14 Tình ca bất tử

ảnh: trên net

14 Tình Ca Bất Tử là tuyển tập gồm 14 bản nhạc ngoại quốc được Phạm Duy đặt lời Việt. Đây hầu hết là những bài ông đặt lời trong thời kỳ ông vừa bước chân vào con đừơng âm nhạc, những năm 194x, 195x.  Phạm Duy kể lại:

... Tôi khởi sự soạn lời ca tiếng Việt để hát với nhạc Âu Mỹ khi tôi vừa bước vào tuổi 15, 20. Khi đó, ở Việt Nam, phong trào cải lương, cải cách trong văn học nghệ thuật đã ra đời. Thơ Mới đã có mặt với những thi phẩm của Lưu Trọng Lư, Huy Cận, Xuân Diệu v.v..., đồng thời Cải Lương Nam Kỳ cũng đang dần dà xâm chiếm sân khấu của Chèo Cổ, Tuồng Cổ... Về Âm Nhạc, để thay thế cho nhạc cổ, qua những bài ta theo điệu Tây của các nghệ sĩ Năm Châu, Tư Chơi... một nền nhạc mới đang trong thời kỳ chuẩn bị (Nhạc Cải Cách) để sẽ tiến tới thời kỳ thành hình (Tân Nhạc)...

Trong khi các nghệ sĩ kể trên chọn nhạc bình dân Pháp để soạn lời thì tôi chọn nhạc cổ điển Âu Tây để ca hát. Loại nhạc valse của Johann Strauss tuy là nhạc cổ điển nhưng có bài được phổ biến dưới hình thức ca khúc phổ thông. Ngoài bài valse bất hủ là LE BEAU DANUBE BLEU, Johann Strauss có một bài valse khác cũng được nhiều người biết đến là bài WHEN WE WERE YOUNG. Tôi soạn lời ca tiếng Việt để hát chơi trong đám bạn bè. Ðây cũng là lúc tôi phổ nhạc bài thơ CÔ HÁI MƠ của Nguyễn Bính tại Hưng Yên sau khi thôi học tại Trường Cao Ðẳng Mỹ Thuật Hà Nội.

Cô Hái Mơ là sáng tác đầu tay của Phạm Duy. Ông kể tiếp:

Vào tuổi tôi, ai mới bước vào âm nhạc thì cũng đều mê nhạc cổ điển Tây Phương. Tôi có cái may là có một người anh đi du học bẩy năm ở bên Pháp. Khi hồi hương, người anh mang về nhiều đĩa hát loại 78 tours, tất cả là nhạc cổ điển. Tôi đã nghe và đã thuộc lòng nhiều bài được coi như bất tử, chẳng hạn bài SÉRÉNATA của Toselli.

Tôi hát bài này từ khi mới 14, 15 tuổi nhưng cho mãi tới năm 1942 hay 1943 tôi mới soạn lời Việt.

[..] Cũng trong thời gian này, tại Chợ Neo, Thanh Hoá, tôi soạn thêm những bài như MỐI TÌNH XA XƯA (Brahms), SẦU (Chopin), HẮT HIU (Les Millions d'Arlequin) v.v... là những bản nhạc cổ điển đã ám ảnh tôi từ khi tôi chưa bước chân vào nghề ca hát. Trần Dạ Từ, người chủ trương nhà xuất bản THƯƠNG YÊU về sau có ấn hành một nhạc tập nhan đề MƯỜI BỐN BẢN TÌNH CA BẤT TỬ với những bài lời Việt đó.

Tập 14 Tình Ca Bất Tử được nxb Thương Yêu cho ra đời năm 1971, với lời bạt bay bướm của Trần Dạ Từ

... Một ngày trời đẹp, cây cỏ đẹp, tình nhân đẹp. Dưới tàng cây, trên lối cỏ xanh, đôi tình nhân êm ái bên nhau, cùng đi, cùng đứng, cùng say đắm. Rồi với hơi thở nồng nàn nhất của thời khắc hẹn hò, một tiếng hát, một bài hát, đã vang lên đâu đó, đánh dấu một phần đời.

Từng phần đời sẽ mất, ngày đẹp sẽ hết, thời hẹn hò sẽ qua. Những xao xuyến hạnh phúc quý giá kia, đời sống sẽ trùm lấp. Nhưng rồi thử tưởng tượng: mười năm sau, kẻ tình nhân lại có lúc nghe lại bài hát mình từng hát. Bài hát cũ, hẳn sẽ rung lại trong tâm hồn sâu thẳm sợi dây tơ cũ, làm nhớ lại, sống lại kỷ niệm êm ái cũ.

Âm nhạc, ca khúc, do đó mà có khả năng biến cái khoảnh khắc thành vĩnh cửu, giúp ta gìn giữ được những rung động quý báu của đời sống. Có điều, muốn được vậy, khúc nhạc, bài hát trước hết phải có đủ giá trị để chính nó được tồn tại cái đã.

Trong mấy năm trở lại đây, có nhiều cặp tình nhân trên nước ta đã từng cùng nghe, cùng hát, một số bài hát thời danh. Những bài hát này, dần dà, đã và sẽ chẳng còn ai thèm nhớ hay hát lại. Thật thiệt thòi, tội nghiệp cho những tình nhân từng hát chúng biết bao, khi sẽ chẳng bao giờ còn được nghe lại, nhớ lại, sống lại, những kỷ niệm êm ái ngày nào.

Vì vậy, tôi mạnh dạn đề nghị chung với các bạn tình nhân: hãy hát cùng nhau, cho nhau những tình ca tuyệt diệu trong tuyển tập ca khúc này, để những thời khắc tình tự quý giá của ta sẽ còn được nhắc nhở mãi mãi.

Nhạc sĩ Phạm Duy, trong bài tựa tuyển tập ca khúc’ Ngày Đó Chúng Mình Yêu Nhau” đã từng nguyện cầu cho một trong 14 bài hát tình tự của anh sẽ được sống xót trong thinh không, khi mà những bài hát đương thời sẽ phải tắt nghỉ.

Với tuyển tập “14 Tình Ca Bất Tử” này thì khỏi cần sự cầu nguyện ấy: Vì không chỉ một , mà là cả 14 bài, giản dị như tên gọi của nó, đã được cả nhân loại nhìn nhận là bất tử.

Sài Gòn 1971
Trần Dạ Từ

Thời ấy, chỉ ra tập nhạc, ko kèm album. Mua về, mò mẩm đàn, hát. Sách bán rất chạy, nên ít lâu sau đã được tái bản, bổ sung thêm thành 17 Tình Ca Bất Tử. Sau đây là danh sách 17 bài (hầu hết có link đến entry trong blog này)

1. Dòng Sông Xanh – Beau Danube Bleu – Johann Strauss
2. Khúc hát Thanh Xuân - When We Were Young – Johann Strauss
3. Dạ Khúc – Serenade – Franz Schubert
4. Ave Maria – Franz Schubert
5. Tình Vui – Plaisir D’amour – Giovanni Martini
6. Chiều Tà – Serenata – Enrico Toselli
7. Mơ Mòng – Reverie – Robert Schumann
8. Mối Tình Xa Xưa – Célèbre Valse – Johannes Brahms
9. Bi Ca – Elégie – Massenet
10. Ave Maria – Gounod
11. Sầu Chopin – Tristesse – Frederic Chopin
12. Khúc Ca Ly Biệt – Chanson De Solvejg – Eduard Grieg
13. Chủ Nhật Buồn – Sombre Dimanche – Seress Rojso
14. Trở Về Mái Nhà Xưa – Come Back To Sorrento – Ernesto De Curtis
15. Nàng Đi Xem Hội – She Moved Through A Fair – Irish Gypsy
16. Hoa Đào Ca – Dân Ca Nhật
17. Vai Áo Màu Xanh – Green Leaves – Dân Ca Anh

Quả thật chúng đều bất tử. Nhạc vốn đã bất tử, lời Việt Phạm Duy đặt cũng tuyệt vời. Xưa nay rất nhiều ca sĩ chọn trình bày trên sân khấu, trong các album của mình; nhiều album chứa gần đủ 17 bài tình ca trên đây. Playlist sau đây cũng ko đủ, chỉ 12 bài. Nghe tạm vậy.