Du tử ngâm

 遊子吟

慈母手中線，
遊子身上衣。
臨行密密縫，
意恐遲遲歸。
誰言寸草心，
報得三春暉。
孟郊

Âm: Du tử ngâm.
Từ mẫu thủ trung tuyến,
du tử thân thượng y.
Lâm hành mật mật phùng, 
Ý khủng trì trì quy.
Thủy ngôn thốn thảo tâm,
Báo đắc tam xuân huy.

Nghĩa: Khúc ca về người con đi xa.
Sợi chỉ trong tay mẹ hiền (nay là) tấm áo trên thân người con.
Lúc sắp đi mẹ may thật kĩ, vì lo con chậm trở về.
Ai bảo tấc lòng của cọng cỏ kia có thể đền đáp được ân tình của ánh sáng ba tháng xuân.

Tạm dịch:

Sợi chỉ trong tay mẹ,
Tấm áo trên thân con.
Sắp đi khâu chắc chắc,
Từng về trễ luôn luôn.
Ai bảo lòng tấc cỏ,
Báo được nắng ba xuân?

Chú

-          寸草：tấc cỏ. 三春暉：ánh mặt trời ba tháng xuân. Mùa đông rét lạnh cỏ héo vàng, đến mùa xuân nắng ấm thì xanh tươi trở lại. Ẩn dụ ơn nghĩa của mẹ đối với con. Kiều có câu thơ: "Hạt mưa sá nghĩ phận hèn, Liều đem tấc cỏ quyết đền ba xuân".

孟郊 Mạnh Giao (751 - 814) tự Đông Dã, nhà thơ thời Trung Đường. Ông cùng với Giả Đảo được các nhà văn học sử xếp vào trường phái “Khổ ngâm”, làm thơ gọt dũa quên ăn quên mặc, đến nổi người đời gọi là “Giao hàn Đảo sấu” (Mạnh Giao rét lạnh, Giả Đảo gầy gò).  

Ngộ cố nhân

Lê Hữu Trác 黎有晫 (1721-1791) hiệu Hải thượng lãn ông 海上懶翁, một danh y Việt Nam vào cuối đời Hậu Lê. tác giả của bộ sách Hải Thượng Lãn Ông Y Tôn Tâm Lĩnh đến nay vẫn thấy nhiều thầy thuốc đông y dùng. Ông còn là văn gia có tài, tập Thượng kinh kí sự, kể lại những  điều mắt thấy tai nghe trong thời gian hơn một năm ở lại kinh chữa bệnh cho thế tử con chúa Trịnh Sâm được đánh giá cao cả về nghệ thuật lẫn tư liệu lịch sử.

Trong Thượng Kinh Kí sự, tác giả có kể lại một câu chuyện tình cảm động. Một hôm có hai sư cô đã lớn tuổi đến chỗ ông trọ xin khuyến hóa đúc chuông. Nói chuyện một lúc, hóa ra một vị là người con gái xưa ông từng được cha mẹ dạm hỏi, nhưng sau đó vì lí do riêng, ông bỏ về quê ngoại sống. Cô gái kia đã nhận lễ hỏi, tự coi như đã có chồng, nên khi ông bỏ đi thì cũng đi tu. Sau cuộc gặp ông làm bài thơ sau.

遇故人
無心事出誤人多，
今日相看苦自嗟。
弌笑情多流冷淚，
雙眸春盡現形花。
此生願作乾兄妹，
再世應圖巽室家。
我不負人人負我，

縱然如此奈之何？黎有晫

Âm:

Vô tâm sự xuất ngộ nhân đa,
Kim nhật tương khan khổ tự ta.
Nhất tiếu tình đa lưu lãnh lệ,
Song mâu xuân tận kiến hình hoa.
Thử sinh nguyện tác càn huynh muội,
Tái thế ứng đồ tốn thất gia.
Ngã bất phụ nhân nhân phụ ngã,
Túng nhiên như thử nại chi hà?

Nghĩa: Gặp lại người xưa.
Vô tâm mà làm ra chuyện làm hại cho người,
Hôm nay thăm hỏi mới thấy ra nguồn gốc của nỗi khổ kia.
Một nụ cười với bao tình cảm, nước mắt lặng lẽ chảy,
Đôi mắt đã hết tươi tắn, hiện rõ nét quáng, lòa.
Kiếp này nguyện làm anh em kết nghĩa,
Kiếp sau xin sẽ thành vợ chồng.
Ta không phụ người mà người phụ ta, 
Dù là như thế thì biết làm sao đây?

Tạm dịch

Vô tâm làm chuyện hại người ta, 
Nay gặp nhau rồi mới biết ra.
Cười gượng rưng rưng hàng lệ ứa,
Nhìn trân mờ mịt bóng ai nhòa.
Đời này kết nghĩa anh em vậy,
Kiếp tới xe duyên sống một nhà.
Ta chẳng phụ người người lại phụ,
Dẫu là như thế biết sao a.

Tặng Dược sơn cao tăng Duy Nghiễm 2

贈藥山高僧惟儼其二 
選得幽居愜野情，
終年無送亦無迎。
有時直上孤峰頂，
月下披雲嘯一聲。
李翱 

Âm

Tuyển đắc u cư hiệp dã tình, 
Chung niên vô tống diệc vô nghinh.
Hữu thời trực thướng cô phong đính,
Nguyệt hạ phi vân khiếu nhất thanh.

Nghĩa.

Chọn được một nơi thanh tĩnh hợp với ý thích để tu hành,
Quanh năm không phải đưa đón ai.
Có khi đi thẳng lên đỉnh núi đơn độc,
Dưới ánh trăng gầm lên một tiếng làm rách cả đám mây.

Tạm dịch

Chọn được nơi yên ở cũng hay,
Quanh năm không đón chẳng đưa ai.
Có khi lên đỉnh núi cô quạnh,
Dưới nguyệt gầm lên xé rách mây.

Chú

惟儼 Duy Nghiễm, thiền sư nổi tiếng thời Đường, là học trò của thiền sư Thạch Đầu Hi Thiên.

李翱 Lí Ngao (772 - 836), nhà thơ, nhà tư tưởng thời trung Đường. Đỗ tiến sĩ, quan đến Tiết độ sứ Sơn Nam đông đạo.
Lí Ngao có thời làm Thứ sử Lãng Châu, tại đây có đạo tràng Dược Sơn của Duy Nghiễm. Theo "Cảnh Đức truyền đăng lục", Lí Ngao vốn ngưỡng mộ danh tiếng của Duy Nghiễm, mấy lần mời sư đến dinh thái thú nhưng sư không đến, nên cuối cùng hạ mình đến bái sơn. Không ngờ tới nơi, Duy Nghiễm thản nhiên ngồi tụng kinh. Lính hầu nhắc nhở, rằng có quan Thái thú đến, Duy Nghiễm cũng mặc kệ. Lí Ngao mất kiên nhẫn, nói: "Thật là gặp mặt không như nghe tiếng a", rồi phất áo đi ra. Lúc này Duy Nghiễm mới quay đầu nói "Thái thú sao lại coi trọng tai hơn mắt?". Câu nói làm Lí Ngao chấn động, vội tạ lỗi. Rồi hỏi "Thế nào là đạo". Duy Nghiễm không nói gì, chỉ lấy ngón tay chỉ xuống chỉ lên, rồi hỏi "Hiểu không?" Lí Ngao ngơ ngác không hiểu. Duy Nghiễm mới nói "Vân tại thanh thiên thủy tại bình - mây ở trời xanh nước ở bình". Lí Ngao lúc này "vui mừng", bèn viết liền hai bài thơ thất ngôn tuyệt cú tặng Duy Nghiễm, đây là bài thứ hai. Bài thơ Ngôn hoài tương truyền của sư Không Lộ đời Lí nước ta có mượn ý của bài thơ này.

Giản thể

赠药山高僧惟俨其二 
选得幽居惬野情，
终年无送亦无迎。
有时直上孤峰顶，
月下披云啸一声。