Vườn xưa . Tế Hanh

The secret garden Photo by Manolis Tsantakis

Năm 1939 Tế Hanh viết Quê hương

Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!

Chàng trai 18 tuổi xa quê ra Huế trọ học, nhớ quê là nhớ màu nước xanh, con cá bạc, cánh buồm vôi  .. Gần 20 năm sau, tập kết ra Hà Nội, ông viết Nhớ con sông quê hương

Tôi nhớ khôn nguôi ánh nắng màu vàng
Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc
Tôi nhớ cả những người không quen biết…

nỗi nhớ giờ đây, bên cạnh những bờ tre, mặt nước đã thấp thoáng bóng người .. Đến Vườn Xưa, thì vườn xưa quê cũ chỉ còn là nơi hò hẹn, nỗi nhớ bây giờ là nỗi nhớ người xưa .. 

Vườn Xưa - Hồng Vân và Ngọc Sang diễn ngâm


click Đọc thơ

Mảnh vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh
Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc
Hai ta ở hai đầu công tác
Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

Hai ta như ngày nắng tránh ngày mưa
Như mặt trăng mặt trời cách trở
Như sao Hôm, sao Mai không cùng ở
Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

Hai ta như sen mùa hạ, cúc mùa thu
Như tháng mười hồng, tháng năm nhãn
Em theo chim đi về tháng tám
Anh theo chim cùng với tháng ba qua

Một ngày xuân em trở lại nhà
Nghe mẹ nói anh có về hái ổi
Em nhìn lên vòm cây gió thổi
Lá như môi thầm thì gọi anh về

Lần sau anh trở lại một ngày hè
Nghe mẹ nói em có về bên giếng giặt
Anh nhìn giếng, giếng sâu trong vắt
Nước như gương soi lẻ bóng hình anh

Mảnh vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh
Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc
Hai ta ở hai đầu công tác
Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?
(1957)

Hai ta như sen mùa hạ, cúc mùa thu
Như tháng mười hồng, tháng năm nhãn

Sen mùa hạ làm sao gặp cúc mùa thu ? hồng tháng mười làm sao gặp nhãn tháng năm ?  Hai người yêu nhau nhớ nhung tha thiết nhưng chỉ còn gặp nhau qua lời kể của bà mẹ

Một ngày xuân em trở lại nhà
Nghe mẹ nói anh có về hái ổi
...
Lần sau anh trở lại một ngày hè
Nghe mẹ nói em có về bên giếng giặt

Bài thơ viết năm 1957, có phải là nỗi lòng của chàng trai tập kết ra Bắc, để lại nơi quê nhà người vợ yêu với lời hẹn đoàn viên, và bây giờ, sau hai năm, chuyện hiệp thương hai miền chỉ còn là chuyện đôi chối cãi vả nọ kia của mấy cái loa đài hai miền ?

Tâm trạng tuyệt vọng, hoang mang này dĩ nhiên không hợp tí nào với không khí thi đua xây dựng thiên đàng ở Bắc lúc bấy giờ, nên nghe nói bài thơ bị phê bình nặng nề ..

Nhưng đây quả là một trong những bài thơ hay nhất của Tế Hanh, nhiều người ngâm nga cho nhau nghe hay chuyền tay đọc kín đáo, và phổ nhạc khi không khí cởi mở hơn

Bao Giờ Trở Lại Vườn Xưa - Hàn Lệ Nhân - Quỳnh Lan ca


Vườn Xưa - Phạm Anh Dũng - Quỳnh Lan - Hoàng Quân


Vườn Xưa - Thế Bảo - Quỳnh Lan ca

Ngoài ra còn có Vũ Đức Quân, Xuân Giao và hai ba tác giả khác nữa .. Trong số các người phổ bài thơ ấy có nhạc sĩ Thế Bảo, tức GSTS Trần Thế Bảo, là em trai út của nhà thơ. Không biết thực hư câu chuyện như nào, nhưng thấy có một bài của Hàn Lệ Nhân tố cáo Thế Bảo đạo nhạc của ông, ở đây

Mời nghe lại bài thơ

Vườn Xưa qua giọng ngâm Thúy Đạt


Nghe lại bản nhạc Thanh Tùng phổ thơ của Tế Hanh, Lê Cát Trọng Lý đàn hát thật xúc động ..