Ẩn giả tưởng

 

隱者想

小隱高山非可奇, 大居鬧市也兮希。
絕塵籠裏真甚事, 無物無人無所為。
慧士

Âm

Ẩn giả tưởng

Tiểu ẩn cao sơn phi khả kỳ, Đại cư náo thị dã hề hy.
Tuyệt trần lung lý chân thậm sự, Vô vật vô nhân vô sở vi. Tuệ Sỹ

Nghĩa. Nghĩ về chuyện ở ẩn.

Ở ẩn nơi núi cao chỉ là tiểu ẩn, không đáng coi là kì lạ,
Ở ẩn nơi chợ búa ồn ào là đại ẩn, cũng đáng gọi là hiếm hoi.
Để dứt bỏ bụi trần, thì ở trong tù mới là nơi chân thực nhất,
Ở đó không còn có vật, không còn có người, đúng thật là vô vi.

Tạm dịch.

Lên non ở ẩn chuyện bình thường,
Vào chợ ẩn cư có hiếm hơn.
Nhưng ở trong tù mới thật tuyệt,
Vật, người, vạn sự chẳng còn vương.

Chú.

-          隱者想  Ẩn giả tưởng: Nghĩ về người/chuyện ở ẩn. 想 tưởng: suy nghĩ.

-          小隱高山 Tiểu ẩn cao sơn, ý xưa: 小隱在山林 tiểu ẩn tại sơn lâm (Tiểu ẩn thì ẩn cư nơi núi rừng). 非可奇 không đáng gọi là lạ.

-          大居鬧市 đại cư náo thị, ý xưa: 大隱於市朝 đại ẩn ư thị triều (bậc đại ẩn là ẩn cư nơi chợ búa hay triều đình). 也兮希 cũng là hiếm.

-          絕塵 tuyệt trần: dứt hết bụi bặm, trần duyên

-          真甚事 chân thậm sự: một việc cực kì yên vui. 甚 thậm, tính từ: 异常安乐 dị thường an lạc.

Thích Tuệ Sỹ (1945 - 2023),  nguyên giáo sư thực thụ của Đại học Vạn Hạnh tại Sài Gòn, nhà văn, nhà thơ, dịch giả và là một người bất đồng chính kiến với Chính phủ Việt Nam. Từng bị kết án tử hình, sau đổi thành án tù chung thân, bị giam tù hai lần (1978 - 1981) và (1984 - 1998).

Bài thơ trên đây trích trong tập Ngục trung mị ngữ, ông làm trong thời gian bị tù.
Ở ẩn là muốn dứt bỏ những dính líu với đời. Người xưa coi trốn lên non ở chỉ là tiểu ẩn. Bậc đại ẩn là ẩn cư ngay giữa chợ búa hay chốn triều đình, giữa nơi tranh lợi đoạt danh mà không dính mắc. Đấy là hình ảnh của người thỏng tay vào chợ. Lại nhớ hồi xưa lăng mộ của Đông Hồ trong nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi ghi là Đại Ẩn Am.
Nay thì tác giả nhận ra lao tù là nơi ở ẩn còn chân thực hơn những nơi xưa nay cho là đại ẩn.