Nguyễn Tất Nhiên . Những năm tình lận đận

The Kiss (1892)
by Henri de Toulouse-Lautrec (1864 - 1901)

hôn rách mặt mà sao còn nghi ngại.
nhớ điên đầu cứ giả bộ như ko.

Tuần trước, định nhân ngày giỗ Nguyễn Tất Nhiên làm cái entry về ông, nhưng rồi lười lười, ko làm kịp.

Tôi biết đến tên Nguyễn Tất Nhiên sau khi mấy bài thơ của ông được Phạm Duy phổ nhạc. Thật ra người đầu tiên phổ nhạc cho thơ của Nguyễn Tất Nhiên là Nguyễn Đức Quang với các bài Thiên Thu, Vì Tôi Là Linh Mục. Phạm Duy là người thứ hai. Và bài đầu tiên của Phạm Duy là Thà Như Giọt Mưa, phổ nhạc cho bài thơ Khúc Buồn Tình
Thà Như Giọt Mưa . Elvis Phương ca


đọc thơ: (click) Khúc buồn tình

(1)
người từ trăm năm
về qua sông rộng
ta ngoắc mòn tay
trùng trùng gió lộng
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)
người từ trăm năm
về khơi tình động
ta chạy vòng vòng
ta chạy mòn chân
nào hay đời cạn
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)
người từ trăm năm
về như dao nhọn
ngọt ngào vết đâm
ta chết âm thầm
máu chưa kịp đổ
(thà như giọt mưa
vỡ trên tượng đá
thà như giọt mưa
khô trên tượng đá
có còn hơn không
mưa ôm tượng đá)


(2)
thà như giọt mưa
gieo xuống mặt người
vỡ tan vỡ tan
nào ta ân hận
bởi còn kịp nghe
nhịp run vồi vội
trên ngọn lông măng
(người từ trăm năm
vì ta phải khổ)

(1970)

Thiệt tình ko thích mấy. Thậm chí khá ghét. Cái gì mà "có còn hơn ko" ? Hoặc có hoặc ko, chả gì mà rên rỉ thế. Các bài sau đó Em Hiền Như Ma Seour, Hai Năm Tình Lận Đận, Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ, .. dễ nghe hơn.

Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ Phạm Duy phổ nhạc thơ Nguyễn Tất Nhiên . Vũ Khanh ca


đọc thơ: (click) Ðám Đông

1.
cô Bắc Kỳ nho nhỏ
tóc "demi-garcon"
chiều vui thương đón gió
có thương thầm anh không ?
cô Bắc Kỳ nho nhỏ
tóc "demi-garc,on"
cười ngây thơ hết nu.
tình cờ thấy anh trông
khi không đường nín gió
bụi hết thời bay rong
khi không đường nín gió
anh lấy gì lang thang ?
cô Bắc Kỳ nho nhỏ
tóc "demi-garc,on"
chiều đạp xe vô chơ.
mắt như trời bao dung
anh vì mê mãi ngó
nên quên thù đám đông!
2.
đời chia muôn nhánh khổ
anh tận gốc gian nan
cửa chùa tuy rộng mở
tà đạo khó nương thân
anh đành xưng quỉ sứ
lãnh đủ ngọn dao trần!
qua giáo đường kiếm Chúa
xin được làm chiên ngoan
Chúa cười run thánh giá
bảo: đầu ngươi có sừng !
đời chia muôn nhánh khổ
anh tận gốc gian nan
cô Bắc Kỳ nho nhỏ
mắt như trời bao dung
hãy nhìn anh thật rõ
trước khi nhìn đám đông
hãy nhìn sâu chút nữa
trước khi vào đám đông!
(1973)

Phạm Duy kể lại

Saigon 1972. Ðây là lúc những khổ đau của Tết Mậu Thân chưa kịp phai mờ trong đời sống của mọi người thì xẩy ra những nhức nhối của mùa hè đỏ lửa… Tôi hết chạy trốn vào đạo ca thì lại nhào ra với chiến ca, hết hạ mình xuống với vỉa hè ca, tục ca thì lại vươn lên với nữ ca, bé ca, bình ca… Tôi thèm thuồng được soạn tình ca, nhưng phải là tình ca không rầu rĩ cơ…

Thế rồi tôi gặp Nguyễn Tất Nhiên. Trong bầu không khí thơ ở miền Nam hơi nặng nề vào lúc đó, đầy rẫy những bài thơ chủ đề về chiến tranh, hoà bình… thì thơ của chàng thư sinh mới 17 tuổi này là thơ phi chính trị. Thơ rất hồn nhiên, rất ngộ nghĩnh, theo tôi, nếu đem phổ nhạc thì sẽ cũng sẽ rất hợp với giọng hát trẻ trung (Duy Quang) trong ban nhạc gia đình là ban THE DREAMERS mà tôi đang cần “lăng xê”.

Sau khi tôi phổ bài Thà là Giọt Mưa Rớt Trên Tượng Ðá, Nguyễn Tất Nhiên cung cấp cho tôi thêm nhiều bài thơ để tôi biến thành những ca khúc trẻ trung của thời đại như Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ, Em Hiền Như Ma Soeur, Anh Vái Trời hay là Anh Nam Kỳ Dễ Thương, Hãy Yêu Chàng, Hai Năm Tình Lận Ðận… Những tên bài hát phần nhiều do tôi đặt ra, chẳng hạn CÔ BẮC KỲ NHO NHỎ được rút ra từ bài thơ mang tên ÐÁM ÐÔNG.

Ði qua đời tôi có khá nhiều thi nhân thuộc nhiều thế hệ, đa số đều như tôi, đều khá hồn nhiên, nghĩa là có tí máu điên. Nhưng trong làng thơ Việt Nam, có ba nhà thơ hồn nhiên nhất, có nhiều máu điên nhất, đó là Nguyễn Ngu Ý, Bùi Giáng và Nguyễn Tất Nhiên… cả ba vị đều đã từng là thượng khách của DƯỠNG TRÍ VIỆN BIÊN HOÀ, nơi tôi đã có lần đến thăm một trong ba vị đó (Cũng cần ghi thêm : Giám Ðốc của dưỡng trí viện này là con trai của nhà văn Bình Nguyên Lộc, bạn tôi).

Phạm Duy
(http://phamduy.com/document/tatnhien.html)

[Ở đây xin mở ngoặc tí: Nguyễn Tất Nhiên tên thật Nguyễn Hoàng Hải, học trung học ở Ngô Quyền Biên Hòa, được bạn bè gọi Hải Khùng vì tính hơi khùng khùng .. Nhưng bạn bè ông cũng cho biết, dù ở Biên Hòa nhưng NTN chưa bao giờ vào nhà thương điên Biên Hòa như PD đã viết. Chỉ có lần ông bị gọi quân dịch, khi vào Trung tâm 3 Tuyển mộ nhập ngũ ông giả điên, qua mặt được bác sĩ, được cho về với lí do tâm thần bất ổn]

Quả thật nhờ sự lăng xê của Phạm Duy, thời bấy giờ các bài hát này rất nổi tiếng. Đi vào quán cafe nào cũng nghe rên rỉ có còn hơn ko có còn hơn ko .. Và theo đó là tên tuổi Nguyễn Tất Nhiên nổi theo. Có tò mò đi tìm thơ Nguyễn Tất Nhiên đọc, nhưng thời ấy ko dễ gì tìm ra được thơ ông, chỉ lác đác đôi bài trên các tạp chí. Thơ ông bấy giờ chưa có nhà xb nào in, chỉ tự xuất bản. Loại tự xb của đám thi sĩ học trò thì thường là chép tay vài chục bản trên giấy pelure màu, khá hơn thì in ronéo vài trăm bản rùi gởi tặng bạn bè bồ bịch. May có đứa bạn cũng là thi sĩ học trò, sinh hoạt trong một bút nhóm gì đấy, có cái bút hiệu kêu ko kém bút hiệu Hoài Thi Yên Thy của Nguyễn Tất Nhiên, quen biết khá rộng nên cũng tìm được một tập. Nó khá thích thơ Nguyễn Tất Nhiên, ngồi với nhau thường hay ngâm nga đôi câu. Như hai câu dẫn ở đầu bài. Sau 1975 ngồi nhậu nó lại hay ngâm mấy câu.

tình cũng khó theo thời cơm áo khó
ta dìu nhau đi dưới bóng nợ nần
yêu ta nhé, em đừng ân hận
hãy xem như số phận đã an bài ..

Bây giờ gúc, hóa ra nó nhớ nhầm lung tung. Cả mấy câu đều nằm trong bài thơ

HAI HÀNG ME Ở ĐƯỜNG GIA LONG

1.
hôn rách mặt mà sao còn nghi ngại?
nhớ điên đầu sao cứ sợ chia tan?

mỗi lòng người, một lý lẽ bất an
mỗi cuộc chết, có một hình thức, khác
mỗi đắm đuối, có một mầm, gian ác
mỗi đời-tình, có một thú, chia ly!

2.
chiều, nắng âm thầm chào biệt lũ lá me
lá me nhỏ, như nụ cười hai đứa, nhỏ
tình cũng khó theo thời cơm áo, khó
ta dìu nhau đi dưới bóng nợ nần!

em bắt đầu thấy ân hận, chưa em?
vì lỡ nói thương anh – cái thằng quanh năm túng thiếu!
ân hận, có, thì hãy nên, rán chịu!
hãy xem như cảnh ngộ đã an bày
như địa cầu không thể ngược vòng quay
như Chúa, Phật phải gay go trước giờ lên ngôi Phật, Chúa!

tình cũng khó theo thời cơm áo, khó
nên mới yêu, mà, cư xử rất vợ chồng!
rất thiệt tình khi lựa quán bình dân
khi nói thẳng: “Anh gọi cà phê đen bởi hụt tiền uống cà phê đá!”


3.
mỗi cuộc sống, phải mua bằng nhục nhã
mỗi mặt trời, phải trả giá một hoàng hôn
đêm, chẳng còn cách khác tối tăm hơn
nên mặt mũi ta đây, bùn cứ tạt!

môi thâm tím bận nào tươi tắn, hát
em nhớ vờ hoan hỉ vỗ tay khen
để anh còn cao hứng, cười duyên
còn tin tưởng nụ hôn mình, vẫn ngọt!

khăn-tăm-tối hãy ngang đầu quấn nốt
quấn cho nhau, quấn bạo, quấn cuồng điên
vòng sau cùng sẽ gặp quỷ Sa tăng
bởi hạnh phúc mơ hồ như, Thượng Đế!

4.
đời, vốn không nương người thất thế
thì thôi, ô nhục cũng là danh!

5.
mình nếu chọn đời nhau làm dấu chấm
mỗi câu văn đâu được chấm hai lần!

(1973)

(trích tập Thơ Nguyễn Tất Nhiên)
nguồn: ngoquyen.org

Bài thơ cop lại từ trang web của cựu học sinh Ngô Quyền Biên Hòa, giữ y chang phần chính tả - kể cả các dấu chấm phẩy, dấu than. Ko tìm được một nguồn khác khả tín hơn để so sánh đối chiếu nên cứ sao cop vậy. Hơi lạ lùng, nhưng thời ấy nhiều nhà thi sĩ cũng ưa chấm phẩy bất tử như thế - trong khi lại có người lười, nguyên bài thơ chả thèm chấm phẩy luôn.

Giờ thì mời nghe album Duy Quang 3 - Thà Như Giọt Mưa do Dream Studio phát hành năm 1994

nguồn ảnh: gocque.com

-