Em đến thăm anh một chiều mưa - Tô Vũ

Tô Vũ tên thật là Hoàng Phú, sinh ngày 9-4-1923 tại Phủ Lạng Thương, Bắc Giang, quê Sơn Tây (nay thuộc Hà Nội), nhưng lớn lên ở Hải Phòng, học tú tài ở Hà Nội. Bút danh Tô Vũ xuất phát từ một chuyện vui: Thời Kháng chiến chống Pháp Hoàng Phú người gầy ốm, để râu dài, đi đâu thường chống cây gậy nhỏ, nên bạn bè gọi đùa là Tô Vũ, theo tích Tô Vũ chăn dê bên Tàu, lâu dần chết tên, ông lấy luôn làm bút danh.

Ông là em ruột của Hoàng Quý của Cô Láng Giềng, Chiều Quê .. Thủa bé hai anh em sống ở Hải Phòng, cùng mê nhạc nên rủ thêm bạn hùn nhau đóng tiền nhờ một bà đầm chủ tiệm bán nhạc cụ dạy cho. Sau đó đi học gặp thầy dạy Pháp văn là nhạc sĩ Lê Thương khuyến khích hai anh em càng hứng thú học tập.

Năm 1939 Hoàng Quý cùng Hoàng Phú và các bạn Canh Thân, Văn Cao .. lập nhóm Đồng Vọng cùng giúp nhau sáng tác những tác phẩm ca ngợi quê hương đất nước, lịch sử hào hùng của dân tộc. Nhiều sáng tác đến nay vẫn còn được ưa thích:  Bên sông Bạch Đằng, Nước non Lam Sơn, Tiếng chim gọi đàn, Bóng cờ lau, Nắng tươi, Chiều quê của Hoàng Quý; Về đồng quê của Văn Cao;

và  Ngày xưa của Hoàng Phú.

Giòng sông Hát nước xanh mờ sâu
Êm đềm trôi về đến nơi đâu ?
Sóng đưa lăn tăn con thuyền ai xuôi
Theo gió khơi tiếng ca âm thầm trầm rơi.

...

Thuyền ai lướt sóng trên giòng sâu
Êm đềm trôi về đến nơi đâu ?
Có hay chăng ai trên giòng sông xanh
Tiếng ca thuở xưa như gọi tâm tình.

Năm 1945 như bao thanh niên bấy giờ ông lên đường đi kháng chiến. Những buổi chiều thu, nhìn Lá thu nhẹ rơi rơi, Nắng thu vàng phai phai chàng thanh niên vừa xếp bút nghiên lại âm thầm nẻo cũ bâng khuâng tình xưa. . Và viết Tiếng Chuông Chiều Thu

Năm 1947 công tác ở Thái Bình ông có một người bạn. Người yêu của anh bạn vì lí do gì đấy phải dinh tê về thành, nhưng bạn ông vẫn quyết tâm ở lại theo kháng chiến. Xúc động ông viết Tạ Từ.

Phồn hoa em chia tay ra đi,
Đưa chân dừng bước bên cầu giã từ mấy câu

...

Tình anh như thông đầu non,
Vời cao trông mây buồn đứng
Muôn kiếp cô liêu,
Ngàn năm còn reo ...

Nhưng Tô Vũ được mọi người nhớ nhất là ca khúc Em Đến Thăm Anh Một Chiều Mưa sáng tác năm 1948, khi ông tham gia kháng chiến và đang hoạt động tại Tiên Lãng, Hải Phòng. Mời nghe ông kể lại hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để đời của ông

Bản nhạc hay, được nhiều người yêu thích và nhiều ca sĩ ca. Tiếc rằng rất nhiều ý tứ của tác giả gởi gắm vào ca từ bị ca sĩ phăng teo

Nhạc sĩ viết

Lời nghẹn lời, nhìn anh bâng khuâng không nói một câu
Lòng bồi hồi, hồn anh như say như ngây, vì đâu?

Gặp nhau cảm động quá, bao nhiêu điều em muốn nói như muốn tuôn ra cùng lúc nên nghẹn lại, ko nói được.

Ca sĩ ca:

Mặt nhìn mặt, cầm tay bâng khuâng không nói một câu
Lời nghẹn ngào, hồn anh như say như ngây, vì đâu?

Ca sĩ cho hai người cầm tay nhau, rồi một người thì bâng khuâng nghĩ ngợi gì đấy ko nói chi, một người thì nói lúng búng gì đấy vì nghẹn ngào

Nhạc sĩ viết

Gió đưa cánh chim trời
Đó đây cách xa vời
Chiều vui mưa nặng cánh

Ca sĩ ca

Gió đưa cánh chim trời
Đó đây cách xa vời
Chiều vui mưa ướt cánh

Thay chữ ướt vào chữ nặng, ca sĩ phải hát giọng Nghệ .. mưa ượt cánh. Ngoài ra nhạc sĩ gởi gắm tấm lòng vui trong chữ nặng cánh, qua ca sĩ biến thành ướt cánh, hóa như còn gà rù, chẳng ra làm sao

Nhạc sĩ viết

Chiều nào thôi xa anh!

Ca sĩ ca

Chiều nào em xa anh!

Thay một chữ, còn chi ước mơ ngọt ngào của chàng trai đang yêu huhu ..

Mời nghe lại Mộc Lan (1931 - ) người đầu tiên thu dĩa bản nhạc, hát chính xác từng lời ..

Từ sau năm 1950, Tô Vũ vẫn tiếp tục sáng tác, cho ra đời một số ca khúc, nhưng chủ yếu chuyển qua nghiên cứu âm nhạc, có viết một số bản hòa tấu nhạc dân tộc, nhạc cho tuồng chèo, cải lương, rối ... Sau 1954 ông góp sức xây dựng Trường Âm nhạc Việt Nam, tiền thân của Nhạc viện Hà Nội; rồi làm hiệu phó trường Sư phạm Nhạc họa Trung ương. Sau 1975, làm viện phó Viện Nghiên cứu âm nhạc tại TPHCM. Hiện đã nghỉ hưu, sống tại Saigon.

Rất nhiều ca sĩ hát Em Đến Thăm Anh Một Chiều Mưa, nhưng hầu hết hát sai lời, nghe rất ngứa tai. Mời nghe Lê Tấn Quốc thổi kèn vậy

ref:
Nhạc sĩ Tô Vũ: Một hành trình .. Ánh Tuyết
Tô Vũ chăn nhạc - Nguyễn Thụy Kha