Nghe một cô bé 7 tuổi hát xẩm Mục hạ vô nhân
Mục hạ vô nhân = dưới mắt không người, vốn để chỉ người chẳng coi ai ra gì, nhưng ở đây chơi chữ, để chỉ người mù. Ca từ bài hát lấy từ bài thơ được cho là của cụ tam nguyên Yên Đổ
Mục hạ vô nhân
Chúng anh đây mục hạ vô nhân
Nghe em nhan sắc lòng xuân anh não nùng.
Dù em má phấn chỉ hồng
Dửng dừng dưng anh chẳng thèm trông làm gì.
Lấy anh, anh cho đi trước để làm vì
Tay thì dắt díu tay thì quàng vai
Vén tay sờ chốn em ngồi,
Em thì chẳng thấy, anh thời thở than.
Bâng khuâng như mất lạng vàng,
Cái sênh, cái trống, cái đàn ai mang?
Ai ơi thương kẻ dở dang
Miệng ca tay gẩy khúc đàn tương tư.
Chẳng yêu chẳng nể chẳng vì
Cũng liều nhắm mắt bước đi cho đành.
Một duyên hai nợ ba tình
Chữ duyên chi vướng, mối tình ai mang?
Kẻo còn đi nhớ về thương.
Kẻo còn để mối tơ vương bên lòng.
Đôi ta chút nghĩa đèo bòng
Dẫu mòn con mắt, tấm lòng dám sai
Ngại ngùng những bước chông gai,
Trần gian nhỡn nhục nào ai biết gì.
Chữ tình là chữ chi chi,
Yêu nhau phải bảo đường đi lối về.
Đôi ta đã trót lời thề,
Gần xa dắt díu đi về có đôi.
Đến đâu người đứng ta ngồi
Khi đàn khi hát những người chung quanh.
Tới nơi những chốn thị thành
Đôi bên hàng phố đắp danh đón mời
Đố ai biết chốn chợ Trời,
Dẫu ta lên khoắng một người nàng Tiên.
(Nguồn: Khảo luận về Nguyễn Khuyến, Nguyễn Xuân Hiếu, Trần Mộng Chu, NXB Nam Sơn 1960. cop lại từ trang thivien.net)
Hát xẩm là nghề hát rong kiếm sống của một số dân nghèo thường là khiếm thị ở miền Bắc xưa. Một đám hát xẩm ít thì có hai người - là vợ dắt chồng hay con dắt bố; đông thì bốn, năm người gồm vợ chồng con cái hay thầy trò, anh em, bạn bè gì đấy. Một người (thường là khiếm thị) vừa hát vừa chơi đàn bầu hay kéo nhị, (những) người còn lại thị gõ sênh, phách hay đánh trống, chơi đàn thổi sáo thổi tiêu; nói chung là nghề kiếm ăn của đám dân nghèo nên về nhạc cụ trừ nhị (hoặc bầu) và sênh là không thể thiểu, còn lại thì có gì dùng nấy. Tùy theo nơi hành nghề mà có
Xẩm chợ: hát ở chợ, gốc đa, bến nước, .. nơi tụ họp đông người
Xẩm nhà trò: (cũng gọi xẩm nhà tơ, xẩm cô đầu, xẩm ba bậc, xẩm hê tình) hát trong nhà, xen giữa các tiết mục hát ả đào .. cho một số thính giả chọn lọc. Ngày nay có người còn gọi là Xẩm thính phòng
ngoài ra ở Hà Nội còn có Xẩm tàu điện (hát trên tàu điện).
Nơi hát, người nghe khác nhau nên cách hát, nội dung cũng có thay đổi: "Hát xẩm chợ, điệu hát mạnh, những tiếng đệm, tiếng đưa hơi đều hát nổi tiếng bằng lời hát chính và đệm đàn bầu hay nhị với sênh phách; còn hát xẩm cô đào thì điệu hát dịu dàng hơn, những tiếng đệm và tiếng đưa hơi lẫn vào lời chính, cốt giúp cho có nhiều dư âm và bắt khúc được dễ dàng. Hát xẩm cô đào đệm đàn đáy và sênh phách, không dùng đàn bầu và nhị." (Vũ Ngọc Phan - dẫn theo Wiki).
Cũng có khi người ta gọi tên theo nội dung ca từ, như Xẩm Anh Khóa (theo tên bài thơ Tiễn chân anh Khoá xuống tàu của Á Nam Trần Tuấn Khải), Xẩm Thập Ân (nội dung ca ngợi công ơn cha mẹ), Xẩm Dân vận, ..
Theo một số nhà nghiên cứu thì Xẩm có 8 làn điệu chính là Xẩm chợ, Xẩm xoan (Chênh bong), Huê tình (riềm huê), Xẩm nhà trò (ba bậc), Nữ oán (Phồn huê), Hò bốn mùa, Hát ai, Thập ân. Tuy nhiên cách phân loại như này nghe khá rối rắm, vì cái thì theo nơi diễn, cái theo điệu thức, cái theo nội dung lời ca. Trong hát xẩm ngoài làn điệu đặc trưng của xẩm, người hát thường vận dụng thêm các làn điệu dân ca như hát ví, trống quân, quan họ, chèo, cò lả, ngâm thơ sa mạc, ..
Một gánh hát xẩm thời Pháp thuộc . ảnh internet |
Nghe thêm một bài xẩm vui với Xuân Hoạch và cô xẩm xinh đẹp Thanh Ngoan
Em mới xem đc clip đầu tiên à, bé Hương Giang hát hay á anh nhỉ ?
Trả lờiXóaChẳng hiểu sao nhiều khi em vẫn thích nghe trẻ con hát bài người lớn ! :D
Nói chung là anh chả thích con nít ưỡn ẹo hát nhạc người lớn. Như PMC hát Đêm Gành Hào Nghe Điệu Hoài Lang, bài hát sâu lắng tâm sự,chả hợp với tuổi em. Nhưng trường hợp này thì khác. Bài hát tếu táo đùa vui, không nặng nề than thở; vả lại xẩm mà tìm ra một bài cho con nít thì khó.
XóaBảy tuổi mà hát thế thì quá giỏi. Nghe Xuân Hinh hát lại bài xẩm này:
http://youtu.be/mxs0oX9mTqU
Hì ! Tại anh nói k thích nên em mới post ! Anh k nghe thì để đấy, em nghe nhớ ! :D
Xóahttp://www.youtube.com/watch?v=J3RUFUcXarI
http://www.youtube.com/watch?v=RUGZrCd4XVs
http://www.youtube.com/watch?v=sze3BhMcumc&spfreload=10
http://www.youtube.com/watch?v=a7UFm6ErMPU
http://www.youtube.com/watch?v=veIs0TQyaaM
tks em. Nghe chứ, nhưng từ từ. mạng mấy bữa nay chậm rì, nhiều khi phải down về mới nghe được, không bị giật
XóaHình như lại bị đứt cáp hay sao í ạ ! :D
Xóa