Trong những ngày CCRĐ, Văn Cao viết bài thơ "Đồng chí của tôi". Trong những ngày này, những người đồng chí kia lại bắn giết nhau (lại ruộng đất!). Không biết có ai trong số họ thấy đau xót như VC xưa, hay chỉ sùng sục căm thù. Để dành lại sự thương xót cho những người ko phải đồng chí, nhưng ko thể tự đặt mình ngoại cuộc. Xót cho họ, lại thương cho mình.
ĐỒNG CHÍ CỦA TÔI
Người ta các đồng chí của tôi
Treo tôi lên một cái cây
Đợi một loạt đạn nổ
Tôi sẽ dẫy như một con nai con
Ở đầu sợi dây
Giống như một nữ đồng chí
Một anh hùng của Hà Tĩnh
Tôi sẽ phải kêu lên
Như mọi chiến sĩ bị địch bắn
Đảng Lao động Việt Nam muôn năm
Cho mọi người hiểu khi tôi chết
Vẫn còn là một đảng viên
Cho mọi người hiểu khi tôi chết
Máu của tôi vẫn còn là máu của Việt Nam
Ở dưới gốc cây có các cụ già các bà mẹ
đã nuôi cách mạng
Các em nhỏ từ ba tuổi đứng nhìn tôi
dẫy chết
Có mẹ tôi
Ba lần mang cơm đến nhà tù
Hãy quay mặt đi
Cho các đồng chí bắn tôi
Tôi sợ các cụ già không sống được
Bao năm nữa
Để nhìn thấy xã hội chủ nghĩa
Của chúng ta.
Chết đi mang theo hình đứa con
Bị bắn
Tôi sợ các em còn nhỏ quá
Sẽ nhớ đến bao giờ
Đến bao giờ các em hết nhớ
Hình ảnh tôi bị treo trên cây
Bị bắn
Hãy quay mặt đi
Cho các đồng chí bắn tôi…
Nước mắt lúc này vì Đảng nhỏ xuống
Dòng máu lúc này vì Đảng nhỏ xuống
Đảng Lao động Việt Nam muôn năm
Đảng Lao động…
(1956)
Bài thơ được Nguyễn Trọng Tạo công bố sau khi văn Cao đã mất, trong bài viết nhan đề bài viết là "Ba biến khúc của Văn Cao" [1]. Văn Cao có bài thơ nhan đề gần giống thế.
BA BIẾN KHÚC TUỔI 65
I
Một người cho tôi con dao găm
Không biết dùng làm gì
đêm nhìn qua cửa sổ
một khoảng trống đen
tôi ném vào khoảng trống
con dao găm ấy
có phải đấy là sự nghịch ngợm
bỗng nhiên có tiếng ngã ngoài sân
một người trúng tim đã chết
tôi không hề biết người ấy
tôi là kẻ không muốn giết người
chỉ biết bóng tối
mà tôi đã ném dao
II
Tôi đi trên phố
bỗng nhiên mọi người nhìn tôi
một ai đó kêu lên: thằng ăn cắp
tôi chạy
tôi chạy
tại sao tôi chạy?
tôi không hiểu tôi
cả phố đuổi theo tôi
xe cộ đuổi theo tôi
tôi chạy bạt mạng
gần hết đời
tới chỗ chỉ còn gục xuống
tỉnh dậy mồ hôi chảy
tôi lại thấy tôi là người chưa phạm tội.
III
Tôi rơi vào mạng nhện
mạng nhện cuốn lấy tôi
không còn cách gì gỡ được
tôi như con sâu tằm
cuộc đời cứ như thế
muốn phá cái mạng nhện
tôi không đủ tay.
Tháng 9-1988
Ở tuổi 65 nhìn lại, ông thấy việc giết người chỉ là sự "nghịch ngợm" thời trẻ tuổi, ông ko muốn giết người, chỉ muốn xóa đi bóng tối. Nhưng cái bóng tối kia, cuối cùng đã chụp lấy ông, đến cả con cháu ông còn chưa thoát. Lúc cuối đời, ông có từng nghĩ mình là hiệp sĩ của bóng tối? [2]
[1] http://www.viet-studies.net/NguyenTrongTao_BienKhucVanCao.html
[2] http://giadinh.net.vn/giai-tri/nhac-si-van-cao-tung-di-tru-khu-viet-gian-2010052711077417.htm
