Nàng Andromeda xinh đẹp. Once in a red moon

Andromeda and the Sea Monster - Domenico Guidi 2006

Câu chuyên nàng Andromeda xinh đẹp bị trói trên gềnh đá dâng cho thủy quái ăn thịt là một chủ đề rất được ưa chuộng suốt thời kì Phục hưng và cả thời kì sau đó.

Nhắc lại câu chuyện thần thoại Hi Lạp này cho những ai ko nhớ.

Andromeda là công chúa xinh đẹp xứ Aethiopia (nay là Ethiopia). Mẹ nàng rất hãnh diện, tuyên bố nàng còn đẹp hơn các cô con gái thần biển. Các cô này mách bố. Ông bố thần biển nổi giận, dâng nước ngập phá hoại mùa màng, rồi cho một con thủy quái tới ăn thịt dân chúng. Vua cha hoảng sợ, nghe lời thầy mo trói con gái trên một gềnh đá dâng cho thủy quái để tạ tội.

Đúng lúc ấy, Perseus vừa giết nữ quỉ Medusa về, bay ngang qua. Ban đầu chàng ngỡ nàng là bức tượng cẩm thạch, vì da nàng trắng lóa mắt. Nhưng nghe tiếng khóc, chàng bèn dừng chân. Biết chuyện, dĩ nhiên chàng ra tay giết con thủy quái cứu người đẹp, rồi ngỏ ý muốn cưới nàng làm vợ. Tài giỏi trẻ tuổi đẹp trai bố làm to (chàng là con của thần Zeus và Danae, trong vụ thần Zeus hóa thành tiền vàng lẻn vào ngục, đã nhắc một lần trước), nên nghe chàng ngõ lời, nàng gật đầu lia lịa, dù đã hứa hôn với một anh già đại gia.

Trong đám cưới anh đại gia kia xuất hiện tranh người đẹp. Cha mẹ thấy đại gia lắm tiền, phán anh đại gia kia đến trước, được quyền ưu tiên (dù khi hoạn nạn thì lặn mất tăm). Dĩ nhiên Perseus ko chịu. Cãi nhau một hồi, nhà vua sai lính bắt trói. Perseus tức giận lôi đầu Medusa ra, mọi người hóa đá tất. Perseus dắt người đẹp về nhà ra mắt mẹ. Hai người sống với nhau đầu bạc răng long, sinh hạ được 7 trai 2 gái. Hercule sau này là cháu chắt của họ.

Nữ quỉ tóc rắn Medusa

Trên có nhắc đến Medusa, xin ghi chú thêm tí để mọi người dễ theo dõi. Theo thần thoại Hi Lạp, nữ quỉ này là một trong ba chị em nhà Gorgon, rất xinh đẹp, có đôi mắt mê hồn, nhìn ai người ấy hóa đá. Nàng cũng có mái tóc bồng bềnh rất quyến rũ, tự hào đẹp hơn nữ thần Athena (khổ thân, lại đòi hơn thần). Rồi có lần cùng một chàng trai tới ngay đền thờ thần Athena làm chuyện ân ái, khiến Athena ghét càng thêm ghét, biến tóc nàng thành rắn để ko chàng trai nào dám gần gũi nữa. Sau đó còn cho Perseus mượn đồ chơi đi tiêu diệt nàng nữ quỉ xinh đẹp nhưng hỗn láo dám đẹp hơn thần này.

Giờ thì xin mời mọi người nghe nhạc xem tranh. Nghe playlist gồm 12 bản nhạc có trong studio album thứ 4 của Secret Garden - Once in a Red Moon (2001). Trong album này, ngoài Fionnuala Sherry chơi violin, Rolf Lovland chơi keyboard như thường lệ; còn có sự góp mặt một số ca sĩ khách mời như Brian Kennedy, Karen Matheson, dàn hợp xướng  London Community Gospel Choir ..



Tranh chọn lọc của một số họa sĩ, được xếp theo thứ tự thời gian

Titien (1556)

Người đẹp Andromeda đang theo dõi anh hùng Perseus chân mang đôi dép có cánh Hermes tặng, tay khiên tay rựa chiến đấu với thủy quái. Theo thần thoại Perseus dùng thanh kiếm của Hephaestus tặng, chả hiểu sao họa sĩ lại vẽ thành cây rựa chặt củi. Khiên của Athena cho cũng thuộc loại nhỏ.
Tranh sơn dầu trên bố Titien (1488 - 1576) bắt đầu vẽ năm 1454, hoàn thành năm 1556.

Vasari (1571)

Sau khi chiến thắng thủy quái, anh hùng đang cởi trói cho mỹ nhân. Đầu Medusa để tênh hênh dưới chân người đẹp, họa sĩ ko sợ mọi người hóa đá hết sao hả trời. Dưới biển đám nữ thần biển đang đú đởn. Nhìn tranh trông giống hiện trường một trận orgy hơn là một trận chiến đấu thủy quái giải cứu người đẹp nhỉ. Chú ý các người đẹp đều có V.2 khoảng 80, 85. Cả anh chàng Perseus cũng bụng ba ngấn. Có lẻ tiêu chuẩn thẩm mỹ thời ấy nó thế.
Tranh sơn dầu, Giorgio Vasari (1511 - 1574) vẽ lúc cuối đời

Joachim Wtewael 1611

Perseus cỡi con ngựa bay Pegasus đang chiến đấu với thủy quái, hiện thân là một con thú nửa ngựa, nửa rồng, có cánh. Người đẹp có chiếc rốn sâu và to, đang theo dõi cuộc chiến. Nét mặt nàng vui, miệng hơi mỉm cười; có lẻ thấy Perseus đang bay trên cao, con thủy quái chả thể làm gì được. Wtewael tử tế hơn Vasari, cho người đẹp mảnh vải nhỏ che thân đỡ .. lạnh. Bên dưới là xương nạn nhân của con thủy quái, chứng tỏ con quái rất ghê; Perseus thắng được là giỏi lắm. Họa sĩ mấy trăm năm trước đã giỏi tâm lí hơn nhà văn ta sau này, khi tả lính Pháp, lính Mỹ .. ngu thấy mồ, đi đứng ngù ngờ .. một mình chú bộ đội có thể giết cả trăm tên ... làm người đọc có tí suy nghĩ mất hứng.
Tranh sơn dầu trên bố, Joachim Wtewael (1566 - 1638)

Rubens 1620

Perseus chiến thắng thủy quái, vừa cởi trói cho Andromeda xong. Nàng đang e lệ lấy tay che thân, nhưng chàng kéo tay ra, bảo ko sao, để thế trông còn đẹp hơn. Bức tranh này đúng là siêu màu mè (SOI). Có thần chiến thắng tới đội vòng nguyện quế, có bầy thiên thần nhỏ tới chia vui. Có cả bộ xương khổng lồ của con thủy quái. Họa sĩ còn sợ mọi người ko nhớ sự tích anh hùng của Perseus, nên để cái đầu lâu con Medusa phơi tênh hênh ra. Chú bé thiên thần phải quay mặt ko dám nhìn, sợ bị hóa đá.

Rubens 1622

Sơn dầu trên bố, cũng do Peter Paul Rubens (1577 - 1640) vẽ, ít màu mè hơn bức trước. Chàng và chú thiên thần nhỏ đang cởi trói cho người đẹp. Nàng đang e thẹn cúi đầu, cố che thân nhưng tay bị trói ko che kín được.

Pierre Mignard 1679

Hoàng hậu ôm eo, Vua cha gập người bày tỏ lòng biết ơn, còn mọi người thì đang reo hò mừng chiến thắng. Dường như Perseus đang chộp thời cơ, ngỏ ý với nhà vua xin cưới con gái. Ai đó đã kịp liệng cho người đẹp cái khăn che thân, trong lúc một thiên thần đang cởi trói cho nàng. Họa sĩ ko quên ghi nhận chiến tích của vị anh hùng - đầu nữ quỉ Medusa nằm lăn lóc cạnh xác thủy quái.
Sơn dầu trên bố của Pierre Mignard (1612-1695). Có tài liệu cho là Lemoyne vẽ năm 1723.

Chasseriau Theodore 1840

Andromeda đang bị các nữ thần biển trói vào gềnh đá, đôi mắt thất thần. Người nàng trần truồng vì mặc áo quần, con quái ăn nhỡ bị hóc vải, nó giận thì phiền. Tai nàng có mang đôi bông, tác dụng như ngày nay dọn con gà, lại chẻ trái ớt trái cà chua gì đấy làm hoa cài lên trông cho đẹp trước khi ăn. Đã là đầu thế kỉ XIX, người đẹp ít mập hơn, rốn vẫn sâu. Ko biết trong thần thoại có nhắc đến vụ rốn sâu này ko, sao họa sĩ nào cũng vẽ nàng rốn sâu thế nhỉ. Hay đây cũng là tiêu chuẩn thẩm mỹ thời ấy. Hình như người Việt cũng tin rốn sâu thì giàu ..Rảnh sẽ tra cứu vụ rốn sâu này.
Sơn dầu trên bố của Theodore Chasseriau (1819 - 1856)

Sơn dầu của Eugene Delacroix (1798 - 1863), họa sĩ Pháp nổi tiếng thuộc trường phái Lãng mạn

Gustave Dore 1869

Andromeda đang co rúm người lại trước con thủy quái đang lè lưỡi phun nước bọt phì phì. Người đẹp có đôi chân dài miên man nhưng bụng ỏng.
Gustave Doré (1932 - 1883) họa sĩ Pháp

Edward Burne-Jones 1855

Chiếc khăn xanh quấn ko kỉ, tuột ra tung bay trong gió, tạo một đường viền làm nổi làn da trắng mịn và cả đường cong mềm mại của người đẹp. Tranh vẽ hậu bán thế kỉ XIX, người đẹp đã có eo hơn.
Đây là một bức trong series tranh về người anh hùng Perseus của Edward Burne-Jones (1833 - 1898), họa sĩ nổi tiếng người Anh.

Edward Burne-Jones 1885

Một bức tranh khác trong series tranh nói trên của Burne-Jones. Chàng Perseus trong tranh này có bộ quần áo bó sát người, lộ một thân hình săn chắc rất chuẩn manly. Có lẻ đôi dép có cánh ko hợp tông với bộ quần áo này nên họa sĩ cho Perseus đi chân đất. Họa sĩ đã nhớ cho đầu con Medusa vào túi kín.

Edward Burne Jones 1888

Sau khi cho Perseus ngắm chán chê người đẹp từ năm 1885 đến 1888, họa sĩ mới cho Perseus ra tay đánh thủy quái giải cứu người đẹp. Con thủy quái nhìn thấy ghê, dài ngoằng, xanh biếc, mình trông như rắn, đầu lại giống rồng.

Mmslle M. Arosa 1892

Tranh của một cô họa sĩ. Tóc gió bay bay .. có lẻ gềnh đá phía sau ko lớn như ta hình dung, hoặc có kẻ hở cho gió lọt qua khe ..

Perseus and Andromeda - Charles Napier (Thế kỉ XIX)

Wow, Perseus bụng 6 múi, manly chỉ thua anh Mách tí tẹo. Đã bước vào nửa cuối thế kỉ XIX, người đẹp giờ đây chân dài eo thon .. Họa sĩ vẫn cứ lo người xem ko biết Perseus anh hùng cỡ nào, bắt chàng một tay cầm khiên, một tay nắm đầu nữ quỉ Medusa lủng lẳng, đứng thơm người đẹp. Ko biết ai đã cởi trói hai tay cho nàng, chân xích vẫn còn. 

ref  uncyclopedia, wikipedia.org, wikipaintings.org, SOI và một số trang mạng khác