12/3/15

La Playa, ghi ta thời gian tình chưa quên lãng (RFI)


Mời nghe Tuấn Thảo nói chuyện về bản nhạc La Playa
 (chương trình Tạp chí Văn hóa của RFI phát ngày 13/7/2013)





La Playa, ghi ta thời gian tình chưa quên lãng

Năm 2013 là thời điểm sinh nhật năm chẳn của khá nhiều ca khúc lừng danh quốc tế. Trong số những bài xưa nhất, có bài El Cóndor Pasa và bản tango El Choclo ra đời cách đây một thế kỷ. Nhạc phẩm Quién Será được ghi âm tại Mêhicô 60 năm về trước (1953). Một thập niên sau, đến lượt bài La Playa (Bãi biển) đi vòng quanh thế giới nhờ phiên bản dạo đàn ghi ta sáng tác vào năm 1963.

Phiên bản mới La Playa - Chayanne


Khúc đàn La Playa mang đậm ảnh hưởng của dòng nhạc La Tinh nhưng thật ra bản nhạc này lại do một nhà soạn nhạc người Bỉ tên là Jo Van Wetter viết vào năm 1963, tức cách đây vừa đúng nửa thế kỷ. Tác giả bài hát tên thật là Georges Joseph Van Wetter, sinh trưởng trong một gia đình gốc flamand, nhưng cha mẹ ông đến lập nghiệp tại vùng Wallonie chủ yếu nói tiếng Pháp ở Bỉ.

Tuy không xuất thân từ một gia đình có dòng máu nghệ sĩ, những từ thuở nhỏ ông đã có năng khiếu âm nhạc. Thời niên thiếu, dù chưa được đào tạo bài bản, nhưng Jo Van Wetter chịu khó tự học đàn. Ông tham gia vào khá nhiều ban nhạc trẻ chuyên đi diễn tại các liên hoan địa phương và chủ yếu chơi lại các ca khúc thịnh hành từ những năm 1940 đến thập niên 1950.



Đến khi trưởng thành, ông Jo Van Wetter dời nhà về thủ đô nước Bỉ, và bắt đầu học đàn ghi ta cổ điển tại Nhạc viện thành phố Bruxelles. Ông học cùng một lớp với tay đàn ghi ta Charles Danielli. Cả hai về sau này đều mở lớp dạy nhạc, trong số những học trò của họ có Philip Catherine, một trong những tay đàn ghi ta nhạc jazz lừng danh nhất nước Bỉ.

Công việc dạy đàn không đủ sống, cho nên Jo Van Wetter sau khi tốt nghiệp nhạc viện thủ đô, tham gia vào rất nhiều nhóm nhạc lớn nhỏ để kiếm tiền qua các vòng lưu diễn tại các quán nhạc hay vũ trường. Trong nhiều năm liền, ông chủ yếu đi biểu diễn với các dàn nhạc hoà tấu dưới sự điều khiển của Jean Omer và nhất là của nhạc trưởng Henri Segers. Bên cạnh đó, ông cũng thường xuyên xuất hiện trong khá nhiều dự án ghi âm của giới nghệ sĩ trẻ thời bấy giờ như Frédéric Rottier hay ban nhạc The Cousins.

Đầu những năm 1960, vào lúc mà phong trào nhạc trẻ rộ lên ở châu Âu, giới ca sĩ ‘‘nhí’’ hưởng ứng dòng nhạc rock đến từ Hoa Kỳ bằng cách chuyển dịch rồi ghi âm lại các ca khúc Anh Mỹ, thì Jo Van Wetter lại khám phá các làn điệu ghi ta đến từ đảo Hawai. Cùng với nhiều tác giả khác như Willy Albimoor, Hans Blum và Michael Thomas (Martin Böttcher), nhạc sĩ Jo Van Wetter soạn một số khúc đàn theo thể điệu này.

Cả nhóm lấy tên là ban nhạc The Waikikis, và tập nhạc mang tựa đề là Hawai Tattoo trở thành một trong những album ăn khách nhất vào năm 1961. Trong vòng nhiều tháng liên tục, album này thống lĩnh thị trường các nước Bỉ, Đức, Hà Lan và Luxembourg, để rồi sau đó chinh phục các thị trường Anh Quốc, Canada, Hoa Kỳ và Nam Mỹ.

Sự thành công này đáng lẽ ra sẽ còn vang dội hơn nữa, nếu như ban nhạc The Waikikis lên đường lưu diễn để quảng bá cho album của họ, cũng như cho những bước kế tiếp trong sự nghiệp. Thế nhưng, những bất đồng với nhà sản xuất (Horst Fuchs) buộc một số tác giả phải rút lui.

Tuy sau đó, có cho ra mắt nhiều album khác, nhưng The Waikikis chủ yếu ghi âm ở phòng thu thanh, thành viên hay tác giả có thể luân phiên thay đổi, nhưng thực chất không phải là một nhóm có đủ tầm vóc, cũng như tầm nhìn như ban nhạc người Anh The Shadows với khúc đàn kinh điển Apache đầu thập niên 1960.



Năm 1963, một trong những album ăn khách nhất thị trường quốc tế là tập nhạc cover của nữ danh ca người Mỹ Julie London, qua đó cô ghi âm lại hầu hết các bản nhạc tình La Tinh kinh điển phối theo điệu cool jazz. Khi được nghe album này, Jo Van Wetter mới ngẫu hứng sáng tác khúc đàn mà ông đặt tên là La Playa. Khúc nhạc này trở nên thịnh hành nhờ các bản hòa tấu, song tấu hay độc tấu Tây Ban Cầm (chẳng hạn như phiên bản của Claude Ciari).

Lúc đầu, ông định soạn khúc đàn này theo thể điệu bossa nova (ra đời vào năm 1958), vào lúc mà phong trào này đang trở nên cực thịnh tại các nước Âu Mỹ, sau thành công ngoạn mục của bài Manha de Carnaval, ca khúc chủ đề của bộ phim Orfeu Negro. Rốt cuộc, ông lại phối theo nhịp điệu rumba, nhưng với lối chơi đàn ghi ta thùng rất mộc, chứ không phối với một dàn nhạc theo kiểu nhạc khiêu vũ hay theo phong cách easy listening.



Tác giả người Pháp Pierre Barouh, nghe được khúc đàn La Playa khi anh vừa từ Brazil trở về Paris. Pierre Barouh là người sáng tác sau này nhạc phẩm Samba Sarava (1966) và hát ca khúc chủ đề của bộ phim Un Homme et Une Femme (Câu chuyện một người đàn ông và một người đàn bà) của đạo diễn Claude Lelouch, mà hầu hết mọi người chỉ nhớ mang máng câu hát mở đầu. Cảm thấy hứng thú, Pierre Barouh mới đặt lời ca tiếng Pháp cho giai điệu. Khúc đàn trở thành một bài hát và được ca sĩ Marie Laforêt ghi âm vào năm 1964.

Sau thành công của ca khúc tiếng Pháp, nhiều phiên bản chuyển dịch khác lần lượt ra đời, kể cả tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Còn trong tiếng Việt, bài La Playa có ít nhất hai lời. Bài này từng được tác giả Phạm Duy phóng tác thành nhạc phẩm Dòng sông quê cũ do nhiều nghệ sĩ như Ngọc Lan, Kiều Nga hay Thanh Lan ghi âm lại. Lời Việt thứ nhì, theo một số nguồn ghi chú, là của tác giả David Hà, có tựa đề là Biển vắng Thiên đàng.

Bài hát La Playa ăn khách đến nỗi người Brazil nghĩ rằng ca khúc A Praia bằng tiếng Bồ Đào Nha là một giai điệu của xứ họ. Còn tại Puerto Rico hay Nam Mỹ, không ai tin rằng La Playa trong nguyên tác là một khúc đàn của một tác giả người Bỉ gốc Hà Lan. Theo dòng đời năm tháng, tay đàn Jo Van Wetter đã chìm dần vào quên lãng nhưng khúc nhạc dịu dàng mà ông đã soạn lại trở nên bất hủ, vượt thời gian.

nguồn: RFI
hình: net


13 nhận xét:

  1. Ô anh ơi! Anh thử kiểm tra nhà anh giúp em với: Mấy cái code em cop bên nhà anh về chèn hình ảnh, chèn video, icon thì vẫn dùng được mà cái vụ thay đổi màu chữ, cỡ chữ lại bị đơ nhỉ?

    Trả lờiXóa
    Trả lời

    1. [size=18][color=red]Có thể do đường truyền chậm nên các script nó ko kịp work thôi.[/color][/size]
      test

      Xóa
    2. [size="18"][color="red"]Có thể do đường truyền chậm nên các script nó ko kịp work thôi.[/color][/size]
      test lại. Ở trên thiếu dấu ''

      Xóa
    3. Nhưng mà nếu em bỏ code về icon hoặc dán ảnh, video ra thì lại code về đổi màu chữ lại được. Nói chung là có cái nọ thì mất cái kia. Hay anh thiết kế cho em bộ code mới đi...em năn nỉ nha :))

      Xóa
    4. Anh giới thiệu 4 cái code, ko biết em dùng code nào ? Như em nói thì có thể đoán em dùng code 1 or code 4 gì đấy. Dùng code nào cũng như nhau thôi. Anh hiện dùng code 1, đâu thấy trở ngại gì ?

      Em thử tự kiểm tra lại xem. Nếu ko được, cho anh địa chỉ blog, anh vào xem may ra mới biết vì sao code nó ko work trong blog em, từ đó mới sửa được.

      Xóa
    5. Giờ thì em hiểu rồi. Em chỉnh sửa lại nhà, sau đó khi cài lại em vừa cài code 4 nhưng lại giữ nguyên code 1 nên nó k làm việc rui. Em về khắc phục xem có đúng thế k. Nếu vẫn bị em sẽ giao tay hòm chia khoá nhờ anh sửa ạ

      Xóa
    6. ok, em xóa đi một cái. Chúng giành nhau uýnh lộn đấy.
      Một vợ nằm giường lèo, hai vợ nằm chèo queo .. :d

      Xóa
  2. Hic. Xoá rùi mà vẫn đơ anh ạ. Có lẽ em sẽ cài đặt lại toàn bộ. Anh cho em bộ code mấy trong 1 ấy nhé. Mail của em nà: Linhgiang_02@yahoo.com.vn
    Thanks!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Dzìa học lại lớp võ lòng phần IT, 2đ về chỗ! Hỏi hoài, không biết như ta khỏi hỏi!

      Xóa
    2. nội dung code 1 = code 4. Em cop nó vào một cái gadget html cho dễ, cop vào theme khó hơn. Em xem lại bài blogger 3 í. (gởi mail em nhận được lại phải xử lí, ko tiện bằng cop từ bài, dùng ngay)

      Xóa
    3. Mọi khi làm là được ngay Mít lắm gai ạ....lần này chỉnh sửa nhà xong thì lỗi hết mới akay chứ. Em làm ngay đây a K

      Xóa
    4. Hê hê Linh Giang tớ gác kím òi, hổng mần gì ráo trọi, qua mâm nhà Đại ca, Đại ca dọn gì tớ hạp tớ măm cái ấy, hổng hạp bỏ dzìa, dzậy thâu hà.
      Hic Đại ca cho em nói chiện với Linh Giang xíu nha, cảm ơn Đại ca!

      Xóa
    5. Xoá đi làm lại từ đầu, giờ thì ok rồi Mít. Tớ mà chủ định làm cái gì thì quyết tâm làm bằng được...mò mẫm mãi mới ra. Tối mai sẽ tranh thủ lục lọi nhà anh để cài cái code không cho tranh ảnh tràn ra ngoài comment nữa. Ngôi nhà đóng cửa chỉ mình tớ ra vào nhưng tớ luôn muốn nó lung linh cơ. :D

      Xóa
Mẹo Comment

Chú ý: chỉ cần dán link vào, không cần gõ thẻ khi post
Hình (file có đuôi jpg, jpeg, png, bmp, gif ),
Nhạc (file có đuôi mp3 hoặc từ trang web nhaccuatui),
Video (từ Youtube)

Đổi cỡ, màu chữ:
[color="red"][size="20"] chữ cỡ 20 màu đỏ [/size][/color]
(màu dùng mã hexa hoặc tiếng Anh: red, blue, green, violet, gold ..)
Giới thiệu link: <a href="link"> tên link </a>
Chữ đậm <b> chữ đậm</b>
Chữ nghiêng: <i> chữ nghiêng </i>

Chèn Yahoo smiley (click Chèn emoticons để xem phím tắt)
Đã thêm mấy smiley nhưng chưa rảnh thêm vào bảng chèn. Phím tắt:

:-/ bối rối ;) nháy mắt ;;) đá lông nheo
:"> thẹn :X yêu thế =(( tan nát cõi lòng

Chú ý Nếu nút Trả lời ko hoạt động, xin chịu khó lên thanh địa chỉ, gõ thêm vào cuối (ngay sau html) ?m=1 rồi nhấn Enter, nút Trả lời sẽ ok. (29/11/18)

Chèn Emoticons
:))
:D
:p
:)
:(
:-o
:-*
=))
:((
:-?
:-h
~o)
@};-
:D
[-X
=D>
*-:)
B-)
X(
:@)