1/9/13

Nguyễn Ánh 9

nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9
Tuần vừa qua nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 làm dư luận dậy sóng khi bài phỏng vấn ông xuất hiện, trong đó ông thẳng thừng chê một số ngôi sao đang hot của làng nhạc Việt.
Với một ông già hiền lành ít nói gần đất xa trời như ông, bỗng dưng trở thành hot boy :-D chắc chỉ khiến ông mệt mỏi. Sự việc dù sao cũng đã kết thúc, tương đối có hậu - ít nhất là những gì gì người ta nhìn được từ bên ngoài ..

Nguyễn Ánh 9 tên thật là Nguyễn Đình Ánh, sinh 1940 tại tỉnh Phan Rang, bé sống với gia đình ở Nha Trang, năm 11 tuổi thì vào Sài Gòn, đến 14 tuổi bị bố đưa lên Đà Lạt, xa cây dương cầm để hi vọng ông chuyên tâm vào việc học..

Mời nge bài phỏng vấn do Thy Nga (RFA) thực hiện từ 7/2007 để nghe ông tâm sự chút về chuyện đời chuyện nhạc của ông ...

Tâm tình nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 - Thy Nga


Tâm tình nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 tiếp theo


Đọc bài

Thy Nga, phóng viên đài RFA


Nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 từng nói trong một cuộc phỏng vấn là tiếng đàn lời hát giúp ông nói lên những điều thầm kín từ nội tâm. Thật thế, qua những giòng nhạc, qua ngón đàn đầy chất nghệ sĩ, Nguyễn Ánh 9 đã làm cho người nghe rung cảm theo tâm tình của ông.  Dàn trải trên phím đàn, dường như có hình ảnh chiều mưa, và man mác nỗi buồn về mối tình xa xưa

Từ hải ngoại, những người yêu nhạc Nguyễn Ánh 9 đã vui mừng khi thấy lại ông sau thời gian dài không biết tin gì về nhạc sĩ này. Sau biến cố tháng Tư 1975, ông ở lại trong nước, đến năm 94 mới được dịp sang Pháp (là do Hội Từ thiện Pháp mời qua viết nhạc nền cho bộ phim về trẻ em vùng đồng bằng sông Cửu Long), và tới năm 2001 thì sang thăm bạn bè ở Mỹ.

Chuyến mới đây là vào tháng 6 năm ngoái, Nguyễn Ánh 9 được trung tâm Thúy Nga mời sang Mỹ thâu trong chương trình Paris by Night 83. Và sinh hoạt mới nhất là ông mở cho mình chỗ diễn.

Nhạc sĩ tên thật là Nguyễn đình Ánh chào đời tại Phan Rang Từ nhỏ, đã yêu tiếng đàn Piano nên mượn những đĩa nhạc cổ điển về để nghe và tập. Khi lên Đà Lạt học Lycée Yersin thì ông kể lại cho Thy Nga nghe như sau:

“Tôi mê đàn quá thành ra tôi không học. Ba tôi mới tống cổ tôi vào nội trú trường trên đó, để tôi xa hẳn cái đàn piano ở nhà đi. Lên trên trường thì may mắn cũng có cái đàn thì tôi … những lúc mà người ta ra chơi thì tôi len lén vào trong phòng, tôi tập đàn.

Khi mà không có đàn, mình nhớ cây đàn quá thì không biết tập làm sao bây giờ? tôi mới lấy miếng carton ra, tôi vẽ cái clavier đàn lên trên carton để mà tập.”

Tự học nhạc như thế, cho đến khi gặp được người chỉ dạy, là nhạc sĩ Hoàng Nguyên. Rồi qua sự giới thiệu của nhạc sĩ này, anh được vào chương trình Tuổi Xanh của Đài Phát thanh Saigon và Đài Phát thanh Đà Lạt.

Sau khi đậu Tú tài Pháp, anh xuống Saigon theo học trường Đại học Khoa học. Tuy nhiên, hằng đêm, lại lẻn nhà để đến học hỏi ngón đàn của dương cầm thủ Bùi Quang Linh. Không được bao lâu thì cha anh ra “tối hậu thư: hoặc là học hành đàng hoàng, còn cứ theo đàn ca thì hãy ra khỏi nhà”.

Tuổi trẻ liều lĩnh cộng với nỗi đam mê âm nhạc, chàng trai dám bỏ nhà, đến làm ở phòng trà Anh Vũ, “ban ngày tập đàn, trưa ăn cơm bình dân, đêm ngủ lại đó”.

Bị gia đình ngoảnh mặt, rồi mất cả người yêu vì cô ấy vốn là con nhà nề nếp, không được phép tiếp tục gặp chàng lãng tử. Tuy vậy, cô vẫn dõi theo bước chân sự nghiệp của Nguyễn Ánh, và chính cô phát hiện ra là tên này gồm 9 mẫu tự, 9 lại là số hên. Từ đó, anh lấy nghệ danh là “Nguyễn Ánh 9” luôn, “nghe kêu như là Vua Louis 14 bên Tây vậy đó. Tuổi trẻ nổi máu tếu mà” anh kể lại

Rời nhà ra đi, mất cả người yêu … cái giá phải trả quá đắt nhưng biết làm sao, Nguyễn Ánh 9 nói rằng “Đối với tôi, Âm nhạc là hơi thở, không có Âm nhạc thì tôi không phải là chính mình nữa.”

Đó là vào năm 1960, anh làm ở phòng trà Anh Vũ, và dần trở nên nhạc công tại các nơi trình diễn ca nhạc của Saigon hoa lệ. Anh cho hay là chơi Piano tiến bộ nhiều là vào năm 20 tuổi, nhờ được nhận vào một ban nhạc người Philippin, được họ dạy nhạc Jazz.

Tháng 8 năm 1970, trong dịp cùng đi với nữ ca sĩ Khánh Ly sang Nhật Bản trình diễn tại hội chợ quốc tế Osaka, Nguyễn Ánh 9 đã, rất tình cờ viết nên nhạc bản “Không”. Trong cuộc phỏng vấn của Trung tâm Thúy Nga, ông thuật lại

“Khánh Ly có hỏi giỡn tôi “Có yêu cô ấy nữa không?”. Sẵn cây đàn guitar trên tay, tôi mới rải một hợp âm, hát lên “Không, không, tôi không còn yêu em nữa …” kế, đổi hợp âm rồi tôi làm một lèo luôn. Bài đó nổi tiếng một cách tôi không ngờ. Đó là cái sự may mắn tình cờ đến với tôi!”

Tuy nhiên, đến khi nhạc bản “Không” phát trên truyền hình số 9 qua giọng hát Elvis Phương thì mới làm cho mọi người ưa chuộng, và đưa tên tuổi Nguyễn Ánh 9 nổi lên.

Sự đón nhận nhiệt tình của người nghe nhạc, đem lại cho Nguyễn Ánh 9 cảm hứng mạnh mẽ để sáng tác liền tay những nhạc bản “Ai đưa em về”, “Một lời cuối cho em”, “Chia phôi”, “Không 2”, “Trọn kiếp đơn côi”, “Đêm tình yêu”, “Mùa Thu cánh nâu” phổ thơ Hoàng Nhu, “Tình khúc chiều mưa”, “Buồn ơi, chào mi”, …

Cùng thời gian ấy, Nguyễn Ánh 9 cộng tác với từ phòng trà này sang vũ trường khác …

Đến đây, Thy Nga xin tạm dừng chương trình. Kỳ tới, mời quý vị và các bạn nghe tiếp về nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 với lời ông thuật lại về cuộc sống sau biến cố tháng Tư 1975, sinh hoạt về sau này, và từ mới đây, ông bận bịu việc gì … Chào tạm biệt quý thính giả …

(tiếp)
“Không! tôi không còn, tôi không còn yêu em nữa …” tiếng kêu đau thương của con tim, lập lại nhiều lần như chối từ, như để cố quên.

Nguyễn Ánh 9 cố gắng vùi lấp mối tình bằng cách lao đầu làm việc. Thời gian cũng giúp cho anh tìm quên lãng. Tại một phòng trà, Nguyễn Ánh 9 gặp gỡ cô nghệ sĩ nhảy thiết hài, là người nữ đầu tiên về môn này ở nước mình. Tính tình hiền lành của cô khiến chàng nhạc sĩ lang bạt cảm mến, và muốn tìm đến bến an bình.

“Gửi mùa Hạ cho hồn Thu lá úa Trao cuộc đời cho kiếp sống đi hoang Đêm tình yêu, nhịp bước võ vàng Anh gõ cửa tim, xin ngủ trọ một đêm …”

Khi ấy, với những nhạc bản nổi tiếng của mình, Nguyễn Ánh 9 đã có thể chứng minh với gia đình là sự quyết tâm đã đem lại điều mong muốn. Anh nhờ Mẹ năn nỉ với Bố cho trở lại gia đình, cũng như xin phép lấy vợ. Ông bố cũng xuôi lòng khi thấy con mình thành danh, được nhiều người hâm mộ. Và thế là chấm dứt 5 năm đi hoang, Nguyễn Ánh 9 lập gia đình vào năm 1965.

Sau này, Nguyễn Ánh 9 có lần thuật lại là sau khi cha mất, ông tìm thấy trong góc tủ của cha những bản nhạc mà ông đã viết. Thì ra, tuy buộc đứa con phải rời khỏi nhà vì không chịu học hành, nhưng người cha vẫn âm thầm theo dõi bước đi của con.

Biến cố tháng Tư 1975 xảy tới, Nguyễn Ánh 9 vốn không thích đi đâu xa, và nghĩ rằng mình chỉ là một nhạc công, nên ở lại. Hoàn cảnh hồi đó như thế nào? ông thuật lại

“Lúc đó đi đàn thì phải có đàn. Lúc đó xài đàn Organ mà chúng tôi đâu có tiền mua đàn Org! Đã vậy, phải đi làm ở tỉnh chứ ở thành phố thì thời gian đó, chỉ có những đoàn ca nhạc của Nhà nước mà thôi. Chúng tôi lúc đó thì con cái còn nhỏ, không thể nào mà đi theo cha mẹ đi mấy cái tỉnh, không có thời giờ đi học. Chúng tôi phải về thành phố để cho các cháu đi học.”

Đi tỉnh, như Nguyễn Ánh 9 vừa nói, là đi diễn với đoàn văn nghệ của Duy Khánh cùng với nhạc sĩ Quốc Dũng. Trở lại Saigon, vợ chồng ông xin làm tại Xa cảng miền Tây.

“ Ở bến xe, vợ tôi đi bán vé, tôi thì làm kiểm soát.”

Cũng may là Xa Cảng có đội văn nghệ phục vụ công nhân, thành ra ông vẫn nuôi dưỡng được tình yêu âm nhạc. Đến năm 1978 thì nghỉ làm tại Xa cảng. Sau đó, có lúc, ông mở lớp dạy dương cầm, xoay sở mọi cách để kiếm sống.

“ Khi mà có những tiệm ăn mở ra, rồi có ca nhạc phục vụ trong nhà hàng ăn thì tôi lại có được cái cơ hội đi đàn trở lại.”

Qua thập niên 90, tức là sau 16 năm không sáng tác được gì, Nguyễn Ánh 9 viết một số nhạc bản nữa như “Tình yêu đến trong giã từ”, “Cho người tình xa”, “Cô đơn”

“Cô đơn” nhạc bản mà Nguyễn Ánh 9 trân quý nhất, ông viết cho riêng mình, để nói lên nỗi đam mê âm nhạc của mình. Ông tâm sự rằng Không như mọi người nghĩ, “cô đơn” đây không phải là chuyện tình cảm giữa nam và nữ, mà là nỗi cô đơn trên đường nghệ thuật. Nhạc sĩ cần có người cảm nhận được tác phẩm của mình để thể hiện như ý. Ngược lại, ca sĩ cũng cần có người đệm đàn, sao cho trình bày được trọn vẹn để đưa tác phẩm nghệ thuật ấy đến với người nghe.

Chỉ sáng tác khi có cảm xúc vì thế, nhạc bản của ông không nhiều. Tuy nhiên, trong số khoảng 30 bài, rất nhiều nhạc bản được người nghe, từ thế hệ trước tới ngày nay, yêu thích.

Nguyễn Ánh 9 cũng tham gia một số chương trình hòa tấu, các đêm nhạc, và được mời viết nhạc nền cho các phim “Mảnh tình nghiệt ngã”, “Mênh mông tình buồn”. Về cuộc sống gia đình, ông tâm sự:

“Tôi biết rằng trong cái niềm đam mê âm nhạc của tôi, nhiều khi mình cũng bỏ bê quên vợ con đi. Tôi ví tôi như là cái con thuyền, rời bỏ bến sông đi ra chơi cùng biển rộng. Đến khi bị sóng gió vùi dập, mới trở về lại bến xưa thì bến vẫn mong chờ, vợ tôi vẫn thương yêu tôi, và tất cả những cái lỗi của tôi, đều bỏ qua hết.

Khi mà tôi hiểu ra được những điều đó thì vợ tôi nhận những lời xin lỗi đó. Và 42 năm sau - chúng tôi lấy nhau được 42 năm rồi - chúng tôi vẫn chia sẻ với nhau những vui buồn. Tôi nghĩ rằng khi chúng tôi được hạnh phúc như thế đó, có nghĩa rằng chúng tôi tin yêu lẫn nhau, và biết nhường nhịn nhau.”

Tới năm 2001, sau hàng bốn chục năm, đêm đêm đi đánh đàn, Nguyễn Ánh 9 có ý định giải nghệ, ông nghỉ để thời giờ đi thăm bạn bè trong nước và ở bên Mỹ. Kỷ niệm từ các chuyến đi ấy, ông nói

“Rất nhiều kỷ niệm. Nhớ nhất là gặp được một số anh em nghệ sĩ cũ, rồi một số anh em nghệ sĩ mới, lớp trẻ bây giờ, và đồng thời, tôi được gặp mặt những người đã yêu thích dòng nhạc Nguyễn Ánh 9. Tôi rất cảm động.

Lòng yêu mến của bạn bè, của khán giả. Có nhiều người nói “Tôi nghe nhạc của anh nhiều lắm mà bây giờ, mới biết mặt anh!” Thật ra thì người nhạc sĩ sáng tác, ít khi được người ta biết mặt, chỉ biết tên thôi.”

Nhưng rồi … nhớ cảnh trình diễn quá, ông phải trở lại đàn. Dạo này thì người ta thấy ông mở phòng trà. Ông kể là mặc dù lỗ, phải đắp tiền từ việc đánh đàn ở các nơi khác nhưng được cái là vui, có chỗ diễn cho riêng mình.

“Sinh hoạt hiện nay của tôi là vẫn đi đàn mỗi đêm tại khách sạn Sofitel từ 6 giờ đến 8 giờ. Xong rồi qua chỗ Phòng trà “Tiếng dương cầm” của tôi. Là để có cái chỗ mà chơi nhạc, loại nhạc tiền chiến. Có cái điểm để gặp gỡ bạn bè. Một cái phòng trà nho nhỏ thôi! Tôi gọi đó là Phòng trà “Tiếng dương cầm” vì tôi là một nhạc sĩ đàn dương cầm mà.

Ngoài tôi ra, thì có ban nhạc gồm những người bạn nhạc công hồi xưa cùng làm chung với tôi, thì bây giờ họ đi làm lại với tôi. Ca sĩ thì không phải các ca sĩ “sao” đâu! Phòng trà nhỏ mà. Chỉ có những ca sĩ bình thường, và tôi sử dụng những ca sĩ trẻ, vừa đi học vừa đi làm. Họ cũng muốn có cái thu nhập để mà tiếp tục đi học.”

“Tiếng hát lạc loài” thâu từ một buổi trình diễn trong dịp ra hải ngoại, do chính tác giả Nguyễn Ánh 9 đàn và hát. “Tiếng hát lạc loài” kết thúc chương trình về người nhạc sĩ này … Thy Nga chào tạm biệt quý thính giả
© 2007 Radio Free Asia


Trong suốt hơn 50 năm làm âm nhạc, Nguyễn Ánh 9 chỉ cho ra đời khoảng 30 ca khúc, nhưng cũng đã tạo nên một dòng nhạc riêng, lãng mạn mà sâu lắng .. Mời nghe một số ca khúc của Nguyễn Ánh 9.


Còn đây là bài phỏng vấn hôm 31/8/2013 của Thụy My (RFI). Chuyện qua rồi, lưu lại làm tài liệu

Nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 : Tôi chỉ mong dòng nhạc tử tế được hát một cách tử tế - Thụy My


Đọc bài

Vừa qua dư luận đã dậy sóng trước việc nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, khi trả lời một tờ báo mạng đã có những nhận xét thẳng thắn về một số ca sĩ nổi tiếng tại Việt Nam hiện nay. Một ca sĩ bị chạm tự ái đã phản bác mạnh mẽ. Nhưng điều đáng chú ý là sau đó trên báo chí chính thức cũng như trên các mạng xã hội, hầu hết là những tiếng nói ủng hộ những lời nói chân thành của người nhạc sĩ đã có nhiều năm trong nghề, trong khi các ca sĩ được ông đề cập có lượng fan hết sức đông đảo.
RFI Việt ngữ đã đặt câu hỏi với nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 cách đây vài hôm, trong lúc các diễn đàn tràn ngập những bài viết về sự kiện này.

RFI : Kính chào nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, rất cảm ơn ông đã nhận lời trao đổi với RFI. Thưa nhạc sĩ, vì sao vừa rồi ông đã lên tiếng ?

Nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 : Đúng ra thì tôi là một nhạc sĩ sáng tác. Có những báo phỏng vấn là có một số ca sĩ hát bài như thế nào, cảm nghĩ của tôi về ca sĩ bây giờ…Thì tôi cũng có nói là đứng trên phương diện cá nhân riêng tôi, có nhiều ca sĩ nổi tiếng, nhưng khi hát bài của tôi thì không diễn tả hết được bài hát, rồi lại hát bằng một phong cách khác, làm thay đổi hoàn toàn bài hát của tôi.

Cá nhân tôi là tác giả thì tôi có quyền bày tỏ nỗi niềm của tôi là tôi không thích, mặc dầu người đó có thể là một ngôi sao. Tôi đâu có chê họ hát dở, hay chê họ không có tài. Mỗi người có một cái tài riêng, có cái riêng của mình để mà có khách, có số lượng người hâm mộ, nhưng cá nhân tôi thì tôi không bằng lòng.

Khi tôi nói như vậy là trên vấn đề xây dựng, góp ý kiến. Tinh thần mà tôi nói đó, người viết báo viết hơi chệch một chút. Đặt cái tựa đó như là một hình thức tôi xúc phạm tới họ, tôi khinh rẻ họ chẳng hạn. Trong khi tôi không « chửi bới » ai hết, chỉ có lời nói chân thành của tôi mong là nếu là hát bài của tôi được đàng hoàng thì hát, còn nếu không hát được thì thôi. Chớ đừng có hát như vậy thì tội nghiệp cho bài hát của tôi, và tội nghiệp cho tôi nữa !

RFI : Vì sao, thưa nhạc sĩ ?

Tại vì tôi quan niệm rằng người ca sĩ là tác giả thứ hai, sau tác giả viết ra bài hát. Vì người ca sĩ đó chuyển tải những gì mà tác giả bài hát đã viết ra, để đưa tới công chúng. Xong rồi còn phải qua ban nhạc đệm nữa, phong cách đệm làm sao cho theo ý tứ bài hát. Chứ không phải một bài hát rất trữ tình, lãng mạn rồi tự nhiên chơi nhạc xập xình vào thì nó mất hết cái lãng mạn của bài hát đi.

Đồng thời mặc dầu giọng ca đó rất đẹp, rất là tốt, có học đàng hoàng, nhưng mà khi hát bài của tôi nhiều khi cường điệu quá, thì đâm ra cái trữ tình, cái dễ thương, cái tình cảm của bài hát không còn nữa. Tôi buồn thì tôi chỉ nói lên vấn đề đó thôi, để rồi nếu người ca sĩ hay những sao đó họ nghĩ lại chút xíu, họ hát bài tôi một cách tử tế hơn, một cách nghiêm chỉnh hơn. Còn hoặc là họ đừng hát thì tốt hơn.

Bài hát cũng như đứa con tinh thần của tôi vậy. Khi sanh nó ra được rồi thì ai cũng muốn con mình đẹp, khỏe, dễ thương. Rồi người ca sĩ mà dẫn nó ra giới thiệu với khán giả thì cho nó bận đồ tử tế một chút. Đừng có hoa hòe quá, tội nó. Tại vì nó đâu có biết gì đâu, cho nó bận cái gì thì nó bận cái đó, thành ra nhiều khi không thích hợp. Đeo bông tai hay vòng vàng vào đâm ra nó dị hợm đứa con tôi đi. Tôi chỉ mong nó trình làng với bà con sao cho đẹp mắt, dễ thương, để ai nấy yêu thương nó. Đó, tôi chỉ mong mỏi thế thôi.

Còn nếu mà anh không cho bận được áo đắt tiền thì thôi, để cho người khác bận cho hợp hơn, họ may đẹp hơn hay là vừa ý hơn, họ trang sức cho cái áo đẹp hơn. Tinh thần là như thế.

Nhưng rồi người viết báo lại viết khác, nhấn mạnh đến chỗ như là tôi thóa mạ những người ca sĩ đó, đâm ra hiểu lầm. Rồi từ sự hiểu lầm đó dẫn đến một giây phút nào đó mất bình tĩnh. Mấy người ca sĩ khác thì họ im lặng không nói, họ hiểu tôi. Tôi vốn là một nhạc sĩ nổi tiếng hiền lành, ít nói, mà tự nhiên giờ tôi nói một lần, tôi « phang » như vậy thì họ cũng hiểu là vì người viết bài chuyển tải không đúng những lời tôi nói.

Chỉ riêng có một người không hiểu điều đó. Hồi đầu tôi cũng buồn, tôi cũng bị sốc. Nhưng sau tôi nghĩ lại chắc đó là tuổi trẻ thành ra thôi, mình cũng thông cảm, nóng nảy là chuyện thường. Nếu chừng nào bình tâm nghĩ lại chắc cũng sẽ ghi nhận ý kiến của tôi thôi .

Tôi chỉ muốn cái đẹp cho tất cả mọi người, và người ca sĩ cũng thấy đó là cái đẹp. Tôi cũng mong là họ hát tử tế - dòng nhạc tử tế của tôi được người tử tế hát, cho những khán giả tử tế nghe. Tôi chỉ muốn thế thôi.

RFI : Nếu ca sĩ được coi là tác giả thứ hai như ông nói, đặt ví dụ như người ca sĩ đó nói rằng họ hiểu bài hát đó như vậy nên diễn đạt như họ hiểu thì ông thấy thế nào ?

Nếu mà họ lười thì tôi chỉ yêu cầu họ đừng có hát nữa – đừng hát bài đó nữa, tội nghiệp chú, thế thôi. Còn nếu họ tiếp tục hát như vậy thì nếu họ có khách, người nghe họ chắc cũng không « tử tế ». Có nhiều người chỉ cần biết là thần tượng của họ hát thôi, họ không biết đương hát bài gì nữa ! Họ chỉ hoan hô sự có mặt của thần tượng của họ thôi - thì đó lại là vấn đề khác rồi.

RFI : Hình như là bây giờ có nhiều giá trị giả tạo quá phải không thưa nhạc sĩ ?

Đương nhiên là tôi thấy cũng có những giá trị ảo. Giá trị thật sự là giá trị tồn tại mãi với thời gian. Còn giá trị ảo chỉ trong một giây phút nào đó thôi, rồi sẽ đi vào quên lãng. Thì đó, tùy theo người ca sĩ. Thời gian làm ngôi sao của họ rất ngắn, họ chỉ muốn rồi họ hưởng an nhàn, họ dư tiền dư bạc, họ về sống với nghề khác.

Còn những người nghệ sĩ thực thụ, tử tế, chẳng những sống với nghề mà họ còn yêu nghề của mình, coi đó là lẽ sống của đời họ. Họ đem tiếng hát phục vụ cho mọi người, nói lên tình cảm của mình. Đó là những người hát tử tế, những người ca sĩ biết yêu nghề của mình.

Và những người yêu nghề thì tôi nghĩ rằng vẫn còn đó, thành ra tôi không sợ những cái danh vọng ảo lấn lướt. Sự thật nó tồn tại mãi.

RFI : Có vẻ như làm ca sĩ bây giờ dễ hơn phải không ạ, trong khi thời trước mỗi ca sĩ đều có một phong cách rất riêng…

Đúng rồi. Tại vì hồi xưa thí dụ như Thái Thanh hát thì biết đó là giọng hát của Thái Thanh. Khánh Ly hay là Lệ Thu, Duy Trác, Tuấn Ngọc, Sĩ Phú…mỗi người đều có một giọng riêng của mình, nghe họ hát là biết ai hát ngay.

Còn bây giờ giới trẻ có nhiều người hát đóng khung vào một thứ, cũng cái kiểu hát đó, rồi hát không rõ lời. Người Việt Nam hát tiếng Việt mà giống như người ngoại quốc hát tiếng Việt vậy đó, mình hổng biết ai là ai hết. Có thể người này vắng, người kia thế cũng chẳng ai biết hết trơn. Thành ra không có dấu ấn cá nhân, mà đây chỉ là bắt chước với nhau tập thể thôi - tưởng người đó hát như thế là hay, bắt chước theo.

Trong nghệ thuật nếu mình bắt chước, tức nhiên là mình đã thua rồi, tại vì bản photocopy không bao giờ bằng bản gốc hết. Trong ca nhạc cũng vậy. Cứ đinh ninh là mình bắt chước « sao » thì sẽ được như « sao » – không phải vậy đâu !

Nhưng mà « sao » ở đây là « sao » thế nào ? Có những người tự nhận mình là ngôi sao. Có người được các cơ quan truyền thông báo chí tung hô lên, những người bầu sô tổ chức tự quảng cáo là sao này sao nọ, thét rồi họ tưởng họ là sao. Có những người hát hay thật, tuy không được tung hô, nhưng mà họ vẫn là sao. Sao trong lòng mọi người chứ không phải là sao trên sân khấu.

Tôi nghĩ mình hát không phải là mình kiếm cái « sao », mà mình hát cho tâm hồn mình, sống với cái nghề của mình - đem tiếng hát lời ca đến cho mọi người. Phải trân trọng, trau giồi, phải yêu nghề thì mới tiến triển trên con đường nghệ thuật. Và lúc nào cũng cố gắng rèn luyện mình, ngày mai phải hơn ngày hôm nay. Chứ nếu thành công xong mình đứng một chỗ rồi vênh vênh tự đắc, ngủ quên trên chiến thắng, thì đứng đó hoài thôi chứ không thể nào lên được nữa.

Nghệ thuật nó mênh mông lắm, không thể nào biết đâu là bờ bến, thì làm sao mình biết là mình đã đạt đỉnh cao của nghệ thuật được ? Đó là vô cùng khó, và cả một đời người chưa chắc đã đạt tới vinh quang của nghệ thuật.

RFI : Ông cũng có nhận xét là trước đây nhạc sĩ sáng tác vì cảm xúc, bây giờ thì không ít người viết theo đơn đặt hàng…

Nhiều khi mình cũng phải thông cảm như thế này. Nhạc sĩ xứ nào không biết, chứ ở Việt Nam mình nghèo lắm. Nhạc sĩ viết lên tâm tư mình thôi. Ngoài ra có những người viết theo đơn đặt hàng, tại vì họ cần sống chứ.

Rồi khi họ viết được một, hai bài thì thấy kiếm tiền sao dễ quá, đồng tiền làm cho họ quên đi cái bổn phận thiêng liêng của mình là sáng tác. Bây giờ họ sáng tác không phải cho mọi người mà sáng tác cho một, hai người nào đó. Nếu vì cái chung thì luôn tốt hơn vì cái riêng, phải không ?

RFI : Trong thị trường ca nhạc hiện nay, dường như giọng hát của ca sĩ không còn là quan trọng nhất, mà phải có những yếu tố khác như có vũ đoàn phụ họa chẳng hạn ?

Bây giờ thì theo « thời trang », mốt bây giờ ca sĩ hát thì phải có múa phụ họa phía sau. Nhưng không nên lạm dụng quá. Bài nào cũng như vậy đâm ra không còn ý nghĩa của phần múa đệm cho bài hát đó mà thành một thứ bắt buộc, thì không còn hay nữa.

Cũng như nếu món nào cũng bỏ ớt nhiều, cay quá làm sao người ta ăn nổi ? Phải tùy theo bài hát, tùy theo phối âm, tùy theo sân khấu để rồi kết hợp hay là không kết hợp với màn múa cho hay hơn. Chứ không phải là không biết màn múa đằng sau là cái gì, chỉ biết múa qua múa lại thấy đẹp thì thôi, hết, không để lại ấn tượng gì.

Đó là sự lạm dụng, riết rồi tập cho người ta nếu ca sĩ ra hát mà không có ban múa thì không phải « sao ». Làm cho con mắt khán giả quen với mấy cái đó, tưởng là hát thì phải có múa, hổng có thì họ la ó.

Đó là một hình thức – xin lỗi nói cũng hơi quá – mình giáo dục cho quần chúng đi xem thế nào là nghệ thuật. Điều đó là quan trọng, mà ít người để ý tới. Đối với người ca sĩ cũng vậy. Ca sĩ kia hát có ban múa mà tôi không có, bộ tôi dở hơn mấy người kia, không « có thớ » bằng mấy người kia ? Đừng có định kiến sai lệch như thế.

RFI : Phải chăng có những ca sĩ ỷ lại vào giọng hát tốt nên không quan tâm lắm đến tình cảm, đến cái hồn của bài hát ?

Đối với tôi, những ca sĩ hát mà tôi tâm đắc là những người ca sĩ hát bài tôi đúng với tinh thần của nó, với những gì tôi viết ra. Tôi không quan niệm ca sĩ « lớn » hay « nhỏ ». Ví dụ cô Thái Thanh hay Lệ Thu, Khánh Ly, Thanh Thúy…chẳng hạn thì các ca sĩ ấy cứ hát, nhưng còn có những ca sĩ hạng B, hạng C…

Nói là hạng B, C chứ thật ra phân hạng thì kỳ lắm. Họ không có may mắn như những người hạng A thôi. Họ vẫn hát hay, nhưng họ chưa có môi trường, chưa có dịp để xuất hiện trước công chúng, và không có ai đưa họ ra ánh sáng hết.

Nếu may mắn có một cơ hội lọt ra ngoài ánh sáng thì họ sẽ tỏa sáng. Nhưng họ vẫn âm thầm hát trong những chỗ nhỏ nhoi, những phòng trà, những quán nho nhỏ. Họ hát vẫn hay như thường. Mà tôi thấy phần đông những ca sĩ hát ở những chỗ nhỏ như thế là những người hát có hồn nhất.

RFI : Trong thời đại điện tử này, dù đã có kỹ thuật làm cho hay hơn nhưng có lẽ vẫn phải tôn trọng người sáng tác và khán giả ?

Tôi nghĩ rằng không riêng ở Việt Nam mà tại các nước khác trên thế giới - dòng nhạc cũ, dòng nhạc hồi xưa, lúc mà chưa có những cái văn minh hiện đại như bây giờ - người ta hát hay hơn nhiều lắm. Vì sao ? Bây giờ những gì hay đều là nhờ máy móc sửa chữa lại hết. Hồi xưa ca sĩ hát thật, ban nhạc chơi thật, và người viết hòa âm cũng thật luôn.

Bây giờ toàn là thâu bài hát thì chỉ cần hát qua một lần rồi máy tự động sửa, cao thấp tùy ý, trong veo hay trầm bổng là máy móc làm hết. Thì họ đâm ra lười biếng, và không lao động nghệ thuật nữa.

Làm sao mà kiếm ra được những Yves Montant, làm sao kiếm được những giọng ca như Edith Piaf, Jacqueline François, hay là Charles Aznavour ? Không ! Mất hết rồi, không còn nữa ! Kỹ thuật nó giết chết tình cảm đi.

Kỹ thuật là con dao hai lưỡi. Nếu mình không biết sử dụng, thì nó giết đi tình cảm con người. Nhưng nếu biết sử dụng, thì vẫn hát một cách tình cảm, cố gắng hát cho tốt. Trừ lúc nào bịnh, yếu quá thì mình cứu vớt bằng kỹ thuật.

Chứ còn thét rồi người ca sĩ ỷ y, thôi, tôi hát không tới thì lên tông. Nhạc sĩ đánh cái tông này khó quá không được, thôi thì cũng đẩy lên một cái. Đâu còn hay nữa đâu. Mà càng hiện đại chừng nào thì tâm hồn càng mất mát.

RFI : Thưa ông, cũng có dư luận cho rằng ông không việc gì phải nói lời xin lỗi ?

Tôi xin lỗi là tại vì thế này : tôi không muốn người ta hiểu lầm tôi. Ví dụ như tôi nói Đàm Vĩnh Hưng hát bài « Đưa em về », nếu mà hát như vậy thì ca sĩ gọi là hạng C, đi hát lót phòng trà cũng hát được. Tại vì những người mới hát thì muốn hát sao thì hát mà, đâu có biết gì đâu ; cũng như mấy người mới học đọc thì đọc tầm bậy tầm bạ vậy thôi. Hát như vậy thì đừng hát, đừng bắt tôi nghe đứa con tinh thần của tôi bị như thế.

Cũng như cô Thanh Lam hát bài “Cô đơn” của tôi. Bài này là một sự lắng đọng, một tình cảm nhẹ nhàng, đầy ăm ắp kỷ niệm trong đó, thì đừng có gào thét. Mặc dầu giọng Thanh Lam rất tốt, nhưng cách thể hiện của Thanh Lam không tốt. Khi tôi nói thế, Thanh Lam cũng hiểu được và có nói tiếng nào đâu. Riêng Đàm Vĩnh Hưng có lẽ còn trẻ, suy nghĩ nông cạn…

Tôi nghĩ rằng khi tôi nói ra, nếu coi đó là những lời phê bình, những gì tôi muốn gởi gấm thì tôi cám ơn. Còn nếu hiểu lầm đó là lời phỉ báng, thì tôi xin lỗi ! Nhưng mà tôi có quyền nói lên ý kiến của tôi - là tác giả của bài hát đó.

RFI : Có lẽ từ hôm đó đến giờ ông cũng rất mệt mỏi ?

Cái gì cũng có điểm đến, điểm đi và điểm dừng. Những việc gì đến thì nó đã đến rồi, và bây giờ cũng đã dừng rồi. Tôi chỉ muốn nói lại một lần chót những suy nghĩ của tôi, ý kiến cá nhân của riêng tôi. Người nào nghe thì tôi cám ơn, không nghe tôi cũng cám ơn. Chứ không phải tôi tự cho mình là một cây « đại thụ » như mấy nhà báo đã phong cho tôi.

Tôi sợ cái chữ « đại thụ » lắm, vì tôi đâu có là cái gì đâu ? Tự nhiên phong cho tôi như vậy, tôi mắc cỡ lắm ! Tôi chỉ là một người nhạc công bình thường thôi mà. Tôi chỉ nói ý kiến cá nhân của tôi, nếu ai hiểu được, thương tôi thì thương, còn ai ghét tôi thì tôi đành chịu .

Cũng nhờ vụ này mà tôi mới biết được là có nhiều người thương thật sự. Không phải vì tôi là nhạc sĩ nổi tiếng, hay vì tôi đàn hay, nhưng vì tôi là một người rất thành thật, và cởi mở, hòa đồng với tất cả mọi người. Không bao giờ muốn một người nào buồn hết, dầu người đó có sỉ vả hay mắng tôi thì tôi cũng cười trừ thôi.

Thì mình xui thôi, ngày nào người đó hiểu là được. Tôi vẫn tiếp tục coi những người đó là bạn đồng hành, không có gì phải trách móc, giận hờn.

RFI : Bữa giờ có thêm những ca sĩ nào phàn nàn, trách móc gì không thưa ông ?

Không, hổng có người nào hết. May quá !

RFI : Có lẽ đây cũng là một trong những sự kiện đáng nhớ trong cuộc đời làm nghệ thuật của ông ?

Đây có thể nói là lần duy nhất, và là một kỷ niệm rất là sâu sắc của tôi, để tập cho tôi bớt cái tánh nói thẳng đi. Vì nói thẳng nhiều khi sự thật mất lòng. Mà mình không nói thẳng thắn thì không được, khổ vậy đó ! Thì thôi đành chịu vậy chứ làm sao bây giờ, bản năng của mình trời sinh ra như thế rồi. Nếu có mang tiếng đi nữa thì cũng chấp nhận, đành mang tiếng thôi.

RFI : Xin rất cảm ơn nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 ở Thành phố Hồ Chí Minh đã vui lòng nhận trả lời phỏng vấn của RFI Việt ngữ.


Hai bài của Hoài Nam trong loạt bài 70 năm tình ca VN, phần viết về Nguyễn Ánh 9

Nguyễn Ánh 9.1


Nguyễn Ánh 9.2


5 nhận xét:

  1. Thích câu này, cái phong thái điềm đạm bao dung của bậc tiền bối: "Tôi nghĩ rằng khi tôi nói ra, nếu coi đó là những lời phê bình, những gì tôi muốn gởi gấm thì tôi cám ơn. Còn nếu hiểu lầm đó là lời phỉ báng, thì tôi xin lỗi!"

    Nói đúng ra thì trong thế hệ đương đại còn đang xuất hiện, nếu bảo là Nguyễn Ánh 9 không có khả năng phê bình âm nhạc, lại là dòng nhạc của chính mình, thì chắc thiên hạ cũng chẳng còn ai nữa.

    Em thì nghe nhạc của ông cũng nhiều lắm, nhưng lại không để ý tên tác giả mấy, cho đến mấy chục năm trước, vô tình nghe Đặng Lệ Quân hát "Không" bằng tiếng Nhật, lúc đó thấy bản này sao quen quá, nên mới lò dò đi tìm nguồn gốc, rồi mới phát hiện ra cơ man nào là những bài hát mình hay nghe đều có cùng tác giả là Nguyễn Ánh 9...

    Mãi đến tận sau này, coi chương trình Thúy Nga 83 thì mới nghe cặn kẽ câu chuyện về Đặng Lệ Quân và "Không". Bổ sung chủ đề của anh Khung K thêm một link về bản "Không" qua giọng ca Đặng Lệ Quân:

    http://youtu.be/ktgh6lWF5h8

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. tks bạn nhé. Nghe Đặng Lệ Quân hát dễ chịu thật.
      Elvis Phương nỗi tiếng với bài này, nhưng nói thật nge Elvis Phương hát mình thấy nó hơi .. kịch.

      Thời trước 1975, ở Nam, đây là một trong những bản nhạc hot. Bước vào quán cafe nào cũng thường nghe Elvis Phương gào từ dàn Akai mở hết công suất Không, tôi không còn yêu em nữa .. riết phát bực, hay đùa với bạn: Không yêu thì thôi, về nhà nằm cho khỏe, làm gì tới nhà người ta gào dữ vậy và sau đó thế nào cũng yêu cầu cô chủ quán hoặc đổi bài hoặc hạ volume :d.

      Nguyễn Ánh 9 không tạo thành hiện tượng như TCS hay Vũ Thành An, Lê Uyên Phương nhưng nhạc của ông vẫn có chổ đứng riêng, để người ta tìm tới mỗi khi lòng muốn buồn ơi chào mi ..

      Xóa
    2. Không riêng Elvis Phương, mà hình như ca sĩ nào hát bản Không thì cũng đều theo hướng đó. Không là tuyệt hẳn luôn, dứt khoát, mà mình nghe xong thì cũng không đọng lại gì luôn.

      Chẳng biết sao lại thế, nhưng thực sự thì vẫn thích cái "Không" của Lệ Quân nhất. Không nhưng vẫn chưa không, vẫn còn rất đầy... "Không, tôi không còn yêu em nữa...", nhưng lòng vẫn còn đang yêu nhiều lắm, ngay khi thốt lên câu ấy. Tự dối lòng, kiểu vậy. Chỉ thấy có mình Đặng Lệ Quân là chuyển tải cảm xúc theo hướng này. Dù mình chả hiểu tiếng Nhật, và Đặng Lệ Quân cũng chưa chắc hiểu nghĩa Việt của trọn bài Không. Hehe...

      Trong mấy chục bài của ông thì thường nghe nhất là Cô Đơn, qua giọng Sĩ Phú. Hà Trần hát rất hay, nhưng dường như cái cô đơn đó chưa đủ độ chín, chưa đủ trải nghiệm như Sĩ Phú, cái trải nghiệm của "cô đơn bơ vơ, tiếng hát lạc loài..."

      Xóa
    3. Mời bạn nge Sĩ Phú ca nhé (dùng Chrome nge dễ hơn)

      http://streamings.vietgiaitri.com/nghenhac/1334889007/31_vietgiaitri/%5B1337916706%5Dco%20don%20si%20phu.mp3

      Cô đơn - Sĩ Phú ca

      Xóa
    4. Cảm ơn anh. Nghe bản này lúc nửa đêm thật thấm đòn...

      Xóa
Mẹo Comment

Chú ý: chỉ cần dán link vào, không cần gõ thẻ khi post
Hình (file có đuôi jpg, jpeg, png, bmp, gif ),
Nhạc (file có đuôi mp3 hoặc từ trang web nhaccuatui),
Video (từ Youtube)

Đổi cỡ, màu chữ:
[color="red"][size="20"] chữ cỡ 20 màu đỏ [/size][/color]
(màu dùng mã hexa hoặc tiếng Anh: red, blue, green, violet, gold ..)
Giới thiệu link: <a href="link"> tên link </a>
Chữ đậm <b> chữ đậm</b>
Chữ nghiêng: <i> chữ nghiêng </i>

Chèn Yahoo smiley (click Chèn emoticons để xem phím tắt)
Đã thêm mấy smiley nhưng chưa rảnh thêm vào bảng chèn. Phím tắt:

:-/ bối rối ;) nháy mắt ;;) đá lông nheo
:"> thẹn :X yêu thế =(( tan nát cõi lòng

Chú ý Nếu nút Trả lời ko hoạt động, xin chịu khó lên thanh địa chỉ, gõ thêm vào cuối (ngay sau html) ?m=1 rồi nhấn Enter, nút Trả lời sẽ ok. (29/11/18)

Chèn Emoticons
:))
:D
:p
:)
:(
:-o
:-*
=))
:((
:-?
:-h
~o)
@};-
:D
[-X
=D>
*-:)
B-)
X(
:@)