Hoài Vũ & hai con sông Vàm cỏ

Hoài Vũ, tên thật là Nguyễn Ðình Vọng, sinh ngày 25-8-1935 tại Quảng Ngãi. Ông tham gia kháng chiến, từng là TBT báo Văn nghệ giải phóng. Sau 1975 đã giử các chức vụ Phó giám đốc Nhà xuất bản Tác phẩm mới, Phó TBT báo Sài Gòn giải phóng ..

Ông đã cho xuất bản một số tập truyện, truyện dịch và thơ. Khá nhiều bài thơ của ông được phổ nhạc. Bài thơ đầu tiên của ông được phổ là Vàm Cỏ Đông. Ông kể lại

"Cuối năm 1963, tôi có mặt ở chiến trường Nam Bộ. Vào một đêm, tôi cùng Giang Nam qua sông Vàm Cỏ Đông trong sự rập rình của tàu địch, về nằm giấu mình trong chòi vịt của dân giữa đồng. Đêm ấy, Giang Nam viết bài thơ Qua sông Vàm Cỏ, còn tôi thì hoàn thành Vàm Cỏ Đông. Bài thơ được sáng tác rất nhanh. Một hôm khác, giữa lúc tôi và Giang Nam đang đi thì nghe trên Đài Tiếng nói Việt Nam phát bài Vàm Cỏ Đông. Giang Nam mang bên mình chiếc radio, kêu tôi lại cùng nghe. Nghe thơ Vàm Cỏ Đông lúc đang chiến đấu ở Vàm Cỏ Đông thì sướng biết chừng nào. Năm 1966, nhạc sĩ Trương Quang Lục khi ấy đang là kỹ sư hóa chất nhà máy Lâm Thao, tình cờ nghe nghệ sĩ Trần Thị Tuyết ngâm Vàm Cỏ Đông trên Đài Tiếng nói Việt Nam, rồi sau đó được đọc bài thơ này trên báo Văn nghệ, anh ấy xúc động, phổ nhạc. Và lần đầu tôi được nghe bản nhạc Vàm Cỏ Đông phát trên đài cũng vào một đêm nằm cạnh Giang Nam bên sông Vàm Cỏ Đông".

Mời nghe Đoàn Yên Linh và Bạch Huệ ngâm bài thơ



click đọc thơ Vàm Cỏ Đông

Ở tận sông Hồng, em có biết
Quê hương anh cũng có dòng sông
Anh mãi gọi với lòng tha thiết:
Vàm Cỏ Đông! Ơi Vàm Cỏ Đông!

Đây con sông xuôi dòng nước chảy
Bốn mùa soi từng mảnh mây trời
Từng ngọn dừa gió đưa phe phẩy
Bóng lồng trên sóng nước chơi vơi

Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ
Chở tình thương trang trải đêm ngày

Đây con sông như dòng lịch sử
Sáng ngời tên từ thuở Cha Ông
Đã bao phen đoàn quân cảm tử
Vùi đáy sông xác giặc tanh nồng

Ơi Vàm Cỏ Đông! Ơi con sông
Nước xanh biêng biếc chẳng thay dòng
Đuổi Pháp đi rồi, nay đuổi Mỹ
Giặc đi đời giặc, sông càng trong

Có thể nào quên những đêm thâu
Thức với sao đêm, anh đánh tàu
Má đem cơm nóng ra công sự
Nghe tàu Mỹ rú, giục “ăn mau”

Có thể nào quên cô gái thơ
Bơi xuồng thoăn thoắt dưới trăng mờ
Đưa đoàn “Giải phóng” qua sông sớm
Bên sông, bót giặc đứng sờ sờ

Có thể nào quên những con người
Tóc còn xanh lắm, tuổi đôi mươi
Dám đổi thân mình lấy tàu giặc
Nụ cười khi chết hãy còn tươi

Vàm Cỏ Đông đây, ta quyết giữ
Từng chiếc xuồng, tấm lưới, cây dầm
Từng con người làm nên lịch sử
Và dòng sông trong mát quanh năm

Vàm Cỏ Đông đây, ta quyết giữ
Từng mái nhà nép dưới rặng dừa
Từng thửa ruộng ngời đen màu mỡ
Từng mối tình hò hẹn sớm trưa…

Ở tận sông Hồng, em có biết
Quê hương anh cũng có dòng sông
Anh mãi gọi với lòng tha thiết
Vàm Cỏ Đông! Ơi Vàm Cỏ Đông!

Hoài Vũ còn một bài viết về Vàm Cỏ Đông rất nổi tiếng, được Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc ta đã nghe hôm trước

click đọc thơ Gửi Miền Hạ

Anh ở đầu sông em cuối sông
Uống chung dòng nước Vàm Cỏ Đông
Thương nhau đã chin ba mùa lúa
Chưa ngày gặp lại, nhớ mênh mông!

Ôi bát ngát chân trời miền hạ
Tím tình yêu, tím cả ước mong
Gió nhớ thương ai mà lay bờ lá
Để bìm bịp kêu con nước lớn ròng…

Năm xưa đứng gác Vàm Nhựt Tảo
Tân Trụ đang mùa gạo ngát hương
Em đến trao anh nắm cơm thơm thảo
Cơm trắng mà em… má ửng hường!

Hạnh phúc đến xanh như màu lá
Và nồng thơm mùi thơm của rạ
Đêm xôn xao, sao gắn đầy trời
Tình anh là Vàm Cỏ, em ơi!

Từ buổi có em, anh thêm yêu đất
Quí gạo Nàng Thơm, thương cá bống kèo
Một tiếng ầu ơ cũng đầm nước mắt:
“Anh đi rồi, miền hạ nhớ mang theo…”

Ơi miền hạ, đêm nào chẳng nhớ
Chẳng ở buồng tim như một mũi kim
Xích xe Mỹ cày lên phố chợ
Sân nhà ai đổ nát, im lìm…

Cây bần hò hẹn không còn bóng
Cầu ao em gội đổ chơ vơ
Đêm đêm nghe rì rầm tiếng sóng
Như thầm kêu du kích ven bờ.

Ăn hạt gạo quê nhà em gởi
Biết mấy yêu thương, mấy nghĩa tình
Anh hiểu giữa bom rền, pháo dội
Em dám bỏ mình cho cây lúa hồi sinh

Cầm lên tay chiếu này em dệt
(Giữa trận càn vẫn dệt phượng loan!)
Em ơi em, mùa đông sẽ hết
Bởi tình em đã thắng cơ hàn!

Ơi miền hạ, đêm nào chẳng rõ
Tiếng của người rền động không trung
Hồn Trung Trực cũng thành thuốc nổ
Trên vành đai Nhựt Tảo oai hung.

Đất quê ta xanh xanh triền lá
Giặc nhảy vào, lá hóa rừng chông
Nước quê ta dập dềnh tôm cá
Giặc lội vào, nước dựng thành đồng

Ngày em đi cấy, đêm đi kích
Một nắng hai sương, má rám hồng
Chẳng được cùng em vào chiến dịch
Nghĩ dạo này… thêm nhớ mênh mông.

Em bảo có về, về sớm sớm
Tân Trụ độ rày lúa ngát hương
Ôi miền hạ, vàng thơm mùa cốm
Nhớ chày ai… đêm mộng lên đường

Anh ở đầu sông, em cuối sông
Uống chung dòng nước Vàm Cỏ Đông
Thương nhau, ta hẹn trong mùa tới
Anh đón em về, thỏa chờ mong!

Bài thơ sau có bối cảnh là sông Vàm Cỏ Tây.

Đi Trong Hương Tràm

Em gửi gì trong gió trong mây
Ðể sáng nay lên Vàm Cỏ Tây
Hoa tràm e ấp trong vòm lá
Mà khắp nơi mây hương tỏa bay!

Dù đi đâu dù xa cách bao lâu
Dù gió mây kia đổi hướng thay mầu
Dù trái tim em không trao anh nữa
Một thoáng hương tràm cho ta bên nhau

Gió Tháp Mười đã thổi, thổi rất sâu
Có nỗi thương đau có niềm hy vọng
Bầu trời thì cao, cánh đồng thì rộng
Hương tràm bên anh, mà em đi đâu?

Dù đi đâu và xa cách bao lâu
Anh vẫn có bóng em giữa bóng tràm bát ngát
Anh vẫn thấy mắt em trên lá tràm xanh mát
Anh vẫn nghe tình em trong hương tràm xôn xao...

1.1983

Bài thơ được Thuận Yến phổ nhạc. Mời nghe Hương Giang biểu diễn



Bài thơ sau cũng được Thuận Yến phổ nhạc

Hoàng Hôn Lặng Lẽ

tranh Peng Xiancheng

Anh phải về thôi, xa em thôi!
Ngoài kia phiên chợ vãn lâu rồi
Giọt nắng cuối ngày rơi xuống tóc
Mà lời từ biệt chẳng lên môi

Anh phải về thôi, xa em thôi!
Xa vườn xưa, đôi chiền chiện tha mồi
Hoa khế rụng tím ngầm hầm bí mật
Ðể mãi lòng ta xao xuyến bồi hồi....

Anh như cơn gió bay khắp chốn
Ðể lại mình em với ruộng, với vườn
Mồ hôi đổ giữa ngày mùa bận rộn
Nước mắt trào lạnh buốt những đêm sương!

Xa em, anh như tia nắng đi trên cát
Thèm một dòng sông, những cánh đồng ...
Xa em, anh như người hát sau đêm hát
Chỉ thấy gió vật vờ qua những tấm phông

Anh đi em nhé! Lòng nhủ khẽ
Hoàng hôn cũng về, dịu êm và lặng lẽ
Một tiếng còi tầu vọng lại phía sông xa
Như muốn nhắc thầm anh: Cơn bão sắp đi qua...

9-1989
Hoài Vũ

Bài nhạc phổ thơ có tựa Chia Tay Hoàng Hôn. Mời nghe Thanh Lam ca



Nguồn các bài thơ: thivien.net
file mp3 (ngâm thơ): violet.vn