沈園其二
夢斷香消四十年，
沈園柳老不吹綿。
此身行作稽山土，
猶吊遺蹤一泫然。
陸游
Âm
Mộng đoạn hương tiêu tứ thập niên,
Thẩm Viên liễu lão bất xuy miên.
Thử thân hành tác Kê sơn thổ,
Do điếu di tung nhất huyễn nhiên.
Chú
-
四十年 40 năm,
tính từ khi Đường Uyển mất.
-
不吹綿 tơ liễu
không bay. 綿 miên: bông, cũng dùng chỉ vật thể như
bông. Ở đây chỉ tơ liễu.
-
行 hành, phó
từ: như 將 sẽ, sắp.
-
稽山 núi Kê, nay ở đông nam Thiệu Hưng, Chiết Giang.
-
猶 do, phó từ:
còn, vẫn
-
吊 điếu: thăm
viếng, tưởng nhớ người đã khuất.
-
泫然 huyễn
nhiên: (mặt mũi) đầy nước mắt. 泫 huyễn: nước
mắt ròng ròng.
Nghĩa
Mộng đứt hương tàn đã bốn mươi năm, cây liễu ở Thẩm Viên
cũng già nua, không còn nhả tơ bay như xưa nữa. Thân này sắp trở thành một nắm
đất ở núi Kê, đến viếng thăm chốn xưa vẫn còn nước mắt đầm đìa.
Tạm dịch.
Bốn chục năm qua giấc mộng buồn,
Thẩm Viên liễu cỗi hết tơ buông.
Thân này sắp sửa về cùng đất,
Đến chốn xưa nhìn lệ lại tuôn.
梦断香消四十年，沈园柳老不吹绵。
此身行作稽山土，犹吊遗踪一泫然。
陸游 （1125 - 1210）nhà thơ thời Nam Tống, từng tham gia quân đội ra trận chống quân Kim, từng giữ chức quan đến Bảo Chương Các đãi chế. Ông giỏi về thơ, từ, văn và nổi tiếng về sử học. Lục Du cùng với Vưu Mậu, Dương Vạn Lý, và Phạm Thành Đại được gọi là Tứ đại gia Nam Tống. Thơ ông còn lưu lại hơn chín ngàn bài.
Lục Du kết hôn với Đường Uyển, con gái của cậu mình, khi ông 20 tuổi (1144). Mẹ của Lục Du không thích con dâu, ép họ phải li hôn sau khoảng ba năm chung sống.
Gần mười năm sau, ông tình cờ gặp lại Đường Uyển ở Thẩm Viên, phía nam chùa Vũ Tích. Đường Uyển đi với chồng mới, kể lại cho chồng nghe chuyện và gửi rượu cùng thức ăn tới cho Lục Du. Lục Du buồn bã viết một bài từ lên tường. Đường Uyển sau khi đọc bài từ cũng viết một bài đáp lại, không lâu sau đó buồn mà qua đời. Sự kiện này làm Lục Du đau đớn khôn nguôi, viết khá nhiều thơ từ giãi bày tâm sự, trong đó nổi tiếng nhất là chùm hai bài tuyệt cú Thẩm Viên nhị thủ, viết khi ông đã 75 tuổi. Trên đây là thứ hai.
