Em tắm

Trung Anh trình bày bài hát của Doãn Nho, phổ nhạc bài thơ

Em Tắm

Sao anh lại rình
Trộm xem em tắm?
Da của em ngần trắng
Da của ái của êm (*)
Tay của em lấm lem
Tay của than của bụi
Tay của rừng của núi
Tay của đất của nương.

Em tắm xong lại sạch
Vẫn ngát thơm hoa rừng
Da của em trắng ngần
Là của anh tất cả,
Không phải người xa lạ
Việc gì mà trộm xem!

Em tắm suối giữa mường
Tắm trong mối yêu thương
Có anh đang đứng giữ
Chớ để Tây đến Mường.

-------------
(*) Ái là cha, êm là mẹ (tiếng Thái)

Bài thơ in lần đầu trong tập thơ "Thành Rồng - Thành Hổ" nxb Phổ Thông, 1957. tác giả Bạc Văn Ùi, Cầm Giang dịch. Thật ra, như nhiều người bạn của Cầm Giang nay đã bật mí, bài thơ do chính ông sáng tác, chả phải dịch của một ông Bạc Văn Ùi nào sất. Chỉ có chú bộ đội người Kinh từ xuôi lên mới thích rình xem sơn nữ tắm tiên bên suối, chứ ông Bạc Văn Ùi người dân tộc (thiểu số) nào đó thì chuyện tắm tiên là chuyện thường ngày, có chi mà phải rình? Tên Bạc Văn Ùi được mượn với hi vọng được chiếu cố diện "người dân tộc", châm chước cho bài thơ được in. Cái thời mà Màu Tím Hoa Sim, Tây Tiến bị đánh lên bờ xuống ruộng thì bài thơ rình xem gái tắm truồng dẫu có câu kết rất đúng chủ trương đường lối vẫn khó lên được mặt báo mặt sách nếu được kí dưới tên Kinh Lê hay Lương gì đấy.

nhà thơ Cầm Giang (1931 - 1989)
(hình trên mạng)

Cầm Giang tên thật là Lê Gia Hợp, sinh năm 1931 tại Thanh Hóa. Gia đình làm nông khá giả nên ông được cho ăn học tử tế, đồng thời được hỏi vợ rất sớm, khi chi mới 11, 12 tuổi. Năm 14 tuổi, đang học trung học, ông trốn nhà ra Hà Nội bán báo kiếm sống. Ở đây ông gặp một bác xích lô gốc Vĩnh Phúc họ Lương nhận làm con nuôi, nên sau đó đi bộ đội ông lấy tên Lương Cấm Giang - Cấm Giang vốn là một địa danh ở Thanh Hóa, chưa rõ liên quan thế nào với ông. Vào bộ đội ông làm thơ kí tên Cẩm Giang, nhưng đến tòa soạn báo người ta sửa lại Cầm Giang, vì nghĩ ông viết nhầm - ở Tây Bắc chỉ có họ Cầm, làm gì có họ Cẩm! Cái bút hiệu Cầm Giang cứ thế mà thành. Năm 1995 trong Tuyển tập Văn học các dân tộc thiểu số của Nhà Xuất bản Văn học đã tuyển thơ ông vào và ghi Cầm Giang là dân tộc Thái.

Trong tập "Thành Rồng - Thành Hổ" ông còn một bài thơ khác về sau cũng rất nổi tiếng, được kí dưới tên nghe rất dân tộc, Cầm Vĩnh Ui.

Nhớ vợ

Tôi nhớ vợ tôi lắm
Xin được về hai ngày
Nhà tôi ở Mường Lay
Có con sông Nậm Rốm

Ngày kia tôi sẽ đến
Lại cầm súng được ngay
Tôi càng bắn đúng Tây
Vì tay có hơi vợ

Cho tôi đi, đừng sợ
Tôi không chết được đâu
Vì vợ tôi lúc nào
Cũng mong chồng mạnh khoẻ

Cho tôi đi anh nhé
Về ôm vợ hai đêm
Vợ tôi nó sẽ khen
Chồng em nên người giỏi

Ngày kia tôi về tới
Được đi đánh cái đồn
Hay được đi chống càn
Là thế nào cũng thắng

Nếu có được trên tặng
Cho một cái bằng khen
Tôi sẽ rọc đôi liền
Gửi cho vợ một nửa.

Hai bài thơ đều nằm trong danh sách 100 bài thơ hay nhất Việt Nam Thế kỉ XX do  Trung tâm văn hóa Doanh nhân và Nhà xuất bản Giáo dục phối hợp tuyển chọn (2007). Trong danh sách này còn có một tác phẩm nữa của ông, bài thơ Núi Mường Hung, dòng sông Mã. Thế là ông có ba bài thơ nằm trong top 100 bài thơ hay Việt Nam, dưới ba bút danh khác nhau, trong khi các tác giả khác, dù là cây đa cây đề, cũng chỉ được tuyển 1 bài.

Núi Mường Hung, dòng sông Mã

Anh là núi Mường Hung
Em là dòng sông Mã
Sông nhiều rêu, nhiều cá
Núi nhiều thú, nhiều măng
Chiều bóng anh che sông
Sớm mắt em long lanh
Sáo cành cây ạnh thổi vang lanh lảnh
Gió lùa qua miệng anh lại mỉm cười
Rộn ràng em thuyền độc mộc ngược xuôi
Như trăm nỗi băn khoăn khi đến tuổi
Nếu trời làm em sóng nổi
Anh ngả mình ngăn lại lúc phong ba
Em là búp bông trắng
Anh là ngọn lúa vàng

Thi nhau lớn đẹp nương
Toả mùi thơm cùng nghe chim hót
Em cứ về nhà trước
Đợi anh ở bên sông
Anh làm  no lòng mương
Em làm vui ấm bản
Nếu con gấu giẫm gãy cành bông trắng
Lá lúa anh  sẽ cứa đứt chân
Nếu lúa này chuột, khỉ dám đến ăn
Sợi bông em sẽ bay mù mắt nó

Anh là rừng thẳm
Em là suối sâu
Cây rừng anh làm cầu
Bắc ngang lên dòng suối
Hoa sim nở đỏ chói
Soi bóng xuống lòng em
Nếu hùm về, suối em thành thác
Nếu sói về, rừng anh sẽ thành chông
Quyết chẳng chịu đau lòng
Đời chúng ta rừng núi
Suối em phá tan bóng tối
Rừng anh chặn lại bão dông
Để anh lớn mãi thành núi Mường Hung
Em ngoan chảy thành dòng sông Mã.

2-1953

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Bùi Đức Hạnh phổ nhạc thành bài hát Tình ca Tây Bắc.





ref: Nhà thơ Cầm Giang: Một miền thơ Tây Bắc