Quê hương - Tế Hanh

nhà thơ Tế Hanh
(1921 - 2009)

Giang Nam viết Quê Hương năm 1960.

Hơn 20 năm trước đó, Tế Hanh cũng đã viết một bài thơ với tựa Quê Hương

Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá ..


Quê Hương - Ngọc Mai ngâm


click Đọc thơ

                           "Chim bay dọc biển mang tin cá"

Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông
Khi trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá

Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang
Cánh buồm trương, to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió...

Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về
Nhờ ơn trời, biển lặng cá đầy ghe
Những con cá tươi ngon thân bạc trắng

Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ

Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!

1939

Nguồn: Tuyển tập Tế Hanh, Nxb Văn học, 1987

Tế Hanh (1921 - 2009) tên thật Trần Tế Hanh, nổi tiếng từ thời tiền chiến, với tập thơ Nghẹn Ngào (1939) được giải khuyến khích của Tự Lực Văn Đoàn. Sau 1954, ông tập kết ra Bắc, giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Hội Nhà Văn VN: Trưởng ban đối ngoại (1968), Chủ tịch Hội đồng dịch thuật (1983), Chủ tịch Hội đồng thơ (1986).

Hoài Thanh trong “Thi nhân Việt Nam" nhận định về thơ Tế Hanh:

“Ông đã ghi được đôi nét thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương. Người nghe thấy được cả những điều không hình sắc, không thành âm như mảnh hồn làng, trên cánh buồm giương, như tiếng hát của  hương đồng quyến rũ, con đường quê nho nhỏ.. Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất gần gũi…”

Bài thơ Quê Hương ông viết năm mới 18 tuổi, khi đang trọ học ở Huế. Bài thơ từ lâu đã được giảng dạy trong chương trình Ngữ Văn lớp 8.

Năm 1956, sống ở Bắc, trong nỗi nhớ quê, ông lại viết

Nhớ Con Sông Quê Hương - Trần Thị Tuyết ngâm


Đọc thơ

Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng.
Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng
Giữ bao nhiêu kỉ niệm giữa dòng trôi?
Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ
Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ
Sông của miền Nam nước Việt thân yêu

Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu
Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy
Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy
Bầy chim non bơi lội trên sông
Tôi dang tay ôm nước vào lòng
Sông mở nước ôm tôi vào dạ

Chúng tôi lớn lên mỗi người mỗi ngả
Kẻ sớm khuya chài lưới bên sông
Kẻ cuốc cày mưa nắng ngoài đồng
Tôi cầm súng xa nhà đi kháng chiến
Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển
Vẫn trở về lưu luyến bên sông

*

Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc
Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc
Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”
Tôi nhớ khôn nguôi ánh nắng màu vàng
Tôi quên sao được sắc trời xanh biếc
Tôi nhớ cả những người không quen biết…
Có những trưa tôi đứng dưới hàng cây
Bỗng nghe dâng cả một nỗi tràn đầy
Hình ảnh con sông quê mát rượi
Lai láng chảy lòng tôi như suối tưới
Quê hương ơi! Lòng tôi cũng như sông
Tình Bắc Nam chung chảy một dòng
Không ghềnh thác nào ngăn cản được
Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước
Tôi sẽ về sông nước của quê hương
Tôi sẽ về sông nước của tình thương…

(1956)

Nhớ Con Sông Quê Hương - Vũ Đức Quân phổ nhạc - Phương Mai ca


Một bài thơ nữa của Tế Hanh được Thanh Tùng phổ nhạc:

Cơn Bão Nghiêng Đêm - Thanh Tùng phổ nhạc thơ Tế Hanh - Lê Cát Trọng Lý ca


lyrics

Cơn bão nghiêng đêm, cây gãy cành lay lá
Anh nắm tay em qua đường cho khỏi ngã
Ta đã yêu nhau, thề mãi mãi bên nhau cơ mà?
Anh bỗng ra đi, anh ra đi vội vã...
Cơn bão nghiêng đêm, anh quên em thật sao?

Giờ bão đã tan rồi, hàng cây đã xanh xanh trở lại.
Nhưng anh đã xa rồi, cơn bão lòng em thổi mãi...
Giờ bão đã tan đi thật xa, trời cao ngát xanh xanh hiền hòa.
Nhưng anh càng xa rồi, cơn bão lòng em thổi mãi không nguôi.

Nguyên tác bài thơ của Tế Hanh:

Bão

Cơn bão nghiêng đêm
Cây gãy cành bay lá
Ta nắm tay em
Cùng nhau qua đường cho khỏi ngã
Cơn bão tạnh lâu rồi
Hàng cây xanh thắm lại
Nhưng em đã xa xôi

Và cơn bão lòng ta thổi mãi.

(1957)

Nỗi lòng của Tế Hanh  

Nhưng em đã xa xôi 
Và cơn bão lòng ta thổi mãi

đã được Thanh Tùng đồng cảm sâu sắc khi ông cũng bị cô người yêu bỏ đi, biến thành một câu nhạc nghe rưng rưng  ..

Em bỗng ra đi, em ra đi vội vã...
Cơn bão nghiêng đêm, em quên anh thật sao?

Tiếc không tìm được trên mạng nam ca sĩ nào thay ông nói lên nỗi lòng ..