Giai thoại Le Géant de Papier

Hôm trước nghe ca bài Le Géant de Papier, hôm nay nghe Tuấn Thảo (RFI) 

kể những giai thoại về bài hát này nghe cho vui.
Bài phát trên RFI từ 2015, nhân dịp kỉ niệm 30 năm bài hát được thu âm.

30 năm giai thoại Le Géant de Papier

Một bài hát bị bỏ quên trong ngăn tủ trong gần mười năm trời. Một sáng tác mà khi đề nghị ghi âm, không có ca sĩ nào chịu nhận lời. Sau chín năm bị từ chối, nhạc phẩm Le Géant de Papier suýt nữa đã không ra đời. Nhưng đối với Jean-Jacques Lafon, chính ca khúc này đã giúp cho anh làm nên tên tuổi.

Được phát hành vào năm 1985, tức cách đây vừa đúng 30 năm, bản nhạc Le Géant de Papier (có nghĩa là Chàng khổng lồ bằng Giấy) đã phá kỷ lục số bán thời bấy giờ với gần bốn triệu bản chỉ trong vòng chưa đầy sáu tháng. Trong vòng ba năm liền, Jean-Jacques Lafon liên tục đi biểu diễn ở nước ngoài kể cả Trung Đông, Nam Mỹ, Bắc Phi hay Canada. Sự thành công ngoạn mục đó lại trở thành một ‘‘gánh nặng’’ cho giai đoạn kế tiếp trong sự nghiệp của anh sau này.

Để đánh dấu 30 năm ngày ra đời tình khúc Le Géant de Papier, Jean-Jacques Lafon vừa ghi âm một phiên bản mới. Bài hát được phát hành đầu tháng Năm 2015, trên album mang tựa đề Duos d'Amour et Confidences, chủ yếu bao gồm các bản nhạc ăn khách nhất ghi âm lại dưới dạng song ca. Phiên bản mới của Le Géant de Papier gồm hai thứ tiếng Tây Ban Nha và Pháp, được nhóm Chico and the Gypsies chuyển thể thành rumba flamenca, dòng nhạc tiêu biểu của người du mục.

Phiên bản mới của bài Le Géant de Papier là phiên bản thứ tư do Jean-Jacques Lafon ghi âm lại với lối phối khí khác hẳn với bản chính gốc. Sinh trưởng tại thành phố Toulouse, miền tây nam nước Pháp, anh xuất thân từ một gia đình nghèo, bố anh là thợ sửa xe có mở một cửa hàng lắp rắp đồ phụ tùng xe hơi (nằm ở góc phố Saint Cyprien, bên tả ngạn sông Garonne). Từ nhỏ, anh đã có năng khiếu âm nhạc, học đàn từ năm lên tám. Đến năm 16 tuổi, anh bắt đầu chơi đàn với các nhóm nghiệp dư, đi hát những ngày cuối tuần để kiếm thêm tiền túi trong các phòng trà, quán nhạc.

Thế nhưng gia đình nghèo nào cũng muốn cho con ăn học thành tài, tới nơi tới chốn. Jean-Jacques Lafon đành phải gác qua một bên giấc mơ đeo đuổi sự nghiệp sân khấu . Sau tú tài, anh thi vào trường y, rồi tốt nghiệp bằng dược sĩ bốn năm sau đó. Điều này có thể giải thích vì sao Jean-Jacques Lafon dấn thân vào nghề ca hát hơi trễ so với các bạn đồng nghiệp.

Jean-Jacques Lafon ghi âm album đầu tiên năm anh gần 30 tuổi, sau khi thất bại với hai đĩa đơn đầu tay (bài Sa Différence và La Première fois). Vào thời ấy, anh hợp tác làm việc với hai nhà sản xuất Jeff Barnel và Sylvain Lebel, nhóm tác giả chuyên viết ca khúc cho Dalida. Hai tác giả này mới đề nghị anh ghi âm nhạc phẩm Le Géant de Papier, cho trọn số ca khúc để hoàn tất một album.

Chỉ có điều là nhạc phẩm này bị cất giữ trong ngăn tủ trong vòng chín năm liền, do không có một ca sĩ nổi tiếng nào chịu hát. Khi đến phiên Jean-Jacques Lafon, thì trước khi vào phòng thu, anh đề nghị chỉnh sửa lại lối hoà âm và một số ca từ làm sao cho thật ướt át. Cũng như trường hợp của bài Mistral Gagnant của danh ca Renaud, bản nhạc Le Géant de Papier là bài hát cuối cùng được ghi âm, chỉ với mục đích làm cho đầy đủ số lượng bài hát, chứ không hề tính đến chuyện khai thác.

Sau này, chính nam ca sĩ Jean-Jacques Lafon phải thừa nhận rằng, nếu không có nhạc phẩm này, thì có lẽ chẳng bao giờ anh có cơ hội thành công trên đường đời, thành danh trong sự nghiệp. Không hiểu là do cơ duyên nào đẩy đưa, nhưng rõ ràng là ca khúc này đã đến với anh như một trong những món quà đẹp nhất trong đời.

Nhờ nhạc phẩm Le Géant de Papier mà Jean-Jacques Lafon thành công vượt bực năm anh tròn 30 tuổi. Bài hát được dịch sang nhiều thứ tiếng kể cả tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Thổ Nhĩ Kỳ hay tiếng Ba Tư. Còn trong tiếng Việt, tác giả Lữ Liên việt hóa bài này thành nhạc phẩm Lạc Mất Mùa Xuân mà nhiều ca sĩ tên tuổi đều có ghi âm lại kể cả Tuấn Ngọc, Quang Dũng, Đàm Vĩnh Hưng, Nguyên Khang hay Bằng Kiều .... cho dù lời Việt chẳng có ăn nhập gì với lời Pháp

Nhưng đôi khi sự thành công quá ngoạn mục của một ca khúc lại trở thành một cái họa, bởi vì hầu hết các ca khúc mà anh sáng tác sau đó đều không thành công như mong đợi. Có một thời gian, anh sang lập nghiệp ở Canada, viết nhạc cho nhiều nghệ sĩ khác. Anh tiếp tục đeo đuổi dòng nhạc lãng mạn, soạn ra nhiều giai điệu trữ tình sắc nét, nhưng vẫn không bao giờ lặp lại được thành tích của bài Le Géant de Papier. Một số bài hát của Jean-Jacques Lafon tuy ăn khách ở nước ngoài (chủ yếu ở Canada, Ý và Nam Mỹ), nhưng khi phát hành trên thị trường Pháp lại gặp thất bại.

Rốt cuộc thì trong vòng 30 năm sự nghiệp, Jean-Jacques Lafon chỉ ghi âm có sáu album mà thôi. Chán nản thất vọng, anh chủ yếu kiếm sống nhờ nghề dược và tiếp tục sáng tác cho các nghệ sĩ hát tiếng Pháp nhưng anh lấy nhiều bút danh khác nhau. Mãi đến năm 2012, nam ca sĩ mới bắt đầu đi hát trở lại nhờ tham gia vào các vòng lưu diễn của những giọng ca vang bóng một thời (Le Retour des Idoles và Stars 80).

Chính trong khuôn khổ của vòng lưu điễn này mà Jean-Jacques Lafon mới làm quen với nhóm Chico and the Gypsies. Cùng nhau họ trở lại phòng ghi âm và chuyển thể khá nhiều ca khúc của anh sang điệu La Tinh, kể cả bolero và rumba flamenca, trong đó ngoài phiên bản mới của Le Géant de Papier, còn có nhạc phẩm rất quen thuộc những năm 1970 là bài Le Premier Pas (Bước Đầu). Tác giả bài hát là Claude Michel Schönberg, nổi tiếng sau này trên thế giới nhờ vở ca nhạc kịch Les Misérables (Những người khốn khổ).

Với gần 500 phiên bản khác nhau ghi âm trong 6 thứ tiếng, nhạc phẩm Le Géant de Papier vào thời kỳ được phát hành đã đoạt rất nhiều giải thưởng, kể cả giải sáng tác của hiệp hội các tác giả ở Pháp và giải dành cho ca khúc Pháp ăn khách nhất ở nước ngoài. Với thời gian, bài hát cũng trở thành một trong những tình khúc tiêu biểu nhất thập niên 1980.

Kể ra cũng rất lạ, vì bài hát này không có cơ hội tỏa sáng trong gần mười năm trời, ca khúc từng bị nhiều ca sĩ từ chối, do giai điệu bài hát bị chê là hơi lỗi thời, nhưng ba mươi năm sau, nhạc phẩm Le Géant de Papier lại được xem như là một tình khúc để đời, gắn liền với tên tuổi của Jean-Jacques Lafon, trong giai đoạn tột đỉnh sáng chói, hào quang sáng ngời.

Nguồn: http://vi.rfi.fr/van-hoa/20150516-30-nam-giai-thoai-le-geant-de-papier