Tam đa

Tam đa 三多 chỉ ba điều người ta thường mong có được nhiều, là phúc lộc thọ 福禄壽. 

Người xưa quan niệm phúc trước hết là có con trai nối dõi. Nên trong bộ tranh, tượng Tam Đa, Phúc được thể hiện thành một ông lão tay bế đứa trẻ. Ông Lộc thì bụng phệ mặc áo lục đội mũ cánh chuồn tay cầm cái như ý. Ông Thọ thì đầu hói trán u tay cầm quả đào tay chống gậy trên treo lủng lẳng cái hồ lô đựng tiên đan. 

Những người cầu tam đa không rõ có biết không, theo truyền thuyết Tàu ông Phúc con cháu đông đúc mà nhà nghèo khổ; ông Lộc là quan tham, của tiền như nước, nhưng không con cái, chết trong cô độc; còn ông Thọ sống trên trăm tuổi, ngồi khóc hết con đến cháu đến chắt chết trước mình. Thọ thế thì thọ làm chi? Nên người xưa từng than đa thọ đa nhục 多壽多辱, và khuyên 以德爲基 dĩ đức vi cơ lấy đức hạnh làm nền móng. Sống đức hạnh, phước ắt đến. Bản thân dù chưa kịp hưởng thì con cháu sẽ hưởng.
Mà thật ra, sống thiện lương ko ngoa ngoắt dối trá, lòng thoải mái, nhẹ nhàng, ko lo lắng buồn phiền; thế chẳng sướng quá còn gì, đòi chi nữa?

Tranh, tượng Tam Đa thấy nhiều nhà treo, bày. Ba chữ 福禄壽 cũng nhiều nhà làm hoành phi; đặc biệt dịp tết đến nhiều người xin chữ về treo  vừa là lời cầu mong năm mới, vừa hồng hồng đỏ đỏ vui mắt đẹp nhà.

Các câu dĩ đức vi cơ 以德爲基, dĩ đức vi bản 以德爲本 (đại ý là lấy đức làm nền móng, làm gốc) cũng thấy nhiều nơi làm hoành phi treo nhà, thường dưới dạng tỉnh lược 德爲基 hoặc 德爲本, hoặc tích đức cơ 積德基 tích chứa đức hạnh làm nền móng. 

Cũng thấy có nơi viết 維德之基 duy đức chi cơ, và được hiểu là giữ gìn đức hạnh làm nền móng. Thật ra đây là câu lấy từ Kinh Thư, Đại nhã: 溫溫恭人, 維德之基 Ôn ôn cung nhân, duy đức chi cơ, có nghĩa là Người ôn hòa cung kính, là nền tảng của đức hạnh.

Phần sau là giải nghĩa từng chữ, trích từ tập tài liệu dành cho người tự học chữ Hán.