Thơ Nguyên Sa

Tôi biết thơ Nguyên Sa khá muộn. Thời cấp 1 cấp 2, nếu đọc thơ thì chủ yếu là ngêu ngao những bài thơ đã được Hoài Thanh tuyển chọn trong tập Thi Nhân Việt Nam. Những câu thơ như

Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúc
Áo nàng xanh tôi mến lá sân trường
Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương
Tôi thay mực cho vừa màu áo tím

cũng có đọc có biết, nhưng chẳng thấy nó khác gì hơn gì những bài thơ của Xuân Diệu, Nguyễn Đình Thư .. và .. thua xa những bài thơ cuối chương mấy cuốn truyện Tàu .. Nên đời sau có thơ vịnh rằng ..:d

Cho đến năm học 11, dạy Văn là một cô giáo trẻ vừa mới ra trường.. Cô giáo nhưng người bé nhỏ, còn bé hơn vài bạn nữ trong lớp .. và đặc biệt cô quá xinh, giọng Bắc nhẹ và ngọt, tiếng cười thì trong vắt .. Đứa nào cũng mê, và chuyền tay nhau chép học thuộc lòng bài thơ của Nguyên Sa

Tôi trân trọng mời em dự chuyến tàu tình ái.
Trong một phút, một giây cuộc hành trình sẽ mở. Tôi mời em.
Trân trọng mời em cùng đi, cùng khai mạc cuộc đời.
Tôi mời em vứt bỏ lại đằng sau những kinh thành buồn bã với phong tục, thói lề, bạc vàng giả dối: muốn làm người yêu thì phải đổ Tú Tài.
Tôi mời em đi ngay. Không cần lấy vé. Không phải đợi chờ 
vì điều kiện du hành là những ngón tay lồng vào nhau và tâm hồn đừng đơn chiếc.

Hihi hồi ấy chưa đổ Tú tài, bài thơ quá hợp  ..  Cũng xin nói thêm là thời ấy, cuốn Vòng Tay Học Trò đang gây scandal ..

Và từ ấy, mới thấy thơ Nguyên Sa hay ..

Nhưng thôi hãy để nghe nhà phê bình Thụy Khuê phân tích thơ ông cho .. khỏe :d. Rồi đọc một số bài thơ của ông, đặc biệt xin giới thiệu một số bài thơ xuôi, vốn ít gặp ở nhiều tác giả khác .. Riêng các bài thơ đã được phổ nhạc sẽ dành cho một entry sau.
Ai không nghe thì có thể đọc theo link

Nguyên Sa - Thụy Khuê


đọc bài: Nguyên Sa - (Sóng Từ Trường)

Thơ Nguyên Sa

Bài thơ sau ông làm tặng người yêu, và sau đó đã được in lên thiệp cưới của hai người:

Nga

Hôm nay Nga buồn như một con chó ốm
Như con mèo ngái ngủ trên tay anh
Ðôi mắt cá ươn như sắp sửa se mình
Ðể anh giận sao chả là nước biển...

Tại sao Nga ơi, tại sao...
Ðôi mắt em nghẹn như sát từng lần vỏ hến
Hơi thở trùng như sợi chỉ không căng
Bước chân không đều như chiếc thưóc kẻ ai làm cong
Ai dám để ở ngoài mưa, ngoài nắng!

Nói cho anh đi, Nga ơi...
(em làm ơn chóng chóng)
Lại bên anh đi - bằng một lối rõ thật gần
Bằng một lối gần hơn con đường cong
Bằng một lối gần hơn con đường thẳng
Bằng đôi má hồng non, bằng mắt nhìn trinh trắng
Bằng những lời yêu mến tan trên đôi môi...

Và cười đi em ơi,
Cười như sáng hôm qua.
Như sáng hôm kia...
Cười đi em
Cười như những chiều đi học về
Em đố anh Paris có bao nhiêu đèn xanh đèn đỏ
Và anh đố em: Em có nhớ
Mỗi ngày bao nhiêu lần anh hôn em ?...

Cười đi em
Cười rõ thật nhiều đi em...
Rồi đố anh
Cho anh không kịp đếm
Cho anh tan trong niềm vui
Cho bao nhiêu ngọn đèn xanh, đèn đỏ thi nhau cười
Vì hai bàn tay chúng mình sát lại
(tay anh và tay em)
Nhớ hai dãy phố chạm vào nhau
Hai dãy phố chúng mình vẫn đi về
Em nhớ không ?...

Em nhớ không, đã có lần anh van em
Ðã có một lần lâu hơn cả ngày xưa
Em sợ thời gian buồn nhu mọt nhấm từng câu thơ
Em sợ thời gian ác như lửa thiêu từng thanh củi
Mắt e ngại như từng con chỉ rối
Em sợ những ngày trời nắng như hôm nay
Em sợ những đường tàu vướng víu như chỉ tay
Không dám chọn lấy một ga hò hẹn
Em nhớ không , anh đã van em
(và em còn van em như ngày xưa...)
Em đừng buồn như những chiếc lá tre khô
Em đừng buồn như những nóc nhà thờ không có tuổi
Anh van em đừng nhìn anh và đừng cười gượng gạo
Em đừng cười như ngọn bấc gần hao
Những nụ cười vướng trên đôi gò má xanh xao
Những nụ cười vướng trên mắt nhìn trắng đục
Ðừng để anh nhìn em rồi nghẹn ngào chớp mắt
Như hai vì sao le lói trong đêm sương mù
Ðừng để thời gian dầy như trăm vạn lớp chấn song thưa
Về xen giữa hai bàn tay sầu tủi!...

Em nhớ không , anh đã van em đừng buồn
Anh đã van em đừng để những nụ cười chắp nối
Mắt anh sẽ mờ vì những vết kim khâu
Và anh buồn, rồi lấy ai mà dỗ nhau
Lấy ai mà dỗ hai con chó ốm! ...

Em nhớ không cả một hôm trời mưa
Một hôm trời mưa tấm tức
Một hôm trời mưa không ướt cánh chuồn chuồn
Những hạt mưa không đan thành mắt áo len
Những hạt mưa không làm phai màu nước mắt
Em đã khóc, anh đã khóc và chúng mình đã khóc
Bước chân lê trên những hè phố không quen
Chúng mình đã khóc vì không được gần nhau như hai con chim
Chúng mình đã khóc vì không có tiền làm lễ cưóoi , lễ xin
Và em nhơ không , chúng mình đã hỏi nhau:
Tại sao phải làm lễ tơ hồng
Tại sao phaỉ nhờ người ta buộc chỉ vào chân
Khi tay em đã vòng ra đằng sau lưng anh
Khi tay anh đã vòng ra đằng sau lưng em
Người ta làm thế nào cắt được
Bốn bàn tay chim khuyên!...

Người ta làm thế nào cấm được chúng mình yêu nhau

Nếu anh không có tiền mua nhẫn đeo tay
Anh sẽ hôn đền em
Và anh bảo em soi gương
Nhìn vết môi anh trên má
Môi anh tròn lắm cơ
Tròn hơn cả chữ O
Tròn hơn cả chiếc nhẫn
Tròn hơn cả hai chiếc nhẫn đeo tay !...

Chúng mình lấy nhau
Cần gì phải ai hỏi
Cả anh cũng không cần phải hỏi anh
"Có bằng lòng lấy em?..."
Vì anh đã trả lời anh
Cũng như em trả lời em
Và cũng nghẹn ngào nước mắt !...

Và em sẽ cười phải không em
Em sẽ không buồn như một con chó ốm
Như con mèo ngái ngủ trên tay anh
Ðôi mắt cá ươn như sắp sửa se mình
Ðể anh giận sao chả là nước biển!...

Em sẽ cười phải không em
Vì không ai cấm được chúng mình yêu nhau!...
Không ai cấm được anh làm những câu thơ anh thích
Không ai cấm được anh làm cả bài thơ
Với một chữ N
Với một chữ G
Và với một chữ A
Người ta có thể đọc một câu, hai câu, hay cả ba
Người ta có thể không thích
(thì người ta không thích một mình)
Nhưng người ta không cấm được anh yêu bài thơ của anh

Bên nhà Ka có bài thơ Dòng Song Dòng Đời ghi của Nguyên Sa, nhưng tìm trên mạng chưa ra, nhà cũng có một tập thơ Nguyên Sa in trước 75, cũng chỉ thấy bài này.

Hãy Đưa Tôi Ra Bờ Sông

Hãy đưa tôi ra bờ sông
Ðể tôi nhìn cho rõ
Tôi nhìn giòng nước chảy
Tôi nhìn tôi bơ vơ
Nhìn bờ sông tìm bờ sông bên kia
Khi lòng sông gặp biển

Hãy đưa tôi ra bờ sông
Ðể tôi nhìn tôi hò hẹn
Rồi tôi rủ tôi quên
Quên giòng nước chảy
Quên thời gian trôi
Bằng bước chân giòng sông
Không để lại gì trên cát

Tôi rủ tôi quên
Cả giòng sông trôi
Bằng bước chân phù sa
Không để lại gì

Trừ một người bơ vơ
Ðã xây nhà bên bờ sông đất lở ...

Bài sau nhớ hình như đã được phổ nhạc, nhưng gúc không ra, nên post luôn ..

Năm Ngón Tay

Năm ngón tay
Trên bàn tay năm ngón
Có ngón dài, ngón ngắn
Có ngón chỉ đường đi
Có ngón tay đeo nhẫn
Ngón tay tô môi
Ngón tay đánh phấn
Ngón tay chải đầu
Ngón tay đếm tiền
Ngón tay lái xe
Ngón tay thử coócxê
Ngón tay cài khuy áo

Em còn ngón tay nào
Để giữ lấy tay anh?

Sau đây là một vài bài thơ xuôi của ông ..

Mời

Tôi trân trọng mời em dự chuyến tàu tình ái.

Trong một phút, một giây cuộc hành trình sẽ mở. Tôi mời em.
Trân trọng mời em cùng đi, cùng khai mạc cuộc đời.

Tôi mời em vứt bỏ lại đằng sau những kinh thành buồn bã với phong tục, thói lề, bạc vàng giả dối: muốn làm người yêu thì phải đổ Tú Tài.

Tôi mời em đi ngay. Không cần lấy vé. Không phải đợi chờ vì điều kiện du hành là những ngón tay lồng vào nhau và tâm hồn đừng đơn chiếc.

Còn nếu cần thì tôi sẽ làm người bán vé. Nhưng tôi sẽ không quên làm người đồng hành duy nhất để đưa em đi. Và tôi sẽ làm người lái tàu để không ai được dự phần vào câu chuyện đôi ta.

Vé có thể là những lá thư xanh. Tàu là gian nhà rất nhỏ.
Nhưng mỗi ga chắc chắn sẽ là những chiếc hôn nồng cháy cuộc đời.

Tôi mời em đi ngay.
Em có thể đến đây với đôi giầy cao gót để tưởng mình em vóc hạc. Nhưng nếu em vội vã thì em cứ đi chân không. Tôi sẽ bọc mười đầu ngón chân với tất cả linh hồn say đắm yêu em.

Em có thể tô môi son rất đỏ như khi đi dự một dạ yến tưng bừng.
Em có thể để phấn hồng trên má, trên màu áo những vòng kim tuyến kết hoa đăng.
Nhưng nếu vội vàng mà em để vành môi tái nhợt, mớ tóc bù tung.
Thì có hại gì đâu em ?
Cuộc hành trình sẽ khởi vào đêm khuya. Tôi không nhìn thấy má hồng non vì còn mải mê với tất cả em tràn đầy trong đáy mắt.

Tôi cũng đi rất vội vàng. Hành lý chỉ mang theo một vòng tay để ôm em, đôi mắt say sưa để thì thầm nói chuyện và đôi môi để kết hoa đám cưới trên vừng trán diụ hiền.

Em đến ngay đi

Ðể tất cả gò má em ấp trên bàn tay tôi xóa hết những đường chỉ tay gian khổ.
Em đến ngay đi

Em đến ngay cho cuộc hành trình được mở Gió được nổi lên từ mớ tóc phiêu bồng, thuyền dong thả từ đường môi óng ả. Và ngực căng buồm, mắt trông tìm vội vã:

Tôi đi vào kiều diễm của thân em.

Ngỏ Ý

Tôi giữ em lại trên một hè phố đông người. Em đừng ngần ngại. Tôi bảo rằng: tôi yêu em .

Tôi nói không thẹn thùng, không đắn đo, dò xét. Bởi vì em ơi tôi không phải là gã lái buôn hỏi giá hàng trong một buổi chợ chiều hỗn loạn. Cũng không phải là người thư ký già ngồi mân mê vài chiếc đanh ghim, và mưu toan làm chủ sự .

Tôi không thể làm một ngọn đèn xanh, đèn đỏ, làm người cảnh sát đứng ở công trường mà chỉ cho lòng tôi vào con đường định hướng .

Tôi phải nói với em rất nhanh như một cánh đại bàng vút lên trời cao vì em ơi, cuộc đời sẽ trôi qua thấm thoắt,

Một phút trì hoãn, đợi chờ thì lập tức trên cánh đồng bát ngát của cuộc đời, tôi sẽ bị biến thành một gã phế binh ngồi khóc rưng rưng. Những giọt nước mắt rỏ xuống bội tinh hoen rỉ ố vàng .

Vâng, tôi khóc và nước mắt sẽ tan thành máu nhỏ .

Tôi sẽ bị lưu đầy nằm gối đầu trên hỏa diệm sơn để sức lửa thời gian nấu thân thể tôi thành một loài từ thạch .

Tôi yêu em. Và tôi chỉ van em cho được nói yêu em. Em đừng đi ngay dù trên đường đi ngựa xe mắc cửi .

Cho tôi nói ngay. Nếu không tôi sẽ phải đi tìm tôi như một thân ngựa cuồng điên chạy trên đường hoàng hôn đuổi theo một bóng mặt trời đang khuất núi .

Tôi phải nói ngay bởi vì tôi không thể dấu tình yêu như biển cả sau một cơn giông to bão lớn cất trên bờ cát trắng những thây ma .

Đợi đến ngày mai tôi e sợ rằng đời sẽ bổ tôi làm phu lục lộ đi đo sự già nua của tâm hồn mình bằng mớ tóc bù tung, đôi mắt quầng thâm của những người yêu đi lấy chồng rồi sinh con đẻ cái .

Cho tôi nói ngay .

Đến ngày mai hơi thở cũng ẩm tanh mùi tội lỗi. Tôi sẽ phải gục đầu tưởng niệm hương thơm mùi sữa mẹ và chất mặn nồng của những giọt nước mắt đầu tiên .

Ánh sáng sẽ mờ hoen. Tôi sẽ nhìn cuộc đời bằng đôi mắt tử thi .

Và em ơi, cả tôi, cả cuộc đời con đường đi và mớ tóc dài thơm sẽ biến thành ảo ảnh.

Đêm Mưa

Tôi đợi em ở một góc công trường. Ðằng sau lưng tôi: một giòng sông chảy quanh co. Trước mặt: con đường nhựa đen chảy dài về xa bóng mưa rơi thấp thoáng.

Tôi đợi em từ 8 giờ. Bây giờ đã 9. Có lẽ đã 9 giờ 5 phút.

Tôi không đếm thời gian bằng đôi mắt say mê của người biển lận đếm bạc vàng rồi cất vào tủ sắt. Nhưng chắc em biết rằng thời gian đợi chờ - đợi chờ một người yêu - bao giờ cũng trôi qua rất chậm.

Tôi đứng hỏi thầm. Em đến hay không đến ?

Tôi mong rằng em sẽ đến nhưng cũng chắc là không.

Dù em đến hay không, tôi muốn bảo thầm em: hãy giữ lấy thời gian mà suy tính - dù trong buổi đợi chờ tôi đứng giữa đêm mưa

Em hãy suy tính cho khôn ngoan. Bởi vì một khi ra nẻo đường hò hẹn em sẽ phải để lại đằng sau lưng những mái nhà cong vút, những mui xe lóng lánh mưa rơi.

Tôi sẽ đưa em đi vào con đường xa thẳm.

Tôi sẽ đưa em đi trên những bờ sông. Không có thuyền, không có xe. Chỉ có những ngón tay yêu đương lồng vào nhau tìm phương hướng.

Tôi sẽ chỉ đem lại được cho em một cuộc đời đạm bạc: tôi chỉ biết ôm tóc em trong mưa để uống từng giọt nước và nói cùng em những lời đắm đuối đầy thơ.

Phải, tôi sẽ ôm mái tóc dài đen ướt đẫm bằng bàn tay của người chết đuối níu lấy mảng thuyền lướt đi trong bóng tối đêm khuya.

Và sẽ tìm trong mắt em những nụ cười say đắm. Những nụ cười có sức đám say mở rộng chân trời và nguồn sống vô biên.

Còn nếu như em không đến? Em không đến tôi cũng chả dám giận hờn em.

Em hãy ở lại nhà. Ðóng chặt cửa sổ kẻo mưa hiu hắt. Kéo chăn chùm kín cổ kẻo gíó lùa về lạnh những giấc mơ êm.

Em hãy ở lại nhà. Tôi không dám giận hờn em.

Tôi lại ra đi. Sáng ngày mai tôi lại ngửa mặt lên trời cao nhìn vầng thái dương đỏ lửa chói mắt thế nhân.

Tôi lại đi thẳng vào cuộc đời nghiêng ngửa.

Tôi lại đàn cho lòng tôi hát dịu lời ca. Rồi những đêm khuya nhớ em tôi đàn to, hát to gọi cuồng phong về điều khiển trăm cây làm vũ điệu.

Và nếu đến một ngày không còn ai dám hò hẹn trên bờ sông tôi sẽ đốt đuốc đứng bên bờ Ngân Hà
để Chức Nữ Ngưu Lang nhìn rõ mắt nhau qua đôi bờ sông tình tự.

Những ngôi sao rụng : tôi sẽ nhặt từng ngôi sao rụng. Trăm ngôi sao tôi kết lại một vòng sao. Ðể những đêm tối trời tôi trốn về đặt trên mộ người trinh nữ yêu thơ mà cũng phải giã từ nhân thế.

Còn những bài thơ tình của chúng mình xưa cũ tôi sẽ chôn kín dưới những gốc hoàng lan để mai sau những người con gái hẹn hò mà e ngại đường xa ngồi nghe gió hiu hiu của lòng mình rung động.

Em sẽ đến hay em không đến ? Tôi sẽ đợi trong mưa mà không giận hờn trách móc em đâu.

Tôi không trách em bởi vì không thể trách người đời không biết nghe âm thanh của đá chuyển mình, mây vần vũ và bóng tối đổ mồ hôi rồi cứ nhìn những tâm hồn thi sĩ bằng những đôi mắt vô cùng ngơ ngác , láo lơ.

Em không đến thì tôi lại đi. Tôi sẽ cười vang và nghe núi vọng tiếng cười vang.

Tôi sẽ đến trên bờ đại dương xanh để soi gương và cũng để biết rằng: Tôi dám chạy ngược chiều mây bay vì tóc tôi là một bầu trời lồng lộng.

Phải, em không đến thì tôi lại đi. Nhưng còn một phút một giây chờ đợi trong mưa tôi vẫn hỏi thầm âu yếm:
Em có đến không? Em có đến với cuộc đời ?

Gọi Em

tặng Ðỗ Long Vân

Một buổi sáng tỉnh dậy không thấy em tôi chạy ra cửa sổ gọi tên em rất to. Những tiếng kêu thất thanh vang trên hè phố.
Tôi nghĩ thầm: nếu còn làm vua ở một triều đình thịnh trị thời xưa tôi sẽ không ngại ngần mặc mũ áo cân đai đứng giữa cửa thành bắc loa mời em về làm hoàng hậu.
Tôi bảo rằng: em phải về ngay. Nếu em là gió tôi sẽ làm trăng. Em là trăng tôi sẽ là mây Nếu em là mây, tôi sẽ làm gió thổi. Còn nếu em là chân trời xa tôi sẽ làm cánh chim bằng rong ruổi. Em là mặt trời thì ở trên đường xích đạo tôi sẽ muôn đời làm một kiếp hướng dương.
Tôi bảo rằng : em phải về ngay, Nếu e ngại tâm hồn còn bé dại, tôi sẽ hoá thân làm một cậu bé học trò không bao giờ thuộc bài vì mải mê đọc tên người yêu từ sáng đến chiều, từ đêm đến sáng.
Thiên hạ sẽ thái bình. Ðời sẽ giải chiếu hoa cho trăm vạn hùng binh ngồi đánh cờ chiếu tướng
Ðời sẽ thiết lập những kỳ thi có đủ phép tắc trường quy. Tôi được tước phong chủ hội đồng kiêm giám khảo và bao nhiêu người ứng thi đều trúng tuyển hạng ưu.
Tôi không còn nằm mơ ngồi câu cá bên bờ sông Ngân nước trong vời vợi suốt cả tháng bảy trời mưa và linh hồn tôi chết đuối. Tôi cũng không còn phải âm mưu làm một cuộc cách mạng dài vô hạn để nhuộm màu cờ vũ trụ bằng màu tóc em, còn bao nhiêu đại lộ, công trường tôi không phải hạ hết biển đề tên phố mà viết lên: hỡi người yêu, tôi chờ đợi !
Tôi cũng không phải hỏi rừng, để rừng bảo hỏi cây. Cây khuyên hỏi lá. Lá bảo hỏi chim muông. Tôi nhìn quanh tôi những cánh quạ đen cười riễu cợt.
Tôi không phải ước ao lên sơn lâm là một loài thảo khấu cướp của khách vãng lai những bức thư tình đem lên núi cao đọc to cho giun dế nghe để chia nỗi niềm cô độc.
Tôi cũng không phải bỏ trốn - như sáng hôm nay - ra giữa trùng dương để làm một gã thủy thủ già lái tầu theo kim chỉ nam mà chỉ thấy toàn rượu ngọt.