những tần số rung động của thơ. Ông đã "nâng" thơ lên, đã chắp cho thơ "đôi cánh nhạc". Ngôn ngữ nhạc quyện lấy ngôn ngữ thơ, khiến thơ bay lên, nhạc cũng bay lên. "Nụ hoa vàng ngày xuân" đã bước ra khỏi những trang thơ để hóa thành một trong những bài nhạc xuân hay nhất.

Những đoạn vừa trích là từ bài viết của Lê Hữu, trên diendantheky.net. Nghe lại bản nhạc với Hà Phuong & Nguyễn Đức




Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Chú ý: chỉ cần dán link vào, không cần gõ thẻ khi post
Hình (file có đuôi jpg, jpeg, png, bmp, gif ),
Nhạc (file có đuôi mp3 hoặc từ trang web nhaccuatui),
Video (từ Youtube)

Đổi cỡ, màu chữ:
[color="red"][size="20"] chữ cỡ 20 màu đỏ [/size][/color]
(màu dùng mã hexa hoặc tiếng Anh: red, blue, green, violet, gold ..)
Giới thiệu link: <a href="link"> tên link </a>
Chữ đậm <b> chữ đậm</b>
Chữ nghiêng: <i> chữ nghiêng </i>

Chèn Yahoo smiley (click Chèn emoticons để xem phím tắt)
Đã thêm mấy smiley nhưng chưa rảnh thêm vào bảng chèn. Phím tắt:

:-/ bối rối ;) nháy mắt ;;) đá lông nheo
:"> thẹn :X yêu thế =(( tan nát cõi lòng

Chú ý Nếu nút Trả lời ko hoạt động, xin chịu khó lên thanh địa chỉ, gõ thêm vào cuối (ngay sau html) ?m=1 rồi nhấn Enter, nút Trả lời sẽ ok. (29/11/18)