Ngẫu thành. Nguyễn Trãi

 

偶成 
世上黃粱一夢餘，
覺來萬事總成虛。
如今只愛山中住，
結屋花邊讀舊書。
阮廌

Âm

Thế thượng hoàng lương nhất mộng dư,
Giác lai vạn sự tổng thành hư.
Như kim chỉ ái sơn trung trú,
Kết ốc hoa biên độc cựu thư.

Nghĩa

Cuộc đời chỉ là một giấc mộng hoàng lương,
Tỉnh ra thấy vạn sự đều hư huyễn.
Như nay chỉ thích ở trong núi,
Làm nhà bên luống hoa mà đọc sách xưa.

Tạm dịch

Cuộc đời như một giấc mơ trưa,
Tỉnh dậy thảy đều chuyện vẩn vơ.
Nay chỉ thích vào trong núi ở,
Cất lều bên suối đọc thơ xưa.

Giản thể.

世上黄粱一梦余，觉来万事总成虚。
如今只爱山中住，结屋花边读旧书。

Chú

-          世上 (thế thượng): Trên đời, cuộc sống thế gian.

-          黃粱 Hoàng lương: Kê vàng. Xưa có anh chàng hỏng thi, ghé vào quán ăn bữa trưa. Trong lúc chờ ăn, anh chàng thiếp đi. Trong mơ thấy mình thi đỗ làm quan, sự nghiệp hiển hách vợ đẹp con ngoan. Sau vì dâng sớ đàn hặc nịnh quan nên bị tù tội đói khát. Anh chàng tỉnh giấc, thấy nồi cháo kê còn chưa chín. “Hoàng lương” hay “mộng hoàng lương” tượng trưng cho giấc mộng hoang đường, không thực tế.

-          一夢餘 (nhất mộng dư): Còn sót lại một giấc mộng, tức là mọi thứ đã trôi qua, chỉ còn tàn dư của mộng tưởng.

-          覺來 (giác lai): Tỉnh dậy.

-          萬事 (vạn sự): Muôn sự, mọi chuyện trong đời.

-          總成虛 (tổng thành hư): Cuối cùng đều là hư không.

-          如今 (như kim): Ngày nay, hiện tại.

-          只愛 (chỉ ái): Chỉ yêu thích, chỉ muốn.

-          山中住 (sơn trung trú): Sống trong núi, ẩn cư ở nơi núi rừng.

-          結屋 (kết ốc): Lập nhà, dựng nhà.

-          花邊 (hoa biên): Bên cạnh hoa, tức là nơi có cảnh thiên nhiên đẹp.

-          讀舊書 (độc cựu thư): Đọc sách cũ, ám chỉ những tác phẩm kinh điển hoặc sách mà tác giả từng yêu thích.

Tranh Đặng Can