Für Elise - Khi tình yêu tới. Beethoven

photo by DzungArt

Für Elise, tiếng Đức có nghĩa Gửi Elise, là một tác phẩm độc tấu piano nguyên có tên Bagatelle No. 25 in A minor (bagatelle = đoản khúc) được Ludwig van Beethoven sáng tác vào khoảng năm 1810.

Ai là Elise thì cho đến nay vẫn là những suy đoán đi kèm với bao huyền thoại. Sau khi Beethoven mất gần 40 năm, một nhạc sĩ tìm thấy bản nhạc trong số giấy tờ của Therese Malfatti, người Beethoven từng xin cưới (và đã bị từ chối) để lại sau khi bà mất. Người nhạc sĩ xin sao lại và sau đó phổ biến. Hiện nay ko còn giữ được bản gốc có chữ ký của Beethoven, nên câu chuyện cũng chỉ là từ lời kể của người nhạc sĩ kia, rằng trên bản tổng phổ Beethoven ghi Für Elise .. Có thể do chữ Beethoven viết tệ quá, Thérèse bị nhầm thành Elise. Có thể Elise là  Elisabeth Rockel, nữ ca sĩ nổi tiếng, một người bạn trẻ của Beethoven. Có thể là một người đàn bà bí mật nào đó gợi cảm hứng cho ông. Cũng có thể là một cái tên ông tưởng tượng ra để chỉ một người tình trong mộng .. .

Dù Elise là ai thì đây vẫn là bản độc tấu piano nổi tiếng nhất từ xưa đến nay.



Ngày nay bản nhạc được cài trong các đồ chơi điện tử, búp bê; làm nhạc chờ điện thoại; chuông báo giờ đồng hô; và cả làm .. tiếng kèn ô tô. Bản nhạc được viết dưới hình thức rondo ABACA. Trẻ con mới học piano thường được cô giáo lấy phần A của bản nhạc nổi tiếng của nhạc sĩ vĩ đại cho tập để tạo hứng thú cho trẻ (và cả cho .. bố mẹ trẻ :d), do chơi phần này kỹ thuật khá đơn giản. Phần B, C thì khó hơn .. là nghe cô giáo nói thế :d. Tất nhiên là chỉ nói về mặt thuần túy kỹ thuật. Còn để diễn tả được tình cảm gởi gắm vào bản nhạc của một người đàn ông 4x, cuộc sống lắm đắng cay, bao lần tình phụ nhưng vẫn yêu sôi nổi mà sâu lắng, đắm say mà nhẹ nhàng thì cần .. một đời.



Cô bé giỏi và yêu quá đi, cái bắp tay xinh xẻo thế kia chắc bị bố mẹ cô dì cắn cho dài dài ...

Bản nhạc được đặt lời Pháp mang tên Tout L' Amour, diva Dalida trình bày

Tout l'amour que j'ai pour toi
Est brûlant comme un feu
Il est grand et plein d'éclat
C'est si bon d'être heureux
Mes cris de joie
Je te les dois
Car rien pour moi
N'est plus que toi
Même quand tu n'es pas là
Tu es présent, bien présent ..



(click đọc) lyrics

Ya ya ya ya ya ya ya ya

Tout l'amour que j'ai pour toi
Est brûlant comme un feu
Il est grand et plein d'éclat
C'est si bon d'être heureux
Mes cris de joie
Je te les dois
Car rien pour moi
N'est plus que toi
Même quand tu n'es pas là
Tu es présent, bien présent

Tout l'amour que j'ai pour toi
Est plus fort chaque jour
Je crois bien qu'il durera
Pour la vie, pour toujours
Quelle obsession, que ma passion
Je dis non
Tout bas, tout bas
Au moindre bruit de tes pas
Mon cœur bat, mon cœur bat

Je veux crier au monde entier
Que rien ne peut nous séparer
Tout l'amour que j'ai pour toi
C'est vraiment, tout pour moi...

Thời 196x ở Nam bản nhạc do Dalida trình bày rất được ưa thích. Có ít nhất ba người đã đặt lời Việt cho bản nhạc. Một phiên bản ko rõ ai soạn, nhan đề Yêu Hoa được nhiều ca sĩ hát. Mời nghe Ngọc Lan



Một phiên bản khác xưa hơn nhan đề Khi Tình Yêu Tới được Kiều Nga trình bày



Ngoài Fur Elise, Kiều Nga còn ca thêm bản nhạc quen thuộc .. .

Phạm Duy cũng có soạn lời Việt cho tác phẩm Fur Elise danh tiếng này. Ông kể lại

Ca sỹ Khánh Ly có giọng hát rất liêu trai. Nàng đã hát nhiều bài của tôi, trong đó có loại ca về vũ trường mà tôi rất thích. Như Tình Kỹ Nữ, Vũ Nữ Thân Gầy v.v…
Vào năm 1988, tôi có soạn lời ca cho bài FUR ELISE của Beethoven để cho ca sỹ Khánh Ly hát vào CD. Bài này nói về một mối tình kịch sĩ, ít người biết… âu là mời mọi người cùng nghe

Khi Màn Nhung Mở Ra


(click đọc) lyrics

Fur Elise
Nhạc : Beethoven - Lời Việt: Phạm Duy

Khi màn nhung mở ra, kịch đã bắt đầu
Đèn mầu soi lên, rộn ràng sân khấu
Và ban nhạc tưng bừng vang, dạo khúc khai màn
Chàng là vai quen, trong vở ái ân nồng.

Chàng là vai chính, hiệp sĩ mắt xanh
Vì nước yêu dân, một đấng anh hùng
Nên nhiều cô phải mê và mến yêu chàng
Để buồn cho em, người đóng vai thường…

Làm sao mà trao tình em cho ai ?
Làm sao xa người yêu ?
Tình trên sân khấu, tình giữa hai vai
Tình giữa chúng tôi, tình giữ trong đời.

Tình đã dâng người ơi !
Làm sao hết thắc mắc, khó quá
Có anh trong đời không chịu để lìa xa.

Music

Đêm kịch xong chàng đi cùng với ai rồi !
Và màn nhung buông, đời là tăm tối
Rồi em lẻ loi, lẻ loi về giữa đêm buồn
Còn mùi hương thơm, chàng đã ôm em

Chàng là vai chính, hiệp sĩ mắt xanh
Vì nước yêu dân, một đấng anh hùng…

Nên nhiều cô phải mê và mến yêu chàng
Để buồn cho em, người đóng vai thường.
Làm sao hết thắc mắc, khó quá
Có anh trong đời không thể chịu lìa xa.

Đêm kịch xong chàng đi cùng với ai rồi
Và màn nhung buông, đời là tăm tối
Rồi em lẻ loi, lẻ loi về giữa đêm buồn
Còn mùi hương thơm, chàng đã ôm em.

CODA
Tình em, còn đó, còn trong mơ
Người ơi xin gửi cho …

Mời nghe guitar độc tấu



Nghe lại Fur Elise với tiếng đàn của một số danh cầm thủ