Há Giang lăng - tảo phát Bạch Đế thành

 

下江陵－早發白帝城
朝辭白帝彩雲間，
千里江陵一日還。
兩岸猿聲啼不住，
輕舟已過萬重山。
李白                                     

Chú.

-          下江陵 há Giang Lăng. 下 động từ, đọc là há: đi xuống. 江陵 Giang Lăng: địa danh, nay thuộc tỉnh Hồ Bắc bên Tàu. 早發 tảo phát: sớm lên đường (đi đâu). 早 tảo, phó từ: sớm. 發 phát: lên đường, khởi hành. 白帝城 Bạch Đế thành: tên một thành cổ, nay ở trên núi Bạch Đế, Trùng Khánh.

-          朝 triêu: buổi sáng. 辭 từ: chia tay. 白帝 Bạch Đế: tức Bạch Đế thành. 彩雲間 thải vân gian: giữa mây trời rực rỡ. 彩雲 thải vân: mây ngũ sắc, mây rực rỡ. 間 gian: ở giữa, trong khoảng. Thành Bạch Đế ở trên núi cao, nên từ dưới sông nhìn lên, thấy như thành nằm giữa mây.

-          千里 thiên lí: ngàn dặm, chỉ khoảng cách xa. Từ thành Bạch Đế đến Giang Lăng (nay là Kinh Châu, Hà Bắc) ước khoảng 1200 dặm, trong đó gồm cả Tam Hiệp chừng 700 dặm. 一日 nhất nhật: một ngày. 還 hoàn: về tới.

-          兩岸 lưỡng ngạn: hai bên bờ sông. 猿聲 viên thanh: tiếng vượn. 啼 đề: kêu. 不住 bất trú: không ngừng. 住 trú: ở lại, dừng lại. Bản khác: “盡” tận.

-          輕舟 khinh chu: thuyền nhẹ. 已過 dĩ quá: đã đi qua. 萬重山 vạn trùng san: núi non trùng điệp.

Bài thơ miêu tả cảnh Lý Bạch rời Bạch Đế thành vào lúc sáng sớm, xuôi dòng sông về Giang Lăng. Với tốc độ nhanh như chớp, thuyền của ông đã vượt qua ngàn dặm và muôn trùng núi non chỉ trong một ngày. Tiếng vượn kêu vang hai bên bờ sông, tạo nên một khung cảnh vừa hùng vĩ vừa lãng mạn. Bài thơ thể hiện tâm trạng phấn chấn, tự do và tình yêu thiên nhiên của tác giả.

Giản thể

朝辞白帝彩云间，千里江陵一日还。
两岸猿声啼不住，轻舟已过万重山。

Âm

Triêu từ Bạch Đế thải vân gian, Thiên lí Giang Lăng nhất nhật hoàn.
Lưỡng ngạn viên thanh đề bất trú, Khinh chu dĩ quá vạn trùng san.

Nghĩa. Xuống Giang Lăng - Sớm rời thành Bạch Đế.

Sáng sớm từ thành Bạch đế trong làn mây rực rỡ, đường đi Giang Lăng khoảng ngàn dăm chỉ nội một ngày là đến. Hai bên bờ vượn kêu không dứt, Chiếc thuyền nhẹ bất giác đã vượt qua bao núi non trùng điệp.

Tạm dịch

Sớm rời Bạch Đế giữa ngàn mây,

Ngàn dặm Giang Lăng mất một ngày.

Vượn hú hai bờ không dứt tiếng,

Thuyền con nhẹ vượt núi non dày.