31/3/13

Đêm Thấy Ta Là Thác Đổ

Mời nghe Đoàn Thế Ngữ bình luận cách hai ca sĩ Tuấn Ngọc và Don Hồ trình bày Đêm Thấy Ta Là Thác Đổ của Trịnh Công Sơn, và sau đó phân tích ca khúc này không chỉ như một bản nhạc mà còn với tư cách là một bài thơ - từng được nhà nghiên cứu Hoàng Ngọc Hiến tiến cử là một trong những bài thơ tình hay nhất thế kỷ.


Một bài thơ hay của Trịnh Công Sơn
Hoàng Ngọc Hiến, 2000
Đọc

Một nhóm những người yêu thơ mời tôi tham gia chọn một chùm những bài thơ tình hay của thế kỷ. Tôi tiến cử một bài, đó là ca từ bài hát Đêm thấy ta là thác đổ của Trịnh Công Sơn. 

Một đêm bước chân về gác nhỏ
Chợt thấy đoá hoa tường vi
Bàn tay ngắt hoa từ phố nọ
Giờ đây đã quên vườn xưa

Một hôm bước qua thành phố lạ
Thành phố đã đi ngủ trưa
Đời ta có khi tựa lá cỏ
Ngồi hát ca rất tự do

Nhiều khi bỗng như trẻ nhớ nhà
Từ những phố kia tôi về
Ngày xuân bước chân người rất nhẹ
Mùa xuân đã qua bao giờ

Nhiều đêm thấy ta là thác đổ
Tỉnh ra có khi còn nghe

****

Một hôm bước chân về giữa chợ
Chợt thấy vui như trẻ thơ
Đời ta có khi là đốm lửa
Một hôm nhóm trong vườn khuya

Vườn khuya đoá hoa nào mới nở
Đời ta có ai vừa qua
Nhiều khi thấy trăm nghìn nấm mộ
Tôi thấy quanh đây hồ như

Đời ta hết mang điều mới lạ
Tôi đã sống rất ơ hờ
Lòng tôi có đôi lần khép cửa
Rồi bên vết thương tôi quì

Vì em đã mang lời khấn nhỏ
Bỏ tôi đứng bên đời kia.


Ca từ bài này (tách khỏi nhạc) hoàn toàn đứng được như một bài thơ. Một bài thơ hay.

Đọc bài thơ ta đi vào thế giới mơ mơ của gác nhỏ và đốm lửa, của lá cỏ và lời khấn nhỏ, của đoá hoa mới nở và bước chân người rất nhẹ... Trong thế giới nhỏ nhẹ này có thác đổ. Sự mãnh liệt của tình yêu thường được so sánh với bão táp (Cơn bão tới rồi, tiếng rì rầm nước, lửa..., Maiacopxki). Cơn bão nào rồi cũng tan. Trận bão nào cũng để lại tan hoang, phá phách. Thác đổ cũng mãnh liệt. Nhưng đây là sự mãnh liệt vĩnh cửu và không hề có sự phá phách. Thác đổ là "tình yêu vô cùng".

Không thể không nói đến không gian thành phố trong bài thơ này.

Một hôm bước qua thành phố lạ
Thành phố đã đi ngủ trưa...


Dễ từ Nguyễn Bính, phố đã vào thơ. Và tiếp theo phố tỉnh là phố huỵện, phố nhỏ, phố buồn, phố cảng, phố núi... Nhưng chưa có thành phố. Trịnh Công Sơn phát hiện chất thơ của thành phố: những giấc mơ và những chiều lộng gió, không gian màu áo bay lên và những con đường nằm nghe nắng mưa... (hẳn là thành phố biết ơn người nghệ sĩ đã dốc hết tinh hoa để nhân loại hoá nó). Đồng thời cảm nhận sâu sắc âm hưởng bi kịch của thành phố "hoang vu" , thành phố "không hồn".

Vì em đã mang lời khấn nhỏ
Bỏ tôi đứng bên đời kia.


Rất có thể bên đời kia là "sa mạc thành phố", nỗi ám ảnh không riêng gì của người nghệ sĩ du ca.

Tình yêu không bao giờ cũ và hình như cũng không bao giờ mới. Ấn tượng tính hiện đại trong thơ Trịnh Công Sơn là ở cảm quan thành phố của tác giả.

Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát và nhạc sĩ Văn Cao hết sức coi trọng ca từ trong nhạc Trịnh Công Sơn. Nguyễn Xuân Khoát: "Trịnh Công Sơn viết dễ như lấy chữ từ trong túi ra". Văn Cao: "với những lời,ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ, ở Sơn, nhạc và thơ quyện vào nhau đến độ khó phân định cái nào là chính, cái nào là phụ". Thơ Việt hiện đại không thể thiếu những bài thơ hay trong ca khúc Trịnh Công Sơn.

"Tài hoa, tinh tuý đã cất cánh từ những ca khúc đầu tay và độc chiếm một đường bay ngoạn mục, sầu muộn của văn chương lãng mạn thế kỷ này" (lời của Kim Ngọc, nhạc sĩ Hà nội trả lời bài phỏng vấn của Hoàng Ngọc Hiến về ca khúc Trịnh Công Sơn).

[Bài này được đăng lần đầu tiên trên báo Người đẹp Việt Nam, số Tết năm 2000.]


nguồn: tcs-home.org




24 nhận xét:

  1. Hay quá qua nhà huynh lụm được tem rồi nè!
    Nhiều khi trẻ nhớ nhà ... thế nên em đã quên lời khấn nhỏ bỏ tôi đến bên đời kia!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chào em ghé chơi.
      Hì tem nhà anh thì thoải mái :d
      Chúc em một tuần mới vui khỏe.

      Xóa
  2. Em thích nghe Quang Dũng hát bài này á đại ca , tự sự rất đờn ông mà hông rên rỉ .

    http://youtu.be/MW8cCB6R36c

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Mít thích anh chàng đồng hương này nhiều hả ? .. QD hát TCS cũng ok, dù một số bài hát bị chớt :d

      Xóa
    2. Dạ anh , một số bài thôi !

      Xóa
    3. :d. Anh cũng rất thích giọng QD.

      Xóa
    4. QD hát bài này và "Chiếc lá thu phai" thấy yêu Trịnh.

      Xóa
    5. nói thật, với TCS anh chỉ thich nghe KL

      http://www.nhaccuatui.com/m/tog7-GdrQv

      Xóa
    6. Nặc danh2/4/13 10:31

      Em thì không thích nghe Khánh Ly hát Trịnh, keke, giọng cô ấy thô quá trời.

      Xóa
    7. Nặc danh2/4/13 10:31

      Tuy nhiên lại không thấy ai hát hay hơn, khổ thật!

      Xóa
    8. http://youtu.be/VG2L70nL8lA

      Trong một cuộc phỏng vấn, TCS bảo bài này trước nay chỉ ông hát, ko có ca sĩ nào chịu hát ..
      Có lẻ thời điểm phỏng vấn ông lâu rùi, giờ này lên mạng thấy có Quang Dũng, Mỵ Linh, Trọng Tấn, Tuấn Ngọc .. khá nhiều người hát

      Xóa
    9. Em rất thích sơn ca 7 do Khánh Ly hát.
      Sau này giọng Khánh Ly hát Trịnh không làm người ta runlên nữa.
      Nhưng có nhiều bài QD hát được đó chứ đại K? Biển nhớ Bằng Kiều hát lạ...và hay.
      Em không coi nhạc Trinh là một thứ tôn giáo. Thi thoảng nghe thấy phiêu. Dễ hát, háy cũng dễ hay... :D

      Xóa
    10. Em có đứa bạn nghe Đàm hát Trịnh nó đập vỡ lun cái đĩa đại K ạ. Phí thế! :D

      Xóa
    11. hì, anh cũng có thể nghe ngui khác hát TCS chứ, cả Đàm - chả ngu gì đập vở đĩa hihi. Nhưng là thấy ko ai qua được KL í
      Giá được nghe em Di hát nhỉ. Ẻm dọa mấy hôm rùi, chưa thấy gì :d

      Xóa
    12. Em Di có clip hát trên Ytb đó anh. Để em tìm tặng đại K cho tương tư ẻm bhít lun. Nhưng hình như nah mê quan họ mừ? :D
      Thù lao đại K tính thế nầu để em biết đây ạ ?

      Xóa
    13. Ui, gõ sai chính tả. Đại K đọc có hiểu không em dịck lại?

      Xóa
    14. mê tất - quan họ, nhạc trịnh, ngâm thơ .. hihi
      Em Di joi lắm, hỏi xin thẳng em luôn, ko để Cà làm có đâu, đừng mơ nhé

      Xóa
  3. Nặc danh1/4/13 09:49

    Hôm nào em hát bài này mới được.

    Trả lờiXóa
  4. Bắt chước TA, chúc đại K ngủ ngon, mơ đẹp!
    http://www.youtube.com/watch?v=Rwqm2Qb_xKk

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. tks, mây đẹp .. nhớ câu thơ Nguyên Sa
      tóc em anh sẽ gọi là mây ..

      Chúc Ka ăn tối ngon miệng

      Xóa
    2. Ông Nguyên Sa đỉu nhỉ, ví ng yêu tóc trắng như mây. Lão bà bà gọi là... :D

      Xóa
    3. Tóc em anh sẽ gọi là mây
      Ngày sau hai đứa mình xa cách
      Anh sẽ được nhìn mây trắng bay


      NS rời Paris về nước sau khi học xong, khoảng 23, 24 tuổi, khi đấy cũng đã kịp cưới bà Nga (hôm nay em buồn như con chó ốm ). Ko biết ông để lại Paris người tình như nào.
      Từ mấy câu trên có thể bồ ông là Tây, có tóc bạch kim. Cũng có thể từ tóc mây gợi ý ông viết, và cũng ngầm hứa xa em nhưng sẽ mãi mãi nhớ em, nhớ đến khi tóc bạc.
      Giả thuyết bồ ông là một lão bà bà là một giả thuyết táo bạo - nhưng ko fai ko có cơ sở :))

      Xóa
    4. Em nghĩ khi gọi tóc ng iu là mây chắc chàng thi sĩ Cần Sa, à Nguyên Sa (ăn cắp cái tên Nguyên của mình rùi Sa xuống cái rụp, đồ đỉu!), mường tượng đến đám mây trắng và ...bạch cốt tinh trong Tây du ký.

      Mọi sự tưởng tượng không nhất thiết khác với sự thật. :D

      Xóa
Mẹo Comment

Chú ý: chỉ cần dán link vào, không cần gõ thẻ khi post
Hình (file có đuôi jpg, jpeg, png, bmp, gif ),
Nhạc (file có đuôi mp3 hoặc từ trang web nhaccuatui),
Video (từ Youtube)

Đổi cỡ, màu chữ:
[color="red"][size="20"] chữ cỡ 20 màu đỏ [/size][/color]
(màu dùng mã hexa hoặc tiếng Anh: red, blue, green, violet, gold ..)
Giới thiệu link: <a href="link"> tên link </a>
Chữ đậm <b> chữ đậm</b>
Chữ nghiêng: <i> chữ nghiêng </i>

Chèn Yahoo smiley (click Chèn emoticons để xem phím tắt)
Đã thêm mấy smiley nhưng chưa rảnh thêm vào bảng chèn. Phím tắt:

:-/ bối rối ;) nháy mắt ;;) đá lông nheo
:"> thẹn :X yêu thế =(( tan nát cõi lòng

Chú ý Nếu nút Trả lời ko hoạt động, xin chịu khó lên thanh địa chỉ, gõ thêm vào cuối (ngay sau html) ?m=1 rồi nhấn Enter, nút Trả lời sẽ ok. (29/11/18)

Chèn Emoticons
:))
:D
:p
:)
:(
:-o
:-*
=))
:((
:-?
:-h
~o)
@};-
:D
[-X
=D>
*-:)
B-)
X(
:@)