Diva 1 - diva Tây

Chúng ta nghe nói đến từ diva nhiều, nhưng hiểu cho tường tận thì có thể nhiều người chưa rõ. Hôm nay nhờ Thy Nga (RFA) giải thích từ này, và nghe một số giọng ca diva Tây.

Kỳ này nghe Maria Callas, Edith Piaf, Dalida và Céline Dion. Lần tới nghe tiếp Diana Ross, Whitney Houston, Christina Aguilera, Mariah Carey,  ..

Thế nào là Diva 1 - Thy Nga


Đọc

Theo những tài liệu mà Thy Nga tham khảo thì Diva là từ tiếng Ý có nghĩa là "Nữ thần". Bên Ấn Độ cũng có từ tương tự là Deva. Mang ý nghĩa thần thoại như thế, thành ra sau này, người nữ nào có tài nghệ xuất chúng về ca diễn Opéra thì được người đời xưng tụng là Diva. Sân khấu Opéra đòi hỏi không những ca mà còn diễn nữa, Maria Callas được coi là Diva hàng đầu của ngành nghệ thuật này.

Maria Callas gốc Hy Lạp nên vào năm 2007, kỷ niệm 30 năm bà từ trần, chính phủ Hy Lạp phát hành đồng coin cho giới sưu tầm. Coin mệnh giá 10 Euro mang hình ảnh Maria Callas, mặt kia thì mang quốc huy của Hy Lạp cùng với chữ ký của bà.

Cũng trong năm ấy, Maria Callas được truy tặng giải Grammy cho thành tựu trọn đời, và được tạp chí âm nhạc của BBC bầu là "Nghệ sĩ Soprano số 1 của mọi thời đại".

Năm sau đó thì một tấm plaque vinh danh Maria Callas được gắn tại bệnh viện nơi bà chào đời, ghi là

"Những bức tường này đã được nghe cất lên lần đầu tiên cái giọng mà sau này, chinh phục cả thế giới. Xin ghi ơn người đã chuyển tải âm nhạc, ngôn ngữ chung của toàn cầu".

Cuộc đời của Maria Callas được dựng thành phim, và các bài ca của bà cũng được sử dụng trong 2 cuốn phim khác.

Định nghĩa Diva là nữ danh ca thượng thặng về Opéra nơi phương trời Âu thì đối với Việt Nam mình, có lẽ ta có thể áp dụng cho sân khấu cổ nhạc mà hàng đầu có Ái Liên, Kim Chung, Bích Hợp, Phùng Há, Năm Phỉ, Thanh Nga, ...

Tuy không thể sánh với qui mô, tầm vóc của xứ người nhưng với dân mình thì các nữ nghệ sĩ vừa kể, quả là thượng thặng về ca diễn.

Kim Chung được giới hâm mộ gọi là “Tiếng chuông vàng thủ đô”. Phùng Há được Nhà nước tặng danh hiệu “Nghệ sĩ Nhân Dân”, Ái Liên cũng vậy.

Thanh Nga thì được những người ái mộ gọi là “Nữ hoàng sân khấu”.

Sau này, danh hiệu Diva được áp dụng rộng ra cho cả ca kịch nghệ, tân nhạc và điện ảnh nữa. Người nữ ca diễn xuất sắc trong các ngành này cũng được gọi là Diva.

Bên Pháp, có giọng ca trứ danh Edith Piaf.

"Non, je ne regrette rien" ...

(Không, tôi không có gì phải hối tiếc) nội dung bài hát này thật đúng với Edith Piaf với lối sống rất phóng khoáng. Chẳng thế mà nhiều người đã chọn "Non, je ne regrette rien" làm khúc ca đánh thức để mở mắt ra là phấn khởi cho một ngày mới.

Và quý vị biết không, trong cuốn phim hiện đang trình chiếu khắp nơi là Inception, mỗi khi nhân vật nào sắp bị tống ra khỏi cơn mơ, là khúc hát "Non, je ne regrette rien" trỗi lên báo hiệu.

Cuộc sống của Edith Piaf từ khi ra đời tới các năm sau cùng có những chi tiết lạ lùng, được dựng thành phim "La vie en rose" (tựa đề bài hát nổi tiếng nhất của bà).

Mùa Thu 1963, tòa Tổng Giám Mục Paris không cho phép cử hành đám tang Edith Piaf theo nghi thức đạo, xét vì lối sống buông thả của bà. Tuy vậy, hàng chục ngàn người đã theo sau xe tang tới tận nghĩa trang.

Danh ca Charles Aznavour kể lại rằng đám tang Edith Piaf đã khiến thủ đô Paris tắc nghẽn xe cộ, mà chỉ có ngày mừng chiến thắng sau Thế Chiến Thứ Hai mới như vậy.

Năm 1982, một hành tinh nhỏ được nhà thiên văn Lyudmila Karachkina khám phá ra và đặt tên là Piaf.

Là ca sĩ đầu tiên trong lịch sử âm nhạc thế giới, được trao tặng dĩa Diamond, Dalida xứng đáng được gọi là Diva.

Dalida hát và thâu âm được hơn 10 thứ tiếng, tổng số hơn 125 triệu băng nhạc, dĩa hát bán ra trên thế giới, lãnh 55 dĩa vàng, và vô số giải thưởng từ huy chương cao quý nhất nước Pháp đến những giải từ nhiều quốc gia khác.       

Quý vị cao niên có lẽ cũng nhớ lần Dalida đến Việt Nam. Thy Nga nghe kể là hồi đó, đâu khoảng năm 1961, Dalida tới Saigon trình diễn tại rạp Rex, hát liên tiếp hai chục bài làm khán thính giả thán phục quá vì thường thì chỉ nghe ca sĩ Việt Nam hát mấy bài là hết hơi sức rồi (thể lực mình đâu có khoẻ bằng người ngoại quốc, họ vừa hát vừa diễn nữa cơ).

Danh vọng tràn đầy nhưng về tình cảm thì mang nhiều thảm kịch: ba người đàn ông trong cuộc đời tình ái của Dalida tự tử. Sau nhiều cuộc tình chẳng đi đến đâu, Dalida bị sa sút tinh thần trầm trọng và kết liễu đời mình.

Ngay năm đó (1987), giới tài chánh Pháp cho đúc đồng coin bằng vàng, đồng và bạc mang hình ảnh Dalida cho các nhà sưu tầm.

Năm sau, cuộc thăm dò của Encyclopaedia Universalis cho thấy Dalida là nhân vật thứ nhì có ảnh hưởng trong xã hội Pháp, chỉ sau Tướng Charles de Gaulle.

Năm 1997, công trường Dalida với pho tượng bán thân của nữ danh ca này được khánh thành tại Quận 18, Paris.

Hình ảnh Dalida cũng được in trên hai tem bưu chính Pháp.

Cuộc sống của Dalida được soạn thành kịch, và dựng thành phim truyền hình.

Danh hiệu Diva được áp dụng rộng ra cho cả ca kịch nghệ, tân nhạc và điện ảnh nữa. Người nữ ca diễn xuất sắc trong các ngành này cũng được gọi là Diva.

Nghe về các Diva vừa kể, chắc quý vị cũng nhận thấy là cuộc đời của họ gồm có những tình tiết ly kỳ, khác hơn người thường. Dân Âu Mỹ ưa chuộng câu chuyện khởi đi từ nghèo khó, lên tới tột đỉnh danh vọng nhưng phải bao gồm những cú thất bại, những chuyện tình ái rắc rối, cộng với yếu tố kỳ bí nữa để thiên hạ say mê theo dõi. Và một điều nữa là phải kèm theo thảm kịch vì thiên hạ quan niệm rằng Trời không cho ai được hưởng tất cả, càng cao danh vọng thì càng lắm đau thương. Điển hình như trường hợp nữ minh tinh màn bạc Marilyn Monroe được coi là thần tượng trong văn hoá Mỹ sau này.

Trở lại với âm nhạc thì về sau, các nữ danh ca Aretha Franklin, Diana Ross, Barbara Streisand, Liza Minnelli, Cher, Madonna, Whitney Houston, Celine Dion, ... được nhiều người coi là Diva. Nhưng rồi ... danh hiệu này cũng bị lạm dụng đi, như trong bài "Diva" Beyoncé hát sau đây ...

Về ngành ca hát Việt Nam thì đứng đầu, phải nói là Thái Thanh. Người Việt mình không gọi là Diva nhưng đã tặng cho Thái Thanh danh hiệu "Tiếng hát vượt thời gian".

Làng ca hát Việt Nam còn các nữ ca sĩ nào mà ta có thể gọi là Diva? mời quý vị đón nghe tiếp trong chương trình kỳ tới.

Piaf - Non, Je ne regrette rien


Lyrics

Non, je ne regrette rien Non, rien de rien Non, je ne regrette rien Ni le bien qu'on m'a fait Ni le mal; tout ça m'est bien égal ! Non, rien de rien Non, je ne regrette rien C'est payé, balayé, oublié Je me fous du passé ! Avec mes souvenirs J'ai allumé le feu Mes chagrins, mes plaisirs Je n'ai plus besoin d'eux ! Balayées les amours Et tous leurs trémolos Balayés pour toujours Je repars à zéro Non, rien de rien Non, je ne regrette rien Ni le bien qu'on m'a fait Ni le mal; tout ça m'est bien égal ! Non, rien de rien Non, je ne regrette rien Car ma vie, car mes joies Aujourd'hui, ça commence avec toi

No, nothing at all No, nothing at all No I regret nothing ( I don't feel sorry) Not the good things people have done for me Nor the bad, it's all the same for me No, nothing at all No I regret nothing It's paid for, wiped away, forgotten I don't care about the past With all my memories I lit up the fire My troubles, my pleasures I don't need them anymore Broomed away my love stories And their troubles Broomed away for good I'll start again from zero No, nothing at all No I regret nothing Not the good things people have done for me Nor the bad, it's all the same for me No, nothing at all No, I regret nothing Because my life, my joys Today they begin with you Src: http://lyricstranslate.com

Piaf - La Vie en rose


Lyrics

La Vie En Rose Des yeux qui font baisser les miens Un rire qui se perd sur sa bouche Voilà le portrait sans retouche De l’homme auquel j’appartiens Quand il me prend dans ses bras Il me parle tout bas Je vois la vie en rose Il me dit des mots d’amour Des mots de tous les jours Et ça me fait quelque chose Il est entré dans mon coeur Une part de bonheur Dont je connais la cause C’est lui pour moi, moi pour lui dans la vie Il me l’a dit, l’a juré pour la vie Et dès que je l’aperçois Alors je sens en moi Mon coeur qui bat Des nuits d’amour à plus finir Un grand bonheur qui prend sa place Les ennuis, les chagrins s’effacent Heureux, heureux à en mourir Quand il me prend dans ses bras Il me parle tout bas Je vois la vie en rose Il me dit des mots d’amour Des mots de tous les jours Et ça me fait quelque chose Il est entré dans mon coeur Une part de bonheur Dont je connais la cause C’est toi pour moi, moi pour lui dans la vie Il me l’a dit, l’a juré pour la vie Et dès que je l’aperçois Alors je sens en moi Mon coeur qui bat

Life in pink Eyes that swallow mine, A laugh lost on his lips Here is the unaltered picture Of the man to whom I belong When he takes me in his arms He speaks to me softly I see life in pink He speaks to me words of love Words of every day And it makes me something He has entered my heart A place of happiness Of which I understand the reason It’s he for me I for him throughout life, He said to me, that oath for life And those that I notice, Now I sense within me My heart that beats The nights of love with no end A great happiness takes it's place Troubles, griefs it erases Happy, so happy it could kill When he takes me in his arms He speaks to me softly I see life in pink He speaks to me words of love Words of every day And it makes me something He has entered my heart A place of happiness Of which I understand the reason It’s he for me I for him throughout life, He said to me, that oath for life And those that I notice, Now I sense within me My heart that beats src: http://lyricstranslate.com

Dalida - Histoire d' un amuor 


Dalida - Besame mucho


Lyrics

Besame Mucho (Embrasse-Moi) Besame besame mucho Cette chanson d'autrefois je la chante pour toi Besame besame mucho Comme une histoire d'amour qui ne finirait pas On la chantée dans les rues sur des ciels inconnus et dans toute la France On la croyait oubliée et pour mieux nous aimer voilà qu'elle recommence Besame besame mucho Si dans un autre pays ça veut dire embrasse-moi Besame besame mucho Toute ma vie, je voudrais la chanter avec toi. On ne demande à l'amour ni serment de toujours ni décor fantastique Pour nous aimer il nous faut simplement quelque mots qui vont sur la musique Besame besame mucho Si dans un autre pays ça veut dire embrasse-moi Besame besame mucho Toute ma vie, je voudrais la chanter avec toi Besame besame mucho.

Besame mucho nguyen là bài hát do Consuelo Velázquez (Mexico) sáng tác năm 1940, nguyên bằng tiếng Tây Ban Nha rất nỗi tiếng, duợc chuyển qua tiếng Anh Kiss me much, Kiss me a lot .. , tiếng Pháp Embrass-moi, và Lời Việt: Hãy yêu nhau đi Yêu nhau đi, đời đâu có nghĩa chi ! Yêu nhau đi ta lo chi cho đôi mi thêm phai úa màu! Ta yêu nhau, cớ sao em âu sầu? Phút giây này có bao giờ đến với đời ta hai lần đâu! Nơi đây đêm nay ta cùng vui, say sưa trong niềm hoan ca Hoà ngàn câu ân ái. Yêu nhau đi em trong triền miên, bao la trong hồn nhiên, Say trong đắm đuối ngất ngây! Yêu nhau đi, mình không nên tiếc chi! Trao nhau đi muôn môi hôn bao đam mê trong say đắm này! Ta yêu nhau, có trăng sao trên trời Chiếu muôn ngàn ánh soi tình chúng ta bừng muôn sắc hồng!

Dalida - Come prima
Lyrics

Come prima, Dalida Come prima tu me donnes tant de joie Que personne ne m'en donne comme toi C'est ta bouche qui m'apporte ma joie de vivre Et ma chance c'est de vivre rien que pour toi Que m'importe si tu m'aimes moins que moi Moi je t'aime comme on aime qu'une fois Et je reste prisonnière, prisonnière de tes bras Come prima tu me donnes tant de joie La notte come allora magica scende La luna splende e tu sei qui Mi sento un po'confuso non se capire E ti so dire solo cosi Come prima piu di prima t'amero Per tua vita la mia vita ti daro Sembra un sogno rivederti accarezzarti le tue Le tue mani tra le mie mani stringere ancora Come prima tu me donnes chaque jour Come prima tu me donnes tant d'amour Que j'espère te le rendre Quand heureuse dans tes bras Come prima tu me donnes Come prima tant de joie.

As Before As before, you give me so much joy That no one gives me like you It's your mouth that gives me my joy of life And it's my chance to live just for you What do I care if you love me less than I do I love you like when we love only once And I remain a prisoner, trapped in your arms As before you give me so much joy The magical night as then drops The moon is shining and you are here I feel a bit confused if you do not understand And I can tell, the only way As before, more than before I will love you For your life I will give you my life It seems a dream to see you, caress you Your hands in my hands still shake As before, you give me every day As before, you give me so much love I hope you make it When happy in your arms As before, you give me As before, so much joy http://lyricstranslate.com

Dalida - Bambino


Lyrics

Bambino Les yeux battus la mine triste et les joues blêmes Tu ne dors plus Tu n'es plus que l'ombre de toi-même Seul dans la rue tu rôdes comme une âme en peine Et tous les soirs sous sa fenêtre on peut te voir Je sais bien que tu l'adores Et qu'elle a de jolies yeux Mais tu es trop jeune encore Pour jouer les amoureux Et gratte, gratte sur ta mandoline mon petit Bambino Ta musique est plus jolie que tout le ciel de l'Italie Et canta, canta de ta voix câline mon petit Bambino Tu peux chanter tant que tu veux Elle ne te prend pas au sérieux Avec tes cheveux si blonds Tu as l'air d'un chérubin Va plutôt jouer au ballon Comme font tous les gamins Tu peux fumer comme un Monsieur des cigarettes Te déhancher sur le trottoir quand tu la guettes Tu peux pencher sur ton oreille, ta casquette Ce n'est pas ça, qui dans son coeur, te vieillira L'amour et la jalousie ne sont pas des jeux d'enfant Et tu as toute la vie pour souffrir comme les grands Et gratte, gratte sur ta mandoline mon petit Bambino Ta musique est plus jolie que tout le ciel de l'Italie Et canta, canta de ta voix câline mon petit Bambino Tu peux chanter tant que tu veux Elle ne te prend pas au sérieux Si tu as trop de tourments ne les garde pas pour toi Va le dire à ta maman les mamans c'est fait pour ça

Bambino The eyes cast to the ground, a sad expression and pale cheeks You don't sleep anymore You're just a shadow of your former self Alone you're roaming the streets like a soul in distress And every night beneath her window One can see you I know that you adore her And that she's got pretty eyes But you're still too young To be playing a pair of lovers And play, play on your madoline My little Bambino Your music is more beautiful Than the whole sky of Italy And sing, sing with your affectionate voice My little Bambino You can sing as much as you want She will never take you seriously With your blond hair Your face resembles a cherub You should rather play football Like all the other boys You can smoke cigarettes like an adult man You can wiggle your hips on the sidewalk when you watch out for her You can tilt your cap over your ear But all that will not make you look older in her heart Love and jealousy are no games for children You still have your whole to suffer like the grown-ups And play, play on your madoline My little Bambino Your music is more beautiful Than the entire sky of Italy And sing, sing with your affectionate voice My little Bambino You can sing as much as you want She will never take you seriously If there are too many things that trouble you Don't keep them to yourself Go and tell them to your mum Because that's what mothers are for http://lyricstranslate.com

Dalida + Julio Iglesias - La vie en rose


Lyrics

Bang bang Nous avions dix ans à peine Tous nos jeux étaient les mêmes Aux gendarmes et aux voleurs Tu me visais droit au cœur Bang bang, tu me tuais Bang bang, et je tombais Bang bang, et ce bruit-là Bang bang, je ne l'oublierai pas Nous avons grandi ensemble On s'aimait bien il me semble Mais tu n'avais de passion Que pour tes jeux de garçon Bang bang, tu t'amusais Bang bang, je te suivais Bang bang, et ce bruit-là Bang bang, je ne l'oublierai pas Un jour tu as eu vingt ans Il y avait déjà longtemps Que l'amour avait remplacé Notre amitié du passé Et quand il en vint une autre On ne sait à qui la faute Tu ne m'avais jamais menti Avec elle tu es parti Bang bang, tu m'as quittée Bang bang, je suis restée Bang bang, et ce bruit-là Bang bang, je ne l'oublierai pas Quand j'aperçois des enfants Se poursuivre en s'amusant Et faire semblant de se tuer Je me sens le cœur serré Bang bang, je me souviens Bang bang, tout me revient Bang bang, et ce bruit-là Bang bang, je ne l'oublierai pas

dịch Bang bang, bạn đã bắn xuống Bang bang, tôi nhấn mặt đất Bang bang, rằng âm thanh khủng khiếp Bang bang, em bé của tôi bị bắn xuống Tôi và bạn sáu Chúng tôi cưỡi trên con ngựa làm bằng gậy Tôi mặc đồ đen, bạn mặc màu trắng Bạn sẽ luôn luôn giành chiến thắng trong cuộc chiến Bang bang, bạn đã bắn xuống Bang bang, tôi nhấn mặt đất Bang bang, rằng âm thanh khủng khiếp Bang bang, em bé của tôi bị bắn xuống Seasons đến và thay đổi thời gian Tôi lớn lên, tôi gọi bạn tôi Bạn sẽ luôn luôn cười và nói Hãy nhớ rằng khi chúng ta sử dụng để chơi Bang bang, bạn đã bắn xuống Bang bang, tôi nhấn mặt đất Bang bang, rằng âm thanh khủng khiếp Bang bang, em bé của tôi bị bắn xuống Âm nhạc chơi và mọi người hát Chỉ cần cho tôi các chuông nhà thờ vang Sau tiếng vang từ một khẩu súng Cả hai chúng tôi cam kết rằng chúng tôi là một trong những Bây giờ bạn đang đi tôi không biết tại sao Đôi khi tôi khóc Bạn đã không nói lời tạm biệt Bạn đã không dành thời gian nói dối Bang bang, bạn đã bắn xuống Bang bang, tôi nhấn mặt đất Bang bang, rằng âm thanh khủng khiếp Bang bang, em bé của tôi bị bắn xuống

Céline Dion - That's the way it is 


Lyrics

That's The Way It Is

I can read your mind and I know your story
I see what you're going through, yeah
It's an uphill climb, and I'm feeling sorry
But I know it will come to you, yeah

Don't surrender 'cause you can win
In this thing called love

When you want it the most there's no easy way out
When you're ready to go and your heart's left in doubt
Don't give up on your faith
Love comes to those who believe it
And that's the way it is

When you question me for a simple answer
I don't know what to say, no
But it's plain to see, if you stick together
You're gonna find a way, yeah

So don't surrender 'cause you can win
In this thing called love

When you want it the most there's no easy way out
When you're ready to go and your heart's left in doubt
Don't give up on your faith
Love comes to those who believe it
And that's the way it is, that's the way it is

When life is empty with no tomorrow
And loneliness starts to call [Loneliness starts to call]
Baby, don't worry, forget your sorrow
'Cause love's gonna conquer it all

Oh, when you want it the most there's no easy way out
When you're ready to go and your heart's left in doubt
Don't give up on your faith
Love comes to those who believe it, oh, oh, oh, oh, oh, oh [And that's the way it is, there's no easy way out]
Your heart [When you're ready to go and your heart's left in doubt]
Don't give up on your faith
Love comes to those who believe it
And that's the way it is

That's the way it is [That's the way it is]
That's the way it is, baby [That's the way it is]
Don't give up on your faith
Love comes to those who believe it
And that's the way it is

Céline Dion - My heart will go on


Lyrics

My heart will go on

Every night in my dreams
I see you, I feel you
That is how I know you, go on

Far across the distance
And spaces between us
You have come to show you, go on

Near, far, wherever you are
I believe that the heart does go on
Once more you open the door
And you're here in my heart
And my heart will go on and on

Love can touch us one time
And last for a lifetime
And never let go till we're one

Love was when I loved you
One true time I hold to
In my life we'll always go on

Near, far, wherever you are
I believe that the heart does go on
Once more you open the door
And you're here in my heart
And my heart will go on and on

You're here, there's nothing I fear
And I know that my heart will go on
We'll stay forever this way
You are safe in my heart
And my heart will go on and on

Khi xưa ta bé - Thanh Lan


Thanh Nga Phùng Há - Đời cô Lựu