Hồi hương ngẫu thư 1

 回鄉偶書

少小離家老大回， 少小离家老大回，

鄉音無改鬢毛衰。 乡音无改鬓毛衰。

兒童相見不相識， 儿童相见不相识，

笑問客從何處來。 笑问客从何处来。

賀知章

Âm:

Hồi hương ngẫu thư

Thiếu tiểu li gia lão đại hồi,
Hương âm vô cải mấn mao thôi.
Nhi đồng tương kiến bất tương thức,
Tiếu vấn khách tòng hà xứ lai.
Hạ Tri Chương.

Chú:

+ 書 thư, là sách; còn có nghĩa là viết, như thư pháp  = phép viết chữ. Hồi hương ngẫu thư = Ngẫu hứng viết khi về quê.

+ 鬢 mấn, tóc mai. 

+ 衰 suy, cũng đọc thôi, nghĩa gốc là cái áo tơi (hình chữ gồm chữ y  衣 áo + hình một mảng áo có đầu nhọn của lá tơi tủa ra); mượn dùng làm tính từ, có nghĩa là lụn bại (do hình ảnh chiếc áo te tua?). 

+ 相見 tương kiến = thấy nhau, gặp nhau.

+ 相識 tương thức = biết nhau.

Tác giả 賀知章 Hạ Tri Chương là một nhà thơ thời nhà Đường. Ông đỗ tiến sĩ năm 37t, từ đó xa quê đi làm quan. mãi đến năm 80t mới cáo lão từ quan, về lại quê cũ. Được một năm thì mất.
Bài thơ trên đây là một trong hai bài "Hồi hương ngẫu thư" ông viết khi mới trở về quê.

Nghĩa:

Thủa nhỏ xa quê, già trở về,
Giọng quê không thay đổi, tóc mai thì đã xơ xác.
Đứa nhỏ gặp mặt, nhưng không nhận ra người làng;
Cười hỏi khách từ đâu tới.

Tạm dịch:

Tuổi trẻ ra đi, lão trở về,
Tóc dù xơ xác giọng còn quê.
Cháu nhà ai gặp nhìn không biết,
Cười hỏi khách từ mô tới hè.

Một số bản dịch đọc được trên mạng

Hồi hương, nhớ thủa trẻ ra đi
Tóc rụng, nghe còn đúng tiếng quê
Gặp mặt trẻ con cười chẳng biết
Hỏi ta mới ở xứ nào về.
Bùi Khánh Đản.

Còn trẻ ra đi, lão mới về
Tóc thưa cằn cỗi, tiếng còn quê
Trẻ con trông thấy mà không biết
Cười hỏi "Khách từ mô đến tê?".
Hải Đà.

Bé đi, già mới về nhà,
Tiếng quê vẫn thế, tóc đà rụng thưa.
Trẻ con trông thấy hững hờ,
Cười ồ, hỏi khách lại từ phương nao.
Trần Trọng Kim.

Đi khá trẻ, về khá già!
Giọng quê nào đổi, bạc đà hơn râm.
Trẻ con bu lại hà rầm,
Rằng: "Ông mô đến, hay lầm chỗ ni?".
Lại Quảng Nam.

VN, những ngày đầu tháng 10/2021. Hình trên mạng