Thu vàng Cung Tiến

Văn Cao viết tác phẩm đầu tay của mình, Buồn Tàn Thu, lúc mới 16 tuổi. Cung Tiến còn sớm hơn, viết tác phẩm đầu tay của mình lúc chỉ mới 14 tuổi, đang học lớp đệ lục (= lớp 7 bây giờ), và cũng là một ca khúc về mùa thu.

lyrics

Thu Vàng

Chiều hôm qua lang thang trên đường
Hoàng hôn xuống, chiều thắm muôn hương
Chiều hôm qua mình tôi bâng khuâng
Có mùa Thu về, tơ vàng vương vương

Một mình đi lang thang trên đường
Buồn hiu hắt và nhớ bâng khuâng
Lòng xa xôi và sầu mênh mông.
Có nghe lá vàng não nề rơi không

Mùa Thu vàng tới là mùa lá vàng rơi
Và lá vàng rơi, khi tình Thu vừa khơi
Nhặt lá vàng rơi, xem màu lá còn tươi
Nghe chừng đâu đây màu tê tái

Chiều hôm qua lang thang trên đường
Nhớ nhớ, buồn buồn với chán chường
Chiều hôm nay trời nhiều mây vương
Có mùa Thu Vàng bao nhiêu là hương.

nhac sĩ Cung Tiến
photo: tranquanghai blog

Nhưng thu của Văn Cao gần với Đặng Thế Phong, còn thu của Cung Tiến có lẽ gần với Đoàn Chuẩn Từ Linh hơn. Đấy là một nỗi buồn nhẹ nhàng man mác .. buồn hiu hắt và nhớ bâng khuâng .. Đoàn Chuẩn còn biết mình buồn vì một tà áo xanh, áo tím nào đó, chứ Cung Tiến thì quả thật tôi buồn không biết vì sao tôi buồn .. như Xuân Diệu thủa nào. Vì thế chẳng có gì lạ khi người ta xếp những sáng tác đầu tay của Cung Tiến vào dòng nhạc Tiền Chiến dù rằng ông viết chúng vào năm 1953.

Cung Tiến tên thật là Cung Thúc Tiến, sinh 1938 tại Hà Nội. Những năm thiếu thời ở đây Cung Tiến có theo học xướng âm và ký âm với hai nhạc sĩ nổi tiếng Chung Quân và Thẩm Oánh. Không biết ông di cư vào Nam khi nào, nhưng bản Thu Vàng được xuất bản tại Saigon. Cùng năm 1953 ông viết

Hoài Cảm

lyrics

Hoài Cảm

Chiều buồn len lén tâm-tư
Mơ hồ nghe lá thu mưa
Dạt dào tựa những âm xưa
Thiết tha ngân lên lời xưa

Quạnh hiu về thấm không gian
Âm thầm như lấn vào hồn
Buổi chiều chợt nhớ cố nhân
Sương buồn lắng qua hoàng hôn

Lòng cuồng điên vì nhớ
Ôi đâu người, đâu ân tình cũ?
Chờ hoài nhau trong mơ
Nhưng có bao giờ, thấy nhau lần nữa

Một mùa thu xa vắng
Như mơ hồ về trong đêm tối
Cố nhân xa rồi, có ai về lối xưa?

Chờ nhau hoài cố nhân ơi!
Sương buồn che kín nguồn đời
Hẹn nhau một kiếp xa xôi,
nhớ nhau muôn đời mà thôi!

Thời gian tựa cánh chim bay,
Qua dần những tháng cùng ngày
Còn đâu mùa cũ êm vui?
Nhớ thương biết bao giờ nguôi?

Hiếm có nhạc sĩ chỉ với tác phẩm đầu tay đã khẳng định ngay được tên tuổi, nhất là khi còn ở độ tuổi thiếu niên. Nhưng đến tác phẩm thứ ba, sáng tác sau đấy hai năm mới thực sự làm mọi người kinh ngạc. Nửa thế kỉ sau nhìn lại, nhạc sĩ Vĩnh Lạc vẫn còn trầm trồ không thể tưởng tượng được, ngay từ những ngày đầu của tân nhạc Việt Nam, các nhạc sĩ Việt đã có những thành tựu đáng thán phục đến thế .. Tác phẩm viết với lời đề tặng Duy Trác, mời nghe chính Duy Trác ca

lyrics

Hương Xưa

Người ơi, môt chiều nắng tơ vàng hiền hòa hồn có mơ xa?
Ngươi ơi, đường xa lắm con đường về làng dìu mấy thuyền đò
Còn đó tiếng tre êm ru
Còn đó bóng đa hẹn hò
Còn đó những đêm sao mờ hồn ta mênh mông nghe sáo vi vu

Người ơi, còn nhớ mãi trưa nào thời nào vàng bướm bên ao
Người ơi, còn nghe mãi tiếng ru êm êm buồn trong ca dao
Còn đó tiếng khung quay tơ,
Còn đó con diều vật vờ
Còn đó, nói bao nhiêu lời thương yêu đến kiếp nào cho vừa

Ôi, những đêm dài hồn vẫn mơ hoài một kiếp xa xôi
Buồn sớm đưa chân cuộc đời
Lời Đường Thi nghe vẫn rền trong sương mưa
Dù có bao giờ lắng men đợi chờ
Tình Nhị Hồ vẫn yêu âm xưa
Cung Nguyệt Cầm vẫn thương Cô-tô
Nên hồn tôi vẫn nghe trong mơ tiếng đàn đợi chờ mơ hồ
Vẫn thương muôn đời nàng Quỳnh Như thuở đó

Ôi, những đêm dài hồn vẫn mơ hoài một giấc ai mơ
Dù đã quên lời hẹn hò
Thời Hoàng Kim xa quá chìm trong phôi pha
Chờ đến bao giờ tái sinh cho người

Đời lập từ những đêm hoang sơ
Thanh bình như bóng trưa đơn sơ
Nay đời tan biến trong hư vô,
chết đầy từng mồ oán thù.
máu xương tơi bời nhiều mùa thu ....

Người ơi, chiều nào có nắng vàng hiền hòa sưởi ấm nơi nơi?
Người ơi, chiều nào có thu về cho tôi nhặt lá thu rơi?
Tình có ghi lên đôi môi
Sầu có phai nhòa cuộc đời
Người vẫn thương yêu loài người và yên vui cuộc sống vui.
Đời êm như tiếng hát của lứa đôi,
Đời êm như tiếng hát của lứa đôi ..

Thêm một điểm giống Đoàn Chuẩn, Cung Tiến cũng coi nhạc như một thú vui, không nhận mình là một nhạc sĩ chuyên nghiệp. Năm 1957, được học bổng Colombo ông qua Úc học về Kinh tế. Cũng năm này ông phổ bài thơ Lệ Đá Xanh của Thanh Tâm Tuyền gởi về tặng Phạm Đình Chương

Lệ Đá Xanh


đọc thơ

Lệ Đá Xanh
thơ Thanh Tâm Tuyền

tôi biết những người khóc lẻ loi
không nguôi một phút
những người khóc lệ không rơi ngoài tim mình
em biết không
lệ là những viên đá xanh
tim rũ rượi

đôi khi anh muốn tin
ngoài trời chỉ còn trời sao là đáng kể
mà bên những vì sao lấp lánh đôi mắt em
đến ngày cuối

đôi khi anh muốn tin
ngoài đời thơm phức những trái cây của thượng đế
mà bên những trái cây ngọt ngào đôi môi em
nguồn sữa mật khởi đầu

đôi khi anh muốn tin
ngoài đời đầy cỏ hoa tinh khiết
mà bên cỏ hoa quyến rũ cánh tay em
vòng ân ái

đôi khi anh muốn tin
ôi những người khóc lẻ loi một mình
đau đớn lệ là những viên đá xanh
tim rũ rượi

Sau này Phạm Đinh Chương cũng lấy ý bài thơ Lệ Đá Xanh để viết Nửa Hồn Thương Đau, đặc biệt đã mượn một câu nhạc của Cung Tiến để kết bản nhạc của mình

Trong thời gian học ở Úc (1957 - 1963) , ông cũng ghi danh học thêm về nhạc, và tiếp tục viết một số ca khúc: Đêm, phổ thơ Thanh Tâm Tuyền, Thủa Làm Thơ Yêu Em, phổ thơ Trần Dạ Từ ..

Năm 1970 ông lại được một học bổng của Cambridge, và tại Anh ông lại tiếp tục học thêm về nhạc.
Sau 1975 Cung Tiến định cư ở Mỹ, tiếp tục sáng tác và đạt được nhiều thành tựu ở hải ngoại
Không chỉ sáng tác nhạc, Cung Tiến còn công tác với tờ Sáng tạo, Văn, Quan Điểm với nhiều bài biên khảo, nhận định về văn học, và cũng là một dịch giả mà ai sống ở Nam trước 1975 hẳn không quên hai tác phẩm nổi tiếng của Nga Hồi Ký Viết Dưới Hầm (F. Dostoievski) - Một Ngày Trong Đời Ivan Denissovitch ( A. Solzhenitsyn, 1969) mà ông đã dịch dưới bút hiệu Thạch Chương.

Để hiểu thêm về cuộc đời sáng tác của Cung Tiến mời nghe hai cuộc phỏng vấn:

Cung Tiến - Mặc Lâm 



Thụy Khuê nói chuyện với Cung Tiến 1994


Ngoài ra, trong loạt bài 70 năm tân nhạc Việt Nam, Hoài Nam dành hai kì 50&51 cho Cung Tiến, ai muốn tìm hiểu có thể đọc thêm.

-----

PS. bài viết từ 24/9/2013. Nghe tin ông vừa mất (10/5/2022) re-post, thay nén hương kính tiễn biệt ông.