Có phải em mùa thu Hà Nội

Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội là một trong những bài hát được biết đến nhiều nhất của Trần Quang Lộc (1949 - 2020). Bài hát sáng tác từ 1972, được Thái Thanh trình bày trong một số phòng trà, nhưng rồi sau đó ko thấy ai hát nữa. Nghe nói là bị cấm [1]. Mãi đến 1994 khi làm album Chợt Nghe Em Hát nhạc sĩ soạn hòa âm Đức Trí mới chọn đưa vào album. Và bài hát sống lại với tiếng hát Hồng Nhung



Lời bài hát được Trần Quang Lộc lấy từ bài thơ của bạn ông, Tô Như Châu (1934 - 2002), nhà thơ quê Đà Nẵng.

Nguyên tác bài thơ

Có phải em mùa thu Hà Nội

Tháng tám mùa thu
    lá khởi vàng em nhỉ
Từ độ người đi
    thương nhớ âm thầm

Chiều vào thu nghe lời ru gió
Nắng vàng lơ lửng ngoài hiên
Mắt nai đen mùa thu Hà Nội
Nghe lòng ấm lại tuổi phong sương

May mà có em cho đường phố vui
May còn chút em trang sức sông Hồng
Một sáng vào thu bềnh bồng hương cốm
Đường Cổ Ngư xưa bắt bước phiêu bồng

Thôi thì có em đời ta hy vọng
Thôi thì có em sương khói môi mềm
Có phải em mùa thu Hà Nội
Nghe đâu đây lá ướt và mi xanh
Nghe đâu đây hồn Trưng Vương sông Hát
Lững thững Hồ Tây một dáng Kiều
Có phải em mùa thu Hà Nội
Nghìn năm sau níu bóng quay về

Phải nơi đây miền Thanh, Nghệ Tĩnh
Phải nơi đây Hồng Lĩnh - Ba Vì
Phải nơi đây núi Nùng, sông Nhị
Lớn đậy con người đất Tổ Hùng Vương
Anh sẽ đi
Cả nước Việt Nam yêu dấu
Đẹp quê hương gặp lại tình người
Bước nhỏ long lanh hồn nghệ sĩ
Mơ Quang Trung vó ngựa biên thuỳ
Ngày anh đi
Nhất định phải có em
    đường cỏ thơm giong ruổi
Sẽ ghé lại Thăng Long
    thăm Hoàng Thành, Văn Miếu
    chắc rêu phong đã in dấu bao ngày

Đã nghe
    bập bùng trống trận
Ngày chiến thắng Điện Biên
Sáng hồn lửa thiêng
Xuôi quân về giữ quê hương
Hôm nay mùa thu
Gió về là lạ
Bỗng xôn xao con tim lời lá
Bỗng xôn xao rơi vàng tiếng gọi
Lệ mừng gặp nhau ngàn phím dương cầm

Có phải em mùa thu Hà Nội
Ngày sang thu lót lá em nằm
Bên trời xa sương tóc bay
Hà Nội ơi em có hay
Quê hương thần thoại hiển linh hồn sông núi
Nắng thu muôn màu rực rỡ trong hồn anh

Đà Nẵng, tháng 8-1970.


Bài thơ được Tô Như Châu sáng tác tháng 8/1970, khi ông quen với một cô gái Hà Nội. Cô đã đánh thức trong ông nỗi nhớ về Thăng Long, về những trang sử hào hùng của cha ông ..

Anh sẽ đi
Cả nước Việt Nam yêu dấu
Đẹp quê hương gặp lại tình người
Bước nhỏ long lanh hồn nghệ sĩ
Mơ Quang Trung vó ngựa biên thuỳ
Ngày anh đi
Nhất định phải có em
đường cỏ thơm giong ruổi
Sẽ ghé lại Thăng Long
thăm Hoàng Thành- Văn Miếu
chắc rêu phong đã in dấu bao ngày ..

Mơ thế, nhưng cho đến khi mất, hơn ba chục năm sau, ông vẫn chưa một lần được đặt chân đến Hà Nội.

Và bài thơ ông viết được người bạn phổ nhạc nổi tiếng như cồn, nhưng ông cũng chỉ được nghe nhờ từ băng cassette nhà ai vẳng ra, khi ông cưỡi xe đạp đi bỏ báo kiếm ăn qua ngày, dừng chân nghỉ dưới gốc cây bên đường ..

Bỏ báo đọc thơ nghe nhạc đã đời.
Cảm ơn em cảm ơn đời tử tế
Cảm ơn mùa thu lót lá em nằm.

oOo

ĐI BỎ BÁO
   NGHE THƠ PHỔ NHẠC

(tặng:Trần Trung Sáng)
Anh, con ngựa già chưa mỏi vó
Vẫn thênh thang bước nhẹ quanh đời
Đi, tung bờm tóc gió
Quẳng gánh hương xa lên tiềng gọi mời
Em, cầu vồng bao nhiêu sắc
tháng giêng hồng rất mỏng rất mênh mông
Mật ngữ nào âm thầm bao con chữ
Bỗng bồng bông bay bỗng bềnh bồng.
Không là gió không là mây là hiện hữu
là trần trần trụi trụi cõi nhân sinh
là hạnh phúc quán vỉa hè chút rượu
ngày hiền khô cùa gã bình minh
Nghe em hát mùa thu vàng rưc rỡ
Bỗng xôn xao nghiêng ngả đường chiều
Răng khểnh, soi hồ Gươm yêu dấu
Đà Nẵng tung hê một trời yêu
Có phải em Mùa thu Hà Nội
Mùa thu trong veo mùa thu tuyệt vời
Sống đẹp âm thầm và khát vọng
Bỏ báo đọc thơ nghe nhạc đã đời.
Cảm ơn em cảm ơn đời tử tế
Cảm ơn mùa thu lót lá em nằm.

oOo

Bài hát đến nya đã có nhiều ca sĩ khác tiếp tục chọn đưa bài hát vào các album của mình hay trình bày trong các show diễn: Lam Trường, Tuấn Ngọc, Thanh Lam, Ý Lan, Thu Phương … Mời nghe Thu Phương



------------
[1] Theo Tiền Phong online https://www.tienphong.vn/van-hoa/co-phai-em-mua-thu-ha-noi-tung-bi-lang-quen-hon-20-nam-1214516.tpo thì
"Nhạc sỹ Trần Quang Lộc đã chọn ca sỹ Thái Thanh- Một ca sỹ gốc Hà Nội để hát ca khúc này. Thái Thanh rất thích ca khúc này nên đã hát ở một số phòng trà. Tuy nhiên, khi chỉ vừa hát được 1 lần trên đài phát thanh Pháp-Á thì đột nhiên Thái Thanh ngừng không hát thêm lần nào nữa. Nhạc sỹ đi hỏi nguyên nhân thì được trả lời là "bị cấm". Đó là vào năm 1972."

Chắc tác giả bài báo ko biết Đài Pháp Á (của Pháp) này đã bị dẹp tiệm từ 1956.