The house of the rising sun

There is a house in New Orleans
They call the Rising Sun ..

Căn nhà Rising Sun ấy là nhà gì? nhà thổ? hộp đêm? nhà ngục? nơi giữ các cô gái điếm mắc bệnh để chữa trị?

Đến nay các nhà nghiên cứu vẫn còn chưa đồng ý được với nhau đấy là căn nhà gì. Chỉ chắc một điều, dưới căn nhà ấy đã xảy ra một bi kịch của những người ở dưới đáy xã hội ..

Nguồn gốc bài hát cũng mơ hồ không kém. Ban đầu người ta nghĩ bài hát có xuất xứ từ dân ca vùng New Orleans. Nhưng khi bài hát đã nổi tiếng, người ta truy tìm thấy bài hát có nguồn gốc xa hơn, tận thế kỉ 16 từ một vùng quê ở Anh hay Ái Nhĩ Lan gì đấy, được những người di dân mang theo đến vùng đất mới, sau đó được pha trộn với nhạc blues của người nô lệ da đen mà thành.

Người ghi âm bài hát sớm nhất là Clarence "Tom" Ashley, năm 1928 với nhan đề Rising Sun Blues. Ashley kể lại ông biết bài hát qua ông nội.
Năm 1937 Alan Lomax đến New Orleans sưu tầm dân ca, thu âm bài hát với tiếng hát của cô gái 16 tuổi Georgia Turner, con của một người thợ mỏ. Ông đặt tên cho bài hát là The Rising Sun Blues. Bài hát kể chuyện một cô gái có mẹ làm thợ may nghèo khổ, bỏ nhà theo người yêu, mà anh chàng này thì nát rượu ..

There is a house in New Orleans they call the Rising Sun.
It’s been the ruin of many a poor girl and me, O God, for one.
If I had listened what Mama said, I’d be at home today.
Being so young and foolish, poor boy, let a rambler lead me astray.
Go tell my baby sister never do like I have done
To shun that house in New Orleans they call the Rising Sun.
My mother she’s a tailor, she sewed these new blue jeans.
My sweetheart, he’s a drunkard, Lord, Lord, drinks down in New Orleans.
The only thing a drunkard needs is a suitcase and a trunk.
The only time he’s satisfied is when he’s on a drunk.

Trong tập sách nhạc Our Singing Country (1941) Lomax ghi tên Turner là tác giả lời ca

Hàng chục người tiếp tục cho ghi âm bài hát. Trong đó có Joan Baez trong album mang tên cô năm 1960. Ca từ do cô viết, khác với phiên bản Turner.

Bob Dylan cũng thu bài hát năm 1962 cho một album của mình, với ca từ cũng như hòa âm mới, mà sau này bị một nhạc sĩ tố cáo là đạo nhạc của mình.

Nhưng phải đến 1964 với phiên bản của nhóm nhạc Anh The Animals, bài hát mới trở thành bất tử.

Trong phiên bản The Animals một chàng trai thay vai cô gái (như trong các phiên bản cũ của các tác giả khác) kể chuyện anh có bà mẹ thợ may nghèo khổ và ông bố bài bạc rượu chè ..

Nhưng cái đáng nói hơn cả của phiên bản The Animals, khiến nó thành bài hát để đời, là lần đầu tiên The Animals đã đưa rock vào dân ca rất ngọt, mở đầu cho thể loại folk-rock. Và đã làm thay diện mạo âm nhạc hiện đại - như ý kiến của một nhà phê bình âm nhạc của BBC. Bản thân Bob Dylan cũng kể lại đang chạy xe, khi bài hát trỗi lên, ông đã dừng xe lại để nge, rồi không kiềm chế được, nhảy ra khỏi xe đấm thình thịch capô. Và từ đó ông không bao giờ trình diễn phiên bản của ông nữa.

Sau The Animals nhiều nghệ sĩ vẫn tiếp tục cho ghi âm bài hát với những phong cách khác nhau: Frijid Pink, Jody Miller, Dolly Parton, Bản không lời của Thin Lizzy ..
Trong Got Talent Mỹ năm 2013 người nghe cũng thật thích thú nghe cô bé Anna Christine 10 tuổi trình bày bài hát
Nhiều nơi trên thế giới soạn lời mới cho tiếng nước mình. Ở Pháp phiên bản của Johnny Hallyday đã thắng lớn với #1 trên BXH Pháp, Bỉ.

Lê Xuân Trường ở hải ngoại soạn lời Việt với nhan đề Căn Nhà Trong Ánh Bình Minh. Bài này chưa có trên Youtube nên không thể đưa vào playlist cho gọn. Mời nghe Ngọc Ánh trình bày



Còn playlist sau thì tập hợp các phiên bản đã đề cập trên, còn thêm một số phiên bản độc/hòa tấu nữa. Nge cho vui