James Brown . Bố già dòng nhạc soul

Tiếp tục với các đại thụ của dòng nhạc soul.

Nếu Ray Charles được gọi là The Father of Soul, thì James Brown được tôn xưng là Godfather of Soul, Bố già dòng nhạc soul. Ngoài ra ông còn được xem là người khai sinh ra dòng nhạc funk.

James Brown (1933 - 2006)

James Joseph Brown sinh ngày 3/5/1933 trong một gia đình da đen nghèo khổ ở South Carolina, sau đó chuyển đến Augusta, Georgia. Gia đình thường xuyên lục đục, rồi mẹ bỏ nhà ra đi năm James mới lên 4. James phải ra đường bon chen kiếm sống từ lúc 7, 8 tuổi. Học đến lớp 7 thì James bị đuổi vì không có áo quần tử tế mặc đến trường.

Có năng khiếu ca hát, James lần đầu xuất hiện trên sân khấu là vào năm 11 tuổi, đi thi và đoạt giải tài năng trẻ ở Augusta. James rất biết tận dụng năng khiếu của mình để kiếm sống. Bấy giờ là những năm đầu Thế chiến II, thường có đoàn convoy đi ngang nhà, thỉnh thoảng dừng chân nghỉ trước nhà. Cậu bé bèn ra nhảy múa hát hò kiếm chút tiền còm. Công việc đòi hỏi, James tập chơi piano, guitar, harmonica, .. Dù vậy chút tài vặt hát hò không giúp cậu đủ sống, James phải bon chen làm đủ nghề - rửa chén, rửa xe, đánh giày, đánh bốc, .. và cả ăn cắp. Năm 16 tuổi, James bị tù 3 năm vì ăn cắp xe. Trong tù James gặp Bobby Byrd, người về sau sẽ là một nhà tổ chức biểu diễn tài năng, và cùng làm việc với James đến cuối đời. Bobby cũng mê gospel, cùng James và mấy người bạn tù thành lập ban nhạc. Ba năm tù là ba năm tập dượt của James. Ra tù, James làm vài việc linh tinh kiếm sống, và gia nhập nhóm nhạc gospel của Bobby Byrd. Sau mấy lần thay đổi, giữa 195x nhóm nhạc lấy tên The Famous Flames, với James là người hát chính. Ban nhạc nổi tiếng ngay từ single đầu tiên - Please, Please, Please do  Brown và Johnny Terry viết



Bài hát đến nay vẫn được xem là bài hát đánh dấu tên tuổi (signature song) của nhóm. Single kế đó, Try Me tiếp tục được đánh giá cao, đưa tên tuổi Brown và nhóm nhạc đến với cả nước.

Những năm 196x và nửa đầu 197x, danh tiếng Brown lên đến đỉnh với nhiều single đình đám: Prisoner of Lover (cover của Columbo, 1931) lần đầu lọt vào top 20 của Hot 100; Papa's Got a Brand New Bag đem về cho ông giải Grammy đầu tiên, It's a Man's Man's Man's World khẳng định vị thế ca sĩ hàng đầu của ông, đặc biệt đối với thính giả dòng nhạc R&B, và I Got You (I Feel Good) single thứ hai đạt #1 trên R&B chart, thứ #3 trên Hot 100,



Cuối thập niên 1960, Brown chuyển từ blues và gospel sang phong cách đậm chất châu Phi hơn. Với Cold Sweet phát hành năm 1967, nhiều nhà phê bình âm nhạc xác định, ông đã khai sinh một dòng nhạc mới, funk.



Trong các bài hát ở giai đoạn này, Brown thường chen vào giữa bài một đoạn không hẳn là hát nhưng cũng không hẳn là nói. Điều này ảnh hưởng mạnh mẽ đến kĩ thuật đọc rap, sẽ được chín muồi vài thập kỉ sau với dòng nhạc hip hop.

Đến đầu 197x, Brown thành lập nhóm nhạc The J.B.'s; và với  "Get Up (I Feel Like Being a) Sex Machine", "Super Bad", "Soul Power", "Talkin' Loud and Sayin' Nothing" dòng nhạc funk đã thực sự trưởng thành. Trong những năm này nhiều single của Brown tiếp tục chiếm hạng #1 trên R&B chart - My Thang, Papa Don't Take No Mess, The Payback, ... Những năm này ông cũng thu soundtrack cho một số bộ phim, mua một số đài phát thanh, tham gia show truyền hình ... Những thành công ở giai đoạn này đã mang đến cho ông biệt hiệu The Godfather of Soul.



Từ nửa cuối 197x, nhạc Disco chiếm lãnh thị trường, tên tuổi Brown ngày càng thưa dần rồi mất hẳn trên R&B chart, mãi đến 1986 mới trở lại với Living in America, do  Dan Hartman và Charlie Midnight sáng tác. Bài hát mang lại cho Brown một Grammy cho Giọng ca nam hát R&B hay nhất 1987.



Ngoài ca hát, viết nhạc, tổ chức sản xuất, biểu diễn .. Brown còn tham gia đóng phim, thu nhạc cho phim, viết tự truyện. Brown cũng tham gia tích cực các hoạt động xã hội. Từng bị dở dang việc học, ông nhiều lần đến nói chuyện ở các trường học về sự quan trọng của giáo dục, viết Don't Be a Drop-Out (Đừng bỏ học nửa chừng), tác quyền của bài hát được dành tặng cho những chương trình ngăn ngừa bỏ học. Với nạn kì thị chủng tộc bấy giờ, ông bày tỏ thái độ với ca khúc Say It Loud - I'm Black and I'm Proud, một thời là bài hát của phong trào đòi dân quyền của người da đen.



James Brown mất vào đúng ngày Noel 2006, bị suy tim do biến chứng của bệnh viêm phổi, thọ 73 tuổi.

Sinh ra trong một gia đình da đen ở tận đáy xã hội, có thời gian phải sống nhờ trong một nhà chứa của người cô, không được học hành tử tế, từng phạm tội trộm cắp phải vào tù. Tuy nhiên bằng nghị lực phi thường, làm việc không tiếc sức ( biệt danh "The Hardest Working Man in Show Business") bên cạnh năng khiếu ca hát trời cho, ông đã tạo dựng cho mình cả một đế quốc âm nhạc; được đánh giá là nghệ sĩ có tầm ảnh hưởng nhất đối với nhạc đại chúng thế kỉ XX. Trong hơn 50 năm làm nghề, ông đã cho công bố 75 album, một trong những người có số album nhiều nhất xưa nay; trong đó có 16 singles chiếm #1 trên bảng xếp hạng R&B, và hiện đang nắm giữ kỉ lục về số single lọt vào Billbord Hot 100 mà không đạt vị trí #1. Ông được vinh danh bởi rất nhiều tổ chức, kể cả nhiều Hall of Fame (sảnh đường danh vọng), trong đó có Rock and Roll Hall of Fame, và Đại lộ Danh vọng Hollywood (Hollywood Walk of Fame) lừng danh. Năm 1992 ông cũng đã nhận được giải Grammy cho thành tựu trọn đời. Trong danh sách 100 greatest singers of all times của tạp chí Rolling Stone (2008) James Brown được xếp ở vị trí thứ 10.

Dù bị bắt, bị phạt nhiều lần do thuế má, do dính ma túy, đánh vợ, đánh cảnh sát, .. ông vẫn được nhiều đời tổng thống Mỹ ca ngợi, đánh giá cao những đóng góp không chỉ trong âm nhạc, mà còn trong nhiều vấn đề xã hội, giáo dục. Sinh thời, tên ông được lấy đặt cho một cây cầu ở Colorado, một đại lộ ở Augusta, được tạc tượng đồng dựng ở quê nhà. Vài ngày sau khi ông mất, trường Đại học Paint ở quê nhà Augusta trao ông bằng Tiến sĩ danh dự do những đóng góp của ông cho nền giáo dục.

(viết dựa trên en.wiki, jamesbrown.com và biography.com)

Nghe một số bài hát chọn lọc của James Brown